Ωστόσο, υπάρχει μια σημαντική ιστορική διόρθωση που με αυτή την ευκαιρία πρέπει να αποκατασταθεί: Τη Ρόδο το 1522 δεν την παρέδωσαν οι Ενετοί, αλλά το Τάγμα των Ιπποτών του Αγίου Ιωάννη (γνωστοί και ως Ιωαννίτες Ιππότες). Οι Ενετοί κατείχαν τότε την Κρήτη και την Κύπρο, αλλά η Ρόδος ήταν το προπύργιο των Ιπποτών για πάνω από 200 χρόνια.
Από Άγνωστος - Kunsthistorisches Museum Wien, Κοινό Κτήμα, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=2646041
Η 20ή Δεκεμβρίου 1522 σηματοδοτεί το τέλος της "Ιπποτοκρατίας" και την έναρξη της "Τουρκοκρατίας" για τα Δωδεκάνησα. Είναι η στιγμή που η Ρόδος έπαψε να είναι το "προπύργιο της Χριστιανοσύνης" στην Ανατολή και έγινε διοικητικό κέντρο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
Fun Fact: Λέγεται ότι ο Σουλεϊμάν, βλέποντας τον ηλικιωμένο Μεγάλο Μάγιστρο να αποχωρεί με το κεφάλι ψηλά, ψιθύρισε: "Με λυπεί που αναγκάζω αυτόν τον χριστιανό να εγκαταλείψει το σπίτι του σε τέτοια ηλικία".
Η Μεγάλη Πολιορκία της Ρόδου (1522)
1. Οι Αντίπαλες Δυνάμεις
Η δυσαναλογία των δυνάμεων ήταν τρομακτική, γεγονός που κάνει την πεντάμηνη αντίσταση ακόμα πιο εντυπωσιακή:
Οθωμανοί: Ο 26χρονος τότε Σουλεϊμάν ο Μεγαλοπρεπής ηγήθηκε μιας δύναμης περίπου 100.000 - 200.000 ανδρών και ενός στόλου 400 πλοίων.
Ιππότες: Ο Μεγάλος Μάγιστρος Φίλιππος Βιλιέ ντε λ' Ιλ-Αντάμ είχε στη διάθεσή του μόλις 7.000 άνδρες (περίπου 600-700 Ιππότες και οι υπόλοιποι ντόπιοι Ροδίτες και μισθοφόροι).
2. Η Τακτική του "Υπόγειου" Πολέμου
Επειδή τα τείχη της Ρόδου ήταν τα πιο σύγχρονα και ισχυρά της εποχής, οι Οθωμανοί δεν μπορούσαν να τα ρίξουν εύκολα με τα κανόνια. Έτσι, χρησιμοποίησαν χιλιάδες εργάτες για να σκάψουν υπόνομες (λαγούμια) κάτω από τα τείχη, τοποθετώντας πυρίτιδα για να τα ανατινάξουν. Οι Ιππότες απάντησαν με "αντι-υπόνομες", σκάβοντας δικά τους τούνελ για να εξουδετερώνουν τους εκρηκτικούς μηχανισμούς.
3. Οι Έντιμοι Όροι της Παράδοσης
Παρά τη λυσσαλέα μάχη, ο Σουλεϊμάν, αναγνωρίζοντας τη γενναιότητα των Ιπποτών, πρόσφερε όρους παράδοσης που ήταν ασυνήθιστα ευνοϊκοί για την εποχή:
Αποχώρηση: Οι Ιππότες είχαν 12 ημέρες για να εγκαταλείψουν το νησί με τον οπλισμό τους, τα αρχεία τους και τα θρησκευτικά τους κειμήλια.
Ασφάλεια των Κατοίκων: Όσοι Ροδίτες επιθυμούσαν να φύγουν μαζί με τους Ιππότες μπορούσαν να το κάνουν. Όσοι έμεναν, θα είχαν ελευθερία θρησκείας και απαλλαγή από φόρους για 5 χρόνια.
Σεβασμός στους Ναούς: Ο Σουλεϊμάν υποσχέθηκε ότι οι χριστιανικές εκκλησίες δεν θα βεβηλωθούν (αν και αργότερα πολλές μετατράπηκαν σε τζαμιά).
4. Η Επόμενη Μέρα
Την 1η Ιανουαρίου 1523, οι εναπομείναντες Ιππότες επιβιβάστηκαν στα πλοία τους και εγκατέλειψαν τη Ρόδο, αναζητώντας νέα στέγη, την οποία βρήκαν τελικά το 1530 στη Μάλτα (έκτοτε έγιναν γνωστοί ως Ιππότες της Μάλτας).
Τα "πληγωμένα" κτίρια της Ρόδου που αφηγούνται την ιστορία τους
Ακολουθούν τα κτίρια και τα σημεία, τα οποία φέρουν τα "σημάδια" εκείνης της περιόδου:
1. Ο Προμαχώνας της Αγγλίας (Bastion of England)
Είναι ένα από τα πιο κρίσιμα σημεία της άμυνας. Εκεί έγινε μια από τις μεγαλύτερες εκρήξεις υπονόμων που προκάλεσαν οι Οθωμανοί, γκρεμίζοντας ένα μεγάλο τμήμα του τείχους. Οι Ιππότες κατάφεραν να αποκρούσουν τις επιθέσεις πάνω στα ερείπια για εβδομάδες. Σήμερα, η περιοχή αυτή στην πλευρά των τειχών είναι εντυπωσιακή για να δει κανείς το πάχος και τη δύναμη της οχύρωσης.
2. Το Κατάλυμα της Γαλλίας (Auberge de France)
Στην οδό Ιπποτών, το Κατάλυμα της Γαλλίας είναι ίσως το πιο επιβλητικό. Κατά την πολιορκία, οι Γάλλοι Ιππότες είχαν αναλάβει την υπεράσπιση ενός μεγάλου τμήματος των τειχών. Το κτίριο αυτό αποτελούσε το κέντρο διοίκησης της μεγαλύτερης και ισχυρότερης "Γλώσσας" (εθνότητας) του Τάγματος.
3. Ο Ναός του Αγίου Παντελεήμονα
Ο ναός αυτός χτίστηκε ως τάμα μετά τη νίκη των Ιπποτών στην πρώτη μεγάλη πολιορκία (του 1480), αλλά το 1522 υπέστη σοβαρές ζημιές. Βρίσκεται κοντά στην Εβραϊκή συνοικία και η ιστορία του είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την αντίσταση των κατοίκων απέναντι στους Οθωμανούς.
4. Το Παλάτι του Μεγάλου Μαγίστρου
5. Η Παναγία του Κάστρου (Our Lady of the Castle)
Είναι ο μεγαλύτερος και παλαιότερος ναός μέσα στην Παλιά Πόλη. Μετά την πτώση του 1522, ήταν από τους πρώτους ναούς που ο Σουλεϊμάν μετέτρεψε σε τζαμί (Εντερούμ Τζαμί), ως σύμβολο της κυριαρχίας του, καθώς οι όροι της παράδοσης επέτρεπαν τη μετατροπή των μεγάλων δημόσιων ναών.
6. Η Πύλη του Αγίου Ιωάννη (Κόκκινη Πόρτα)
Πήρε το όνομα "Κόκκινη Πόρτα" από το αίμα των πολλών στρατιωτών που έχασαν τη ζωή τους εκεί κατά τις σφοδρές συγκρούσεις. Ήταν ένα από τα πιο ευάλωτα σημεία της οχύρωσης και ο στόχος των πιο σκληρών επιθέσεων των Οθωμανών.
Μια λεπτομέρεια γνωστή σε όλους τους ροδίτες
Στα τείχη της Ρόδου, υπάρχουν ακόμα ενσωματωμένες πέτρινες μπάλες κανονιών από εκείνη την πολιορκία. Οι Ιππότες τις άφηναν εκεί ως δομικό υλικό κατά τις γρήγορες επισκευές που έκαναν το βράδυ, ή απλώς έμεναν "καρφωμένες" στο μαλακό πωρόλιθο.
Μια καλή ιδέα για να μπείτε στο κλίμα εκείνης της εποχής είναι να κάνετε τον "Περίπατο των Τειχών" (όταν είναι ανοιχτός), για να δείτε από κοντά τα σημεία όπου οι υπονόμοι των Οθωμανών προσπάθησαν να τινάξουν στον αέρα την ιστορία του νησιού.
Η 20ή Δεκεμβρίου 1522 δεν ήταν απλώς η μέρα που οι σημαίες με τον οκτάκτινο σταυρό των Ιπποτών υποστάλθηκαν από τις επάλξεις. Ήταν η στιγμή που η Ρόδος πέρασε από τη μεσαιωνική της δύση στην ανατολίτικη γοητεία της, δημιουργώντας αυτό το μοναδικό πολιτισμικό μωσαϊκό που θαυμάζουμε μέχρι σήμερα.
503 χρόνια από την πτώση της Ρόδου
Παρά την ήττα, η παράδοση του νησιού έγινε με όρους που κράτησαν την αξιοπρέπεια των υπερασπιστών και την ασφάλεια των κατοίκων της ακέραιη. Σήμερα, περπατώντας στα σοκάκια της Παλιάς Πόλης, ανάμεσα στα "λαβωμένα" τείχη και τα επιβλητικά καταλύματα, δεν βλέπουμε μόνο πέτρες και οχυρώσεις. Βλέπουμε το πείσμα μιας μικρής δύναμης απέναντι σε μια αυτοκρατορία και την αφετηρία μιας νέας εποχής που σμίλεψε την ταυτότητα του τόπου μας.
Η ιστορία της Ρόδου δεν γράφτηκε μόνο με μελάνι, αλλά με το θάρρος εκείνων που υπερασπίστηκαν αυτά τα τείχη μέχρι την τελευταία ώρα.
Εσείς, ποιό σημείο της Παλιάς Πόλης νιώθετε ότι "ψιθυρίζει" πιο δυνατά την ιστορία του; Περιμένω τα σχόλιά σας.
Σχόλια