Πόλεμος στο τσαγκάρικο

Σαν σήμερα, το 1924... Ο Άντι Ντάσλερ και ο αδελφός του Ρούντολφ ιδρύουν στη Γερμανία εταιρία κατασκευής αθλητικών παπουτσιών. Τον Απρίλιο του 1948 τα δύο αδέλφια θα χωρίσουν. Ο Άντι θα ιδρύσει την Adidas και ο Ρούντολφ την Puma.

Όλα λοιπόν ξεκίνησαν μια μέρα σαν κι αυτή, όταν ο 24χρονος Άντολφ «Άντι» Ντάσλερ (1900 - 1978) αποφάσισε να μην γίνει φούρναρης, όπως είχε σπουδάσει, αλλά να ξεκινήσει μία επιχείρηση κατασκευής αθλητικών παπουτσιών, μαζί με τον αδελφό του Ρούντολφ (1896 - 1974), στο πλυσταριό της οικογενειακής οικίας στο Χερτζοχενάουραχ της Βαυαρίας.

Η εταιρεία με την επωνυμία Gebrüder Dassler Schuhfabrik (Εργοστάσιο Υποδημάτων Αδελφών Ντάσλερ) έγινε γνωστή στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Άμστερνταμ (1928), όταν προμήθευσε με παπούτσια αρκετούς αθλητές. Το 1936 ο Άντι βρέθηκε με μια βαλίτσα παπούτσια στο Βερολίνο, ενόψει Ολυμπιακών, για να λανσάρει το νέο του προϊόν, ένα αθλητικό παπούτσι με καρφιά, κατάλληλο για δρομείς. Ο Τζέσε Όουενς, που πείστηκε να τρέξει με αυτά, κέρδισε 4 χρυσά μετάλλια κι έγινε το πρόσωπο των Ολυμπιακών Αγώνων, προς μεγάλη απογοήτευση του Αδόλφου Χίτλερ. Πού να ήξερε, ότι οι άνθρωποι που συνέβαλαν στη νίκη του «μισητού μαύρου» ήταν οι αδελφοί Ντάσλερ, πιστά μέλη του Ναζιστικού Κόμματος. Το όνομα Ντάσλερ άρχισε τότε να συζητείται στους αθλητικούς κύκλους και η εταιρεία τους πούλαγε 200.000 ζευγάρια αθλητικά παπούτσια τον χρόνο μέχρι την έναρξη του Μεγάλου Πολέμου.

Οι επιχειρηματικές διαφορές, οι ισχυροί χαρακτήρες τους και μια σειρά από τυχαία περιστατικά, έφεραν τα δύο αδέλφια σε ρήξη. Το 1948 αποφάσισαν να τραβήξουν ο καθένας τον δικό του δρόμο. Ο Άντι Ντάσλερ ίδρυσε την ADIDAS (Adi Dassler) και ο Ρούντολφ Ντάσλερ τη RUDA (Rudolf Dassler), η οποία σύντομα μετονομάστηκε σε PUMA. Και οι δύο εταιρείες είχαν το ίδιο αντικείμενο και οι δύο την ίδια έδρα, το Χερτζοχενάουραχ της Βαυαρίας με πληθυσμό 23.000 κατοίκων.

Τέτοια ήταν η επιρροή των Ντάσλερ στη γενέθλια πόλη τους, ώστε το Χερτζοχενάουραχ χωρίστηκε στα δύο. Ο κάθε κάτοικος και μαγαζάτορας έπρεπε να διαλέξει στρατόπεδο. Ή με τον Αντι ή με τον Ρούντι. Και οι δύο ποδοσφαιρικές ομάδες της πόλης κινήθηκαν στο ίδιο μοτίβο. Η ASV Herzogenaurach φορούσε φανέλα με σήμα τις τρεις παράλληλες γραμμές (Adidas), ενώ η FC Herzogenaurach φανέλα με σήμα το γνωστό αιλουροειδές (Puma). Τα δύο αδέλφια ποτέ δεν φίλιωσαν, αν και ζούσαν στην ίδια πόλη. Ακόμη και οι τάφοι τους στο κοιμητήριο του Χερτζοχενάουραχ απέχουν αρκετά ο ένας από τον άλλο.

Η ADIDAS αμέσως ξεχώρισε, στρέφοντας το ενδιαφέρον της στην προμήθεια αθλητικού υλικού σε ποδοσφαιρικές ομάδες. Η φήμη της ανέβηκε κατακόρυφα, όταν της αποδόθηκε μέρος του θριάμβου της Δυτικής Γερμανίας στο Μουντιάλ του 1954. Τα παπούτσια με τις βιδωτές τάπες που προμήθευσε στη «Νάτσιοναλμανσαφτ» αποδείχτηκαν αποτελεσματικά στη λασπομαχία του Σταδίου της Βέρνης, όπου η Δυτική Γερμανία νίκησε 3-2 στον τελικό τη μεγάλη Ουγγαρία.

Η επιτυχία αυτή έμεινε στην ιστορία ως «Θαύμα της Βιέννης» και συνέβαλε στην ανύψωση του εθνικού φρονήματος των Γερμανών, αλλά και στην αύξηση του τζίρου της ADIDAS. Από την άλλη πλευρά, η PUMA παρέμενε μία επιχείρηση στα όρια της Γερμανίας. Πάντως, η ίδια διεκδίκησε την πατρότητα των παπουτσιών με βιδωτές τάπες, καθώς, όπως ισχυρίσθηκε, τα είχαν λανσάρει οι παίχτες της Καϊζερσλάουτερν, όταν κατέκτησαν το πρωτάθλημα το 1953.

Τη δεκαετία του '60 η διαχείριση των δύο εταιρειών πέρασε στη νέα γενιά των Ντάσλερ. Ο Χορστ Ντάσλερ, γιος του Άντι, ίδρυσε την γαλλική θυγατρική της ADIDAS, βάζοντας τα θεμέλια για τη διεθνή πορεία της επιχείρησης, ενώ το 1973 δημιούργησε την εταιρεία ARENA, που ειδικεύεται στην κατασκευή κολυμβητικού υλικού. Μετά το θάνατο του Χορστ Ντάσλερ, η ADIDAS βρέθηκε στα πρόθυρα χρεωκοπίας και το 1989 πουλήθηκε στον γάλλο επιχειρηματία Μπερνάρ Ταπί. Από τότε μέχρι σήμερα έχει αλλάξει πολλές φορές ιδιοκτήτες.

Περίπου την ίδια πορεία είχε και η PUMA. Τα παιδιά του Ρούντολφ Ντάσλερ, Άρμιν και Γκερντ, απογείωσαν την εταιρεία και από τα στενά σύνορα της Γερμανίας την έκαναν παγκόσμιο παίκτη στην αγορά των αθλητικών ειδών και του σπορ ρουχισμού. Το 1989 τα δύο αδέλφια πούλησαν το 72% της PUMA, σε εταιρία ελβετικών συμφερόντων.

Όσον αφορά στα προσωπικά της οικογενείας Ντάσλερ, οι διαφορές στους κόλπους της άρχισαν να γεφυρώνονται μετά τον θάνατο των δύο αδελφών Άντι και Ρούντολφ. Την αρχή έκανε ο εγγονός του Ρούντολφ, Φρανκ Ντάσλερ, οποίος δούλεψε και στις δύο επιχειρήσεις (ADIDAS και PUMA), ενώ ίδρυσε ένα κοινό οικογενειακό μουσείο στο Χερτζοχενάουραχ.

Εξήντα χρόνια μετά τον αδελφικό χωρισμό πέρυσι και με αφορμή την παγκόσμια ημέρα της ειρήνης οι κάτοικοι του Χερζογκενάουραχ, κι εκείνοι ανέκαθεν διχασμένοι, διοργάνωσαν ένα συμβολικό φιλικό, ποδοσφαιρικό παιχνίδι με σκοπό να φέρουν πιο κοντά την Adidas και την Puma. Η ανακωχή, βέβαια, κράτησε μόνο ένα 24ωρο, γιατί από σήμερα μέχρι το νοτιοαφρικανικό Μουντιάλ τα «μαχαίρια» δύσκολο να μείνουν στο συρτάρι...