Καζαντζάκης: δόξασε, δίχασε, αγαπήθηκε, πολεμήθηκε

Μόλις 21 χιλιόμετρα από το Ηράκλειο, μετά το Σκαλάνι (8,5 χλμ.), περνώντας μια πεδιάδα φυτεμένη με ελιές και αμπελώνες, ανηφορίζουμε 700 μέτρα ψηλά και φθάνουμε στη Μυρτιά, τη γενέτειρα του πατέρα του Νίκου Καζαντζάκη, καπετάν Μιχάλη.

Στην αρχή μπερδευτήκαμε να φτάσουμε γιατί το χωριό που υπάγεται στο δήμο Καζαντζάκη έχει διπλή ονομασία. Παλιότερα λεγόταν Βαρβάροι. (Από τότε που ο Νικηφόρος Φωκάς ο αυτοκράτορας του Βυζαντίου πήρε πίσω την Κρήτη τον 10ο αιώνα, δημιούργησε υπό τύπον «γκέτο» ορισμένα χωριά Αγαρηνών και αυτά ονομάστηκαν Βαρβάροι). Τα βήματα του Νίκου Καζαντζάκη που εκεί πέρασε τα παιδικά του χρόνια είναι φανερά σε κάθε γωνιά της Μυρτιάς.

Επισκεφθήκαμε το μουσείο του λογοτέχνη, που δόξασε , δίχασε, αγαπήθηκε και πολεμήθηκε όσο κανένας άλλος στην πατρίδα του, αλλά και σ όλο τον κόσμο. Στις αίθουσες του εκτίθενται προτομές, φωτογραφίες, ταξιδιωτικά έγγραφα, πρωτότυπες εκδόσεις, εξώφυλλα σε πάνω από 50 γλώσσες, χειρόγραφα του Καζαντζάκη, προγράμματα θεατρικών έργων. Στην κεντρική αίθουσα μικρά «διοράματα» σκηνικών από τα κυριότερα θεατρικά έργα του συγγραφέα προκαλούν το ενδιαφέρον του επισκέπτη. Εντυπωσιακή είναι και η βιτρίνα με κοστούμια πρωταγωνιστών ορισμένων θεατρικών του έργων. Σε άλλη αίθουσα οπτικοακουστικό πρόγραμμα στα ελληνικά, αγγλικά, γερμανικά και γαλλικά παρουσιάζει τη ζωή και το έργο του.

Φύγαμε από το χωριό Μυρτιά σοφότεροι. Ποιος να φανταζόταν ότι αυτό το αδούλωτο πνεύμα που έζησε στη Ρωσία και γνωρίστηκε με τον Λένιν ποτέ δεν υιοθέτησε το κομμουνιστικό ιδεώδες. Υπάρχει και σχετική δήλωσή του: «Ποτέ δεν έπαθα αυτή την πνευματική ψώρα».

Η ιδιωτική ζωή του Νίκου Καζαντζάκη, λεηλατήθηκε όσο ο βίος ολίγων επώνυμων. Ο μεγάλος έρωτας του, στάθηκε η Γερμανίδα Έλσα Λάνγκε, η πολυαγαπημένη, όπως την αποκαλεί στα γράμματά του. Με την Έλσα ο Καζαντζάκης έζησε έναν μεγάλο, βαθύ και σπαρακτικό έρωτα. Αρκεί να διαβάσει κανείς την αλληλογραφία του που συνεχίστηκε και στα κατοπινά χρόνια για να κατανοήσει το πάθος που τους συνέδεσε.

" Συλλογούμαι τους ανθρώπους που αγάπησα, τι χαρές και τι πίκρες τους έδωκα. Πικρότατη, χλωμότατη προβαίνει μέσα μου, χύνοντας όπως συνηθίζει, χοντρά, ζεστά δάκρυα απάνω στα χέρια μου, η Elisabeth... Πάντα, όταν τη θυμούμαι, με κυριεύει σφοδρή, ακατανίκητη επιθυμία να πεθάνω ".

Έχει κατηγορηθεί ως αναρχικός, κομμουνιστής, εθνικιστής, φασίστας, άθεος, θρησκόληπτος, σωβινιστής, μισογύνης, μηδενιστής.

Είναι χαρακτηριστικό πως στην ψηφοφορία για την είσοδο του στην Ακαδημία Αθηνών δεν έγινε μέλος για δύο ψήφους.

Αφορίστηκε, συκοφαντήθηκε, λατρεύτηκε, δεν πήρε το Νόμπελ γιατί δεν υποστηρίχτηκε από την επίσημη Ελλάδα και είναι σαφώς ο πιο πολυδιαβασμένος Έλληνας συγγραφέας παγκόσμια και αυτός που έχει κάνει πιο πολύ από οποιονδήποτε άλλο γνωστή την Ελλάδα στο εξωτερικό. Ήταν αυτό που λέμε "Ελεύθερο Πνεύμα".

Έργα του

Οδύσσεια
Ασκητική
Όφις και κρίνο
Ταξιδεύοντας
Τι είδα στη Ρουσία
Βίος και Πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά
Ο Καπετάν Μιχάλης
Ο Χριστός Ξανασταυρώνεται
Ο Τελευταίος Πειρασμός
Ο φτωχούλης του Θεού
Βραχόκηπος
Τόντα Ράμπα
Τερτσίνες
Αναφορά στον Γκρέκο
Οι αδερφοφάδες
Ταξιδεύοντας
Ισπανία
Ιαπωνία - Κίνα
Αγγλία
Προμηθέας
Κούρος
Οδυσσέας
Μέλισσα
Χριστός
Ιουλιανός ο Παραβάτης
Νικηφόρος Φωκάς
Κωνσταντίνος ο Παλαιολόγος
Καποδίστριας
Χριστόφορος Κολόμβος
Σόδομα και Γόμορα
Βούδας

ΕΔΩ, το enlefkotv στο χωριό του Καζαντζάκη.

ΕΔΩ, οι σελίδες του συγγραφέα.

ΕΔΩ, οι ιστοσελίδες του Μουσείου Καζαντζάκη.