Ξεχωριστή εμπειρία να απολαμβάνεις τον πρωϊνό καφέ στο Παρίσι με θέα την Αψίδα του Θριάμβου. Όταν βρίσκομαι στην γαλλική πρωτεύουσα βολτάρω από νωρίς με ...αριστοκρατική διάθεση κι όταν κουραστώ καταλήγω στον Σηκουάνα.
Στο πρόγραμμά μου έχω πάντα το Λούβρο, την Place de la Concorde και την Place Vendome, με τις αντικερί, τα πανάκριβα χρυσοχοεία και τα υπερπολυτελή πολυκαταστήματα. Ό,τι λάμπει εδώ είναι χρυσός, όπως και στην Place de l’ Opera.
Και στο τέλος, φτάνω στο Centre Pompidou, την πιο ζωντανή πλατεία του Παρισιού.
Το απόγευμα, στην πόλη-φετίχ, απολαμβάνω το ρομαντικό ηλιοβασίλεμα στα σκαλιά της Basilique du Sacre Coeur, στην κορυφή της περιοχής των μποέμ ποιητών Montmartre.
Κι όταν σκοτεινιάσει, ο δρόμος με βγάζει στα στέκια της Bastille, στα πολυσύχναστα πλακόστρωτα σοκάκια με μνήμες από τις πιο ταραχώδεις ιστορικές στιγμές της γαλλικής πρωτεύουσας.
Οι παραλίες της Άνδρου είναι εξαιρετικές, με μερικές να είναι από τις καλύτερες που θα συναντήσετε στο Αιγαίο. Η πιο δημοφιλής παραλία του νησιού είναι το Μπατσί, που έγινε διάσημη από την ταινία «Κορίτσια στον ήλιο».
Μερικά μίλια βόρεια της Χώρας βρίσκεται η πανέμορφη παραλία Άχλα, που τα τελευταία χρόνια έχει αναδειχθεί σε σταρ του νησιού. Στον χωματόδρομο που κατηφορίζει προς τα Άχλα υπάρχει αριστερή παράκαμψη που οδηγεί στην απομονωμένη παραλία Βόρη με το εγκαταλελειμμένο πλοίο «SEMIRAMIS». Βορειοανατολικά του όρμου Κορθίου βρίσκεται η παραλία "Της Γριάς το Πήδημα", σήμα κατατεθέν του νησιού. Μπορείς να πας εκεί είτε με καραβάκι (αν δεν έχει αέρα), είτε με αυτοκίνητο. Το νησί της Άνδρου είναι γνωστό σαν "Μικρά Αγγλία", από τότε που οι μεγάλοι εφοπλιστές, Εμπειρίκος, Γουλανδρής και Πολέμης, άνοιξαν γραφεία στο Λονδίνο στις αρχές του 20ου αιώνα. Οι εφοπλιστές έφεραν στην Άνδρο Άγγλους κυβερνήτες, καθώς και μεγάλες ιδέες για το νησί τους. Έχτισαν εκτός από σπίτια, το πρώτο γυμνάσιο και το πρώτο νοσοκομείο.
Έχει ομορφιές παραλίες η Άνδρος αλλά και όμορφες ρεματιές για Kυκλαδονήσι.
Στη Χώρα, αξίζει να κάνεις βόλτα μόνο και μόνο για να θαυμάσεις
τα εντυπωσιακά σπίτια καπετάνιων και εφοπλιστών, κάποια από τα οποία ανήκουν στις οικογένειες Εμπειρίκου, Γουλανδρή, Πολέμη, Παλαιοκρασσά κ.ά. που φρόντισαν να ντύσουν τα δρομάκια με μάρμαρο και να φτιάξουν αρχοντικά και μουσεία γεμάτα από τέχνη.
Το Αρχαιολογικό Μουσείο βρίσκεται στην πλατεία Καΐρη και ιδρύθηκε το 1981 από το Ϊδρυμα Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή. Φιλοξενεί σημαντικά ευρήματα από διάφορες ανασκαφές που έχουν γίνει στο νησί. Ξεχωρίζει ο Ερμής της Άνδρου, του 1ου αι. π.Χ., που εικάζεται πως είναι έργο της σχολής του Πραξιτέλους.
Δίπλα του βρίσκεται το Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης που ανήκει στο Ίδρυμα Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή και αποτελείται από δύο πτέρυγες: την παλιά και την καινούργια. Το μουσείο καθιέρωσε τη φήμη του με καλλιτέχνες όπως οι Πικάσο, Μπράκ, Μουρ και Μιρό.
Το όνομα του νησιού ανάγεται στη μυθολογία. Η επικρατέστερη εκδοχή είναι αυτή που θέλει ως πρώτο οικιστή του νησιού τον Άνδρο. Ο Ανδρεύς είχε θεϊκή καταγωγή και πατέρας του ήταν ο Άνιος, γιος του θεού Απόλλωνα, μητέρα του δε ή Κρέουσα ή Ροιώ, κόρη του Σταφύλου, γιου του θεού Διόνυσου.
Μην παραλείψετε να δοκιμάσετε τα τοπικά τυριά (πετρωτή, μαλαξιά, βολάκι) και την περίφημη φρουτάλια, την ομελέτα με τις πατάτες και το λουκάνικο, που αποτελεί τοπική σπεσιαλιτέ.
Τα παστιτσάκια είναι το παραδοσιακό γλυκό του νησιού και θα το βρείτε σχεδόν παντού. Πρόκειται για ψημένη αμυγδαλόψιχα την οποία θα δείτε σε διάφορες παραλλαγές.
Ένα άλλο παραδοσιακό φαγητό της ανδριώτικης κουζίνας είναι ο «λαμπριάτης». Μαγειρεύεται το Πάσχα και είναι κατσικάκι γεμιστό που ψήνεται σε μεγάλο ταψί, πάνω σε κλιματόβεργες, συνήθως σε ξυλόφουρνο. Το ανδριώτικο κρασί αποτελεί ένα από τα προϊόντα του νησιού που πρέπει να δοκιμάσετε.
Αν βρεθείτε σε γάμο θα σας σερβίρουν την περίφημη σουμάδα, ένα λευκό ποτό από γαλάκτωμα αμυγδάλου.
Η Άνδρος έχει έκταση 379,7 τετραγωνικά χιλιόμετρα και το μήκος των ακτών της είναι 176 χιλιόμετρα. Απέχει 6 ναυτικά μίλια από την Εύβοια (στενό Καφηρέα, Κάβο Ντόρο) και λιγότερο από ένα ναυτικό μίλι από την Τήνο. Η διαδρομή από την Ραφήνα στην Άνδρο διαρκεί περίπου 2 ώρες με συμβατικό πλοίο και μόνο 1 ώρα με ταχύπλοο.
Εν κατακλείδι, η Άνδρος αποτελεί έναν αγαπημένο προορισμό για καλοκαίρι και χειμώνα. Σε αντίθεση με τα υπόλοιπα νησιά των Κυκλάδων, έχει πολλές πηγές και ρέματα, καταρράκτες και υγρότοπους. Οι ντόπιοι λένε χαριτολογώντας: Η Άνδρος δεν είναι το μέρος που πηγαίνεις για να πεθάνεις, αλλά το μέρος που θα ήθελες να ζήσεις.
Είναι το κοντινότερο στην Αθήνα Κυκλαδονήσι. Το πρωϊνό σου ξεκινά από το Βουρκάρι, το λιμανάκι όπου δίνουν ραντεβού οι ιστιοπλόοι και μετά προτείνω να πας στην ανανεωμένη και ανερχόμενη Κορησσία, το λιμάνι του νησιού με τη μεγάλη περαντζάδα, που έχει γεμίσει με καφέ κι εστιατόρια.
Κατά το μεσημεράκι άρχισε τις μπύρες συνοδεία του παραδοσιακού μεζέ λόζα ( παστό κρέας από χοιρινό ), παράγγειλε και μια φρέσκια σαλάτα και ξινό (μαλακό άσπρο τυρί). Για μπάνιο να πας στο νοτιότερο μέρος του νησιού στην παραλία Στέφα, η οποία είναι απόλυτα προστατευμένη από τους βοριάδες και τα μελτέμια.
Η Ζάκυνθος, ή το «Τζάντε», ή Φιόρο του Λεβάντε κατά τους Βενετσιάνους, είναι ένα από τα πιο δημοφιλή νησιά της χώρας μας. Και η παραλία "Ναυάγιο", είναι η πιο γνωστή παραλία της, δημιούργημα μιας ιδιοτροπίας της φύσης και ενός ναυτικού ατυχήματος υπό μυθιστορηματικές συνθήκες.
Ζάκυνθος όμως δεν είναι μόνο το Ναυάγιο. Υπάρχουν κι άλλες μαγικές παραλίες με τιρκουάζ νερά και απαλή σαν πούδρα άμμο που κάνουν τη Ζάκυνθο ονειρική. Οι παραλίες στο ανατολικό μέρος του νησιού (Τσιλιβί, Τραγάκι, Αλυκές, Αλυκανάς) είναι πιο ήσυχες, με καθαρά, διαυγή νερά συνδυάζοντας άμμο και βότσαλο. Οι παραλίες στον κόλπο Λαγανά (Καλαμάκι, Λαγανάς, Δάφνη, Κερί στο νοτιότερο άκρο της Ζακύνθου) είναι πιο αμμουδερές, με ζεστά και ρηχά νερά. Οι παραλίες του δυτικού μέρους του νησιού (Πόρτο Βρώμη, Πόρτο Ρόξα) είναι μικρού μήκους, απόκρημνες, με δροσερά και κρυστάλλινα νερά. Ειδικά ο Λιμνιώνας θυμίζει φιόρδ, με βαθυπράσινα νερά.
Πιο αναλυτικά:
Τα Ξύγκια είναι μια υπέροχη παραλία στα βορειοανατολικά της Ζακύνθου και μοναδική στο νησί καθώς τα νερά της είναι ιαματικά αφού τα σπήλαια που βρίσκονται δίπλα της εκκρίνουν θειάφι.
Η δυτική ακτή της Ζακύνθου χαρακτηρίζεται από φανταστικά φυσικά μέρη όπως το Ναυάγιο, οι κόλποι του Πόρτο Λημνιώνα, του Πόρτο Ρόξα και η παραλία του Πόρτο Βρώμη με το μικρό νησάκι μπροστά. Η δυτική ακτή έχει μία φανταστική θάλασσα με μοναδικά χρώματα και το μεγαλύτερο μέρος της είναι προσιτό μόνο με σκάφος. Η δυτική πλευρά προσφέρει ένα αξέχαστο ηλιοβασίλεμα από τον φάρο στο Κερί, στο Ναυάγιο και στο χωριό Καμπί.
Η ανατολική πλευρά έχει τη μεγαλύτερη ποικιλία από παραλίες με άμμο. Εδώ υπάρχουν το Τσιλιβή, οι Αλυκές (αγαπημένη των windsurfers) και η Αμπούλα, ενώ βόρεια βρίσκονται όμορφες βραχώδης παραλίες όπως ο Μακρύς Γιαλός.
Για το Ναυάγιο με τα σμαραγδένια νερά, τη λευκή άμμο και τις άσπρες βραχώδεις πλαγιές, αξίζει να προστεθεί πως το όνομα της παραλίας οφείλεται στο ναυτικό ατύχημα του εμπορικού πλοίου «Παναγιώτης», που στις 30 Σεπτεμβρίου 1982 με παράνομο φορτίο κούτες με αφορολόγητα τσιγάρα, προσάραξε στο συγκεκριμένο σημείο. Ο μοναδικός αυτός συνδυασμός της ανέγγιχτης από το ανθρώπινο χέρι παραλίας με το σκουριασμένο σκαρί στο μέσον της δημιούργησε το πιο πολυφωτογραφημένο θέμα στην Ζάκυνθο. Η παραλία απέχει 31 χλμ. από τη Χώρα της Ζακύνθου.
Προτού συμβεί το ναυάγιο, η περιοχή ήταν γνωστή στους ψαράδες της δυτικής ορεινής περιοχής και σε κάποιους υποψιασμένους αναζητητές της φυσικής ομορφιάς του νησιού, έτσι όπως προσφερόταν από ψηλά, από τους απόκρημνους γκρεμούς, σαν έφταναν εκεί για να ξεκουράσουν το μάτι τους, να αναπνεύσουν τον αγέρα του βουνού και της θάλασσας και να θαυμάσουν το μοναδικά στολισμένο με μύρια χρώματα ηλιοβασίλεμα. Σε όσους δηλαδή έφταναν στις πέρα του Αγίου Γεωργίου στα Γκρεμνά, απόκρημνες πλαγιές των βουνών.
Η πρόσβαση γίνεται μόνο μέσα από τη θάλασσα. Από το λιμανάκι του Αγίου Νικολάου, τις Αλυκές και από το Σχινάρι ξεκινούν πυκνά δρομολόγια με καραβάκια. Προνοήστε να πάρετε μαζί σας νερό και φαγητό.
Επειδή το καλοκαίρι υπάρχει πολύ στριμωξίδι προτείνω να πάτε μέχρι το κοντινότερο λιμανάκι με το αυτοκίνητο και από εκεί να πάρετε ένα μικρό πλεούμενο.
Για όσους θέλουν να θαυμάσουν την παραλία με το ναυάγιο από ψηλά, πρέπει να φτάσουν μέχρι το μοναστήρι του Αγίου Γεωργίου των Γκρεμνών. Λίγο πιο κάτω από το μοναστήρι υπάρχει μια σιδερένια εξέδρα που κρέμεται στο κενό, από εκεί θα θαυμάσετε με δέος την πανέμορφη παραλία με το ναυάγιο και τις γύρω απόκρημνες ακτές.
Κοντά στη Ζάκυνθο υπάρχει το Μαραθονήσι, στο οποίο θα φτάσετε με βαρκάκι από το Κερί. Πρόκειται για ένα μικρό ιδιωτικό νησί, τόπος αναπαραγωγής της χελώνας καρέτα -καρέτα. Η πρόσβαση γίνεται μόνο από τη θάλασσα, ενώ απαγορεύεται η αγκυροβόληση. Το Μαραθονήσι προσφέρει την δυνατότητα επιλογής ανάμεσα σε δύο υπέροχες παραλίες: η μία με βότσαλα, από την οποία μπορείτε να φτάσετε κολυμπώντας σε μια πελώρια σπηλιά, η άλλη είναι μια μεγάλη λωρίδα αμμουδιάς που κατηφορίζει προς τη θάλασσα. Μην παραλείψετε να πάτε και στις σπηλιές του ακρωτηρίου Μαραθιά.
Τη Ζάκυνθο τη λένε και "νησί των ποιητών" γιατί στην ομορφιά της είχε ενδώσει και ο Αμερικανός ποιητής και λογοτέχνης Edgar Allan Poe, ενώ μέσα στην πόλη, στην οδό Φωσκόλου, βρίσκεται το σπίτι του Ούγο Φώσκολο, του εθνικού ποιητή της Ιταλίας. Κάνοντας μια σύντομη περιήγηση στη Ζάκυνθο πρέπει να δείτε: Το εμπορικό κέντρο της πόλης με τις παραδοσιακές βενετσιάνικες καμάρες αφού το νησί δεν εγκατέλειψε ποτέ το βενετσιάνικο παρελθόν του, που έχασε τραγικά και αμετάκλητα με τους σεισμούς του Αυγούστου του 1953. Επισκεφθείτε τον Άγιο Διονύσιο (θα εντυπωσιαστείτε από τα έργα τέχνης και τις τοιχογραφίες), το ενετικό κάστρο στη γραφική Μπόχαλη, το Μουσείο Σολωμού, Κάλβου και επιφανών Ζακυνθινών, το Μιλάνειο Ναυτικό Μουσείο, την Καθολική Εκκλησία του Αγίου Μάρκου, το Μουσείο Κατοχής και Εθνικής Αντίστασης στο σπίτι του Γ. Ξενόπουλου όπου έζησε τα παιδικά του χρόνια, το Πέτρινο Πάρκο Ασκός και το Εθνικό θαλάσσιο πάρκο Ζακύνθου. Λίγο πιο έξω από την πόλη βρίσκεται η Μπόχαλη που προσφέρει πανοραμική θέα πάνω από όλη την πόλη και το Ιόνιο. Επίσης, να βγείτε αναμνηστικές φωτογραφίες στον καταπράσινο λόφο του Στράνη, εκεί όπου ο Σολωμός έγραψε τον «Ύμνο εις την Ελευθερίαν». Να πάτε και στις Βολίμες θεωρούνται η πρωτεύουσα των βουνίσιων χωριών του νησιού, είναι χτισμένες αμφιθεατρικά με θέα το οροπέδιο. Μια ωραία εκδρομούλα είναι να πάτε σε κάποια από τα 44 χωριά του νησιού, κυρίως στα ορεινά Άγιος Λέοντας (Αηλιός), Λιθακιά, Καταστάρι, Ορθωνιές, Μαριές, Καμπί με το μυκηναϊκό νεκροταφείο, Βολίμες, Φαγιάς, Κούκεσι, Γερακαρία, Μαχαιράδο, Λούχα, Γύρι, Οξωχώρα και Πηγαδάκια.
Στη Ζάκυνθο γενικά θα ευχαριστηθείτε εκπληκτικό σπιτικό φαγητό με αφράλα (το φυσικό θαλασσινό αλάτι που μαζεύουν απ’ τα βράχια), φρέσκα θαλασσινά και θα γευθείτε πολύ καλή ιταλική κουζίνα. Δοκιμάστε ντόπια κοκκινιστά (κόκορα «σάρτσα», κουνέλι γεμιστό και λαδερά) κλασικά ζακυνθινά πιάτα. Οι γεύσεις είναι δυνατές και έντονες, η δε κόκκινη σάλτσα δεν περιέχει νερό σε καμία περίπτωση.
Σίγουρα, αξίζει μια επίσκεψη στη Ζάκυνθο γιατί δεν τελειώνει ποτέ, όσο κι αν την ανακαλύπτεις, αφού έχει πολλά πράγματα να κάνεις, πολλά μέρη να δεις, πολλές παραλίες να βουτήξεις. Ειδικά τους καλοκαιρινούς μήνες είναι αδύνατο να μην πετύχεις μια γιορτή με επτανησιακούς χορούς, μαντολίνα και μελωδικές φωνές. Στα πανηγύρια ψήνεται επιτόπου η φυτούρα, πατροπαράδοτο γλυκό της Ζακύνθου με χοντρό σιμιγδάλι τηγανισμένο σε καυτό λάδι, πασπαλισμένο με ζάχαρη και κανέλα.
Πως θα πάτε: Ακτοπλοϊκώς μέσω Κυλλήνης ή με πτήσεις της Aegean Airlines.
Μια πόλη -χτισμένη επάνω σε δύο νησιά- με χρώμα, σπίτια χαμηλά, πολύ πράσινο, ποδήλατα που διασχίζουν μεγάλες λεωφόρους.
Στη δανική γλώσσα Κοπεγχάγη (Κobenhavn), παραφθορά της παλιάς ονομασίας Kobmandshavn, σημαίνει «το λιμάνι των εμπόρων», μια ονομασία που παραπέμπει στις ένδοξες εποχές του Μεσαίωνα και της Χανσεατικής Λίγκας, της εμπορικής συντεχνίας που κυριαρχούσε στους θαλάσσιους δρόμους της Βόρειας Ευρώπης τα παλιά χρόνια. Στην πραγματικότητα, η ιστορία της ξεκινά στα 1167, τότε που ο Αμπσαλον, επίσκοπος του Ροσκίλντε, ιδρύει μια αλιευτική εμπορική εγκατάσταση και χτίζει ένα κάστρο στις ανατολικές όχθες της νήσου Σιέλαντ, στο στενό πέρασμα του Ερεσουντ. Η τοποθεσία ήταν ιδανική και θα καθόριζε το μέλλον όχι μόνο της χώρας αλλά και ολόκληρης της Σκανδιναβίας. Εναν αιώνα αργότερα, το χωριό Kobmandshavn αναγνωρίζεται από τη Χανσεατική Λίγκα ως λιμάνι μεγάλης σημασίας για το εμπόριο στη Βαλτική. Κατά τον 14ο αιώνα το κάστρο του Αμπσαλον κατεδαφίζεται και στη θέση του χτίζεται το παλάτι που φέρει το όνομα Kobenhavn, όνομα που πήρε η πόλη και διατηρεί μέχρι τις μέρες μας.
Σολομός, ρέγγες, μπακαλιάρος, ψάρια νοστιμότατα και υπέροχα μαγειρεμένα είναι τα πιο συνήθη φαγητά στην Κοπεγχάγη. Μη παραλείψετε τις παραδοσιακές μπιραρίες στο κέντρο της πόλης, καθώς και μια βόλτα στους κήπους του Τίβολι.
Οι γραφικές και ιστορικές πόλεις που βρίσκονται σε απόσταση 40 χλμ., όπως η Ελσινόρη με το θρυλικό κάστρο Κρόνμποργκ, γνωστό από τον Αμλετ, το Χίλερουντ με το παλάτι στη μέση μιας λίμνης και το Ροσκίλντε με τους τάφους των βασιλέων και το μουσείο των Βίκινγκς είναι εξαιρετικοί προορισμοί που δεν παίρνουν περισσότερο από μία ώρα με το τρένο.
Άλλη μια πρόταση είναι το Μάλμε της Σουηδίας και το πέρασμα από την υποθαλάσσια σήραγγα και τη γέφυρα του Έρεσουντ, ένα θαύμα της σύγχρονης μηχανικής.
Tαξίδι γνώσης και εξερεύνησης είναι αυτό που πραγματοποιήσαμε στη ματωμένη γη της Ιωνίας. Σήμερα, θα κάνουμε στάση στην Πέργαμο, που ήταν μια δοξασμένη και πλούσια πόλη (160.000 κάτοικοι στην εποχή της ακμής της), στα Μικρασιατικά παράλια, απέναντι από τη Λέσβο. Οι Τούρκοι διατηρώντας παραφθαρμένα την αρχαία ονομασία, την λένε Bergama και έχει πληθυσμό σήμερα περίπου 55.000 κατοίκων.
Η πόλη βρισκόταν ανάμεσα στους παραποτάμους του Κάικου, του Σελινούντα και του Κητείου. Ανήκε στην επαρχία της Τευθρανίας της Μυσίας και ήταν πρωτεύουσα του ομώνυμου Βασιλείου. Βρισκόταν χτισμένη πάνω σε ένα μικρό λόφο 300 μ. υψόμετρο, μέσα σε μια εύφορη κοιλάδα που εκτεινόταν δυτικά μέχρι τις ακτές του κόλπου Ελαίας (σημερινό Τσανταρλί).
Η Πέργαμος, όταν η Αθήνα έχασε την ακμή της, υπήρξε μαζί με την Αλεξάνδρεια το κέντρο του ελληνικού πολιτισμού, κυρίως τον 2ο π.Χ. αι. επί του Αττάλου Β΄, ο οποίος κατά την «κρίση του παπύρου» δημιούργησε στα εργαστήριά του την περγαμηνή.
Η ιστορία της πόλης αρχίζει στις αρχές του 4ου αιώνα π. Χ. και μέχρι την εκστρατεία του Μεγάλου Αλεξάνδρου δεν ήταν ιδιαίτερα σημαντική. Κατά τη διάρκεια της εκστρατείας εξελίχθηκε σε μια από τις σημαντικότερες πόλεις της Μυσίας.
Στα 293 π.Χ. ο βασιλιάς Λυσίμαχος ασφάλισε στο οχυρό του λόφου τους θησαυρούς του και ανάθεσε στο στρατηγό του Φιλέταιρο να τους φυλάει. Ο Φιλέταιρος, μετά το θάνατο του Λυσίμαχου και με τα 9.000 τάλαντα των θησαυρών, ένα ποσό τεράστιο για την εποχή του, ίδρυσε το μικρό κρατίδιο της Περγάμου, που το κράτησε μέχρι το θάνατό του. Ο Άτταλος Α', ο απόγονός του, χρησιμοποίησε το μεγαλύτερο μέρος του θησαυρού για να εξωραΐσει την Πέργαμο κι ο Ευμένης ο Β', ο διάδοχός του, έχτισε ένα πλήθος ναών και δημόσιων κτηρίων - ανάμεσά τους και το βωμό της Περγάμου.
Η Πέργαμος καταλήφθηκε από τους Ρωμαίους και έγινε το μεγαλύτερο εμπορικό, πολιτικό και στρατιωτικό κέντρο της ρωμαϊκής επαρχίας της Ασίας.
Μετά την επανάσταση των Περγαμηνών κατά των Ρωμαίων (88 π.Χ.) και την επανάσταση του Μακρινού, δολοφόνου του Καρακάλλα, η Πέργαμος απογυμνώθηκε από τα αξιολογότερα μνημεία τέχνης, τα οποία μεταφέρθηκαν στη Ρώμη. Τον 7ο αιώνα έγινε βυζαντινή επαρχία και στα 1401 καταστράφηκε εντελώς από τον Ταμερλάνο, μένοντας για έναν αιώνα έρημη και ακατοίκητη, μέχρι που στα 1450 οι Τούρκοι ξανάχτισαν την πόλη στους πρόποδες του λόφου.
Σήμερα, τα αξιοθέατα της περιοχής είναι πολλά και απέχουν μεταξύ τους. Αν δεν έχετε χρόνο επισκεφθείτε μόνο την Ακρόπολη. Αριστερά από την κεντρική είσοδο βρίσκεται το Ηρώο, τόπος λατρείας για τον Άτταλο και τον Ευμένη, που τους είχαν θεοποιήσει. Διάφορα δωμάτια βρίσκονται γύρω από μία περίστυλη αυλή. Από τα βασιλικά παλάτια δεν σώζονται ιδιαίτερα πράγματα. Υπάρχει, όμως, μια πανοραμική θέα της κοιλάδας του αρχαίου Κελτίου, όπου θα παρατηρήσετε τα ερείπια υδραγωγείων (41 συνολικά), που τροφοδοτούσαν την Ακρόπολη.
Στο πιο ψηλό σημείο της Ακρόπολης βρίσκεται ο κορινθιακός ναός του Τραϊάνού, που είχε έξι κίονες στην πρόσοψη κι εννιά στις μεγάλες πλευρές. Νότια από αυτό το συγκρότημα υψωνόταν η Βιβλιοθήκη, κατεστραμμένη σήμερα, όμως από τις σπουδαιότερες του κόσμου από τον 2ο π.Χ. αι.
Ο Ευμένης ο Β΄, όπως κι ο πατέρας του Άταλος Α΄, υπήρξε μεγάλος συλλέκτης και είχε επιδοθεί μανιωδώς στη συλλογή χειρογράφων για να κάνει τη Βιβλιοθήκη του μια από τις πιο φημισμένες του ελληνιστικού κόσμου. Οι περισσότεροι από τους 200.000 τόμους που αποτελούσαν τον πλούτο της βιβλιοθήκης είχαν συνταχθεί σε περγαμηνή, μερικές από τις οποίες πλούτισαν τη βιβλιοθήκη της Αλεξανδρείας, δώρο του Μάρκου Αντώνιου όταν παντρεύτηκε την Κλεοπάτρα.
Το Ασκληπιείο της Περγάμου, είναι ένα από τα πιο φημισμένα ιερά που ερχόταν προσκυνητές για να θεραπευθούν ακολουθώντας φυσική άσκηση και ψυχολογική θεραπεία. Οι γιατροί συνιστούσαν λουτρά, μασάζ, φάρμακα, μερικές φυσικές ασκήσεις (π.χ. οι ασθενείς να τρέχουν ξυπόλητοι σε κρύο νερό) και ροφήματα. Ρόλο στη θεραπεία έπαιζαν και θεατρικές παραστάσεις. Σύμφωνα με τον Παυσανία, η λατρεία του Ασκληπιού εισήχθη στην Πέργαμο από την Επίδαυρο από κάποιον Αρχία, σε ένδειξη ευγνωμοσύνης για μια θεραπεία. Στην Πέργαμο άκμασε και ο διάσημος γιατρός της αρχαιότητας Γαληνός.
Ο ναός της Αθηνάς στην Πέργαμο κτίσθηκε στις αρχές του 3ου αι., στα δυτικά μιας ευρύχωρης αυλής που τη στόλιζαν αγάλματα. Ο ναός, που σώζεται μόνο το βάθρο του, ήταν δωρικού ρυθμού με έξι κίονες στις μικρές πλευρές και δέκα στις άλλες.
Ο Βωμός του Δία, είναι απογυμνωμένος από τα αγάλματά του, που αποτελούσαν την κορυφή της τέχνης της Περγάμου. Σώζεται μόνο ένα μέρος του βάθρου με σκαλοπάτια ύψους 2,60 μέτρα.
Βόρεια από εδώ βρίσκεται το Θέατρο (φωτογραφία), που είναι κτισμένο σε μια απόκρημνη πλαγιά. Οι 78 βαθμίδες του φθάνουν στα 38 μ. ύψος και χωρούσαν 10.000 θεατές.
Στα υπόλοιπα αξιοθέατα προσθέστε το Ναό του Διονύσου, την Άνω Αγορά, το Γυμνάσιο, το Ωδείο και το Ναό της Δήμητρας.
Αν έχετε χρόνο στη διάθεσή σας μετά την επίσκεψη στο Ασκληπιείο, φεύγοντας από την πόλη, να πάτε στους χώρους των μεγάλων μνημείων της ρωμαϊκής πόλης, όπου υπήρχε Θέατρο, τσίρκο και αμφιθέατρο ικανό να δεχτεί 50.000 θεατές.
Στην πόλη της Περγάμου αξίζει να μπείτε στο Αρχαιολογικό Μουσείο, όπου ξεχωρίζουν ένας ελληνιστικός ίππος (2ου π.Χ. αι.), ένας αρχαϊκός κούρος (6ου π.Χ. αι.) κι ένα ωραίο άγαλμα του Αδριανού (2ου αι.), που βρισκόταν στη βιβλιοθήκη του Ασκληπιείου. Στο Εθνογραφικό Μουσείο της πόλης, υπάρχουν συλλογές ενδυμασιών και χαλιών από της περιοχή.
Στα περίχωρα της Περγάμου προτείνω να δείτε:
- Τη Νεκρόπολη, που βρίσκεται 2 χλμ. από το δρόμο της Σμύρνης.
- Τη Περπερηνή, 31 χλμ. από το δρόμο του Kozak.
- 5 χλμ. αριστερά, σ’ ένα ύψωμα, βρίσκεται το Kapi Kaya, αρχαίος τόπος λατρείας αφιερωμένος στη Θεά - Μητέρα Κυβέλη.
- Τέλος, 29 χλμ. από την Πέργαμο είναι το χωριό Asagibey, χτισμένο σε υψόμετρο 500 μ., που προσφέρει εκπληκτική θέα του κόλπου του Αδραμυττίου.
Πως θα πάτε: Η Πέργαμος απέχει 60 χλμ. από Αϊβαλί, 30 από το Δίκιλι, 120 από τη Σμύρνη και 197 από το Κουσάντασι. Μπορείτε να πάτε με το καραβάκι κάθε πρωί στις 9, από τη Μυτιλήνη, από τη Ρόδο αφού πάτε απέναντι στο Μαρμαρίς και από την Κω μέσω Μποντρούμ (Αλικαρνασσός).
«Η Αμοργός είναι ένα υπέροχο νησί για περπάτημα», γράφει ο ετήσιος οδηγός διακοπών του ολλανδικού griekenland.net
Tο αφιέρωμα περιλαμβάνει όλα τα ενδιαφέροντα του νησιού με κύριο αξιοθέατο το μοναστήρι της Παναγίας της Χοζοβιώτισσας που, όπως αναφέρει, «ονομάζεται μοναστήρι των σκαλοπατιών και είναι ίσως το πιο φωτογραφημένο σημείο στο νησί, ασβεστωμένο και χτισμένο πάνω στα απότομα βράχια». Στο αφιέρωμα, κυρίαρχη θέση έχει και η γαστρονομία - ειδικά η φάβα που ξεχωρίζει, όπως αναφέρει, από τα άλλα νησιά.
Αμοργός, σκηνικό από ταινία του Λικ Mπεσόν, θα βάζαμε τίτλο εμείς από το http://enlefko.blogspot.com/ προσθέτοντας και τα εξής στις προσωπικές ταξιδιωτικές μας εντυπώσεις:
Είναι ένα νησί με απέραντη φυσική ομορφιά και καταγάλανες παραλίες. Βρίσκεται νοτιοανατολικά του συμπλέγματος των Κυκλάδων και απέχει 136 ναυτικά μίλια από το λιμάνι του Πειραιά. Η επιφάνειά του εκτιμάται στα 121,464 τ.χλμ., ενώ έχει μήκος ακτών 126 χιλιόμετρα.
Το νησί αποτελεί φυσική δίοδο και γέφυρα επικοινωνίας των Κυκλάδων προς τα Δωδεκάνησα. Από τα τέλη της 4ης χιλιετίας π.Χ υπάρχουν ίχνη ανθρώπινης ύπαρξης στην Αμοργό. Κατά την αρχαιότητα η Αμοργός γίνεται ένα από τα σημαντικότερα κέντρα του Κυκλαδικού πολιτισμού. Κατά την Mινωική εποχή στο νησί καταφθάνουν πολλοί Μινωίτες, ιδρύοντας μία από τις πρώτες πόλεις του νησιού, την Μινώα.
Αργότερα Ναξιώτες ιδρύουν την Αρκεσίνη, στη σημερινή περιοχή Καστρί και την ίδια εποχή Μιλήσιοι εγκαθίστανται στην Αιγιάλη, το σημερινό χωριό Θολάρια. Αυτές ήταν κατά την αρχαιότητα οι σπουδαιότερες πόλεις του νησιού.
Στους Ρωμαϊκούς χρόνους υπήρξε τόπος εξορίας: επί Τιβερίου, το 23 μ.Χ. εξορίστηκε ο Βέβιος Σειρήνος ,ανθύπατος της Ισπανίας. Μετά την επανάσταση του 1821 ενώθηκε στο νεοσύστατο Ελληνικό κράτος.
Χαρακτηριστικό της Αμοργού είναι ότι διαθέτει δύο φυσικά λιμάνια, τα Κατάπολα στο κέντρο και την Αιγιάλη στα βόρεια. Οι περισσότερες ακτές της είναι βραχώδεις και καταλήγουν απότομα στη θάλασσα.
Η περιοχή Αιγιάλη χαρακτηρίζεται από το άγριο ορεινό τοπίο της. Εκεί βρίσκεται η ψηλότερη κορυφή Κρίκελλος με 821 μ. υψόμετρο. Στο κέντρο του νησιού βρίσκεται ο Προφήτης Ηλίας με 698 μ. υψόμετρο και δυτικά το Άσπρο βουνό, Βουνό του χωριού ή Κόρακας με 528 μ. υψόμετρο. Ανάμεσα σ’ αυτούς τους ορεινούς όγκους παρεμβάλλονται μικρές κοιλάδες με κυριότερες αυτές της Κολοφάνας στα δυτικά, των Καταπόλων στο κέντρο και της Αιγιάλης στα βόρεια και μικρότερες αυτές του Καμαριού, της Αρκεσίνης και του Αγ. Παύλου.
Το μεγαλύτερο μέρος του νησιού καλύπτεται από το πέτρωμα σχιστόλιθο που χρονολογείται από τα αρχαία χρόνια και τον ασβεστόλιθο ο οποίος καταλαμβάνει το μεγαλύτερο τμήμα του νησιού. Η σημερινή μορφή της Αμοργού οριστικοποιήθηκε πριν από 700.000 περίπου χρόνια με την καταβύθιση μεγάλων χερσαίων τμημάτων και τον σχηματισμό του νησιώτικου όγκου της. Η βλάστηση εδώ είναι παρόμοια με αυτή των υπόλοιπων νησιών των Κυκλάδων. Είναι αραιή και θαμνώδης με σχινιές, πρίνους, ασπάλατθους( κατά τους Αμοργιανούς) ή ασπάλαθους και φρύγανα εκτός από τις εύφορες κοιλάδες των Καταπόλων, Κάτω Μεριάς και Αιγιάλης όπου υπάρχουν πυκνοί ελαιώνες και άλλα καρποφόρα δέντρα.
Αμπέλια, κηπευτικά εκλεκτής ποιότητος καθώς και λίγα δημητριακά καλλιεργούνται στις σκαλωτές βουνοπλαγιές σε όλο το νησί. Όσο φτωχή είναι η Αμοργιανή βλάστηση σε πυκνότητα και μεγέθη, τόσο πλούσια είναι σε ποικιλία ενδημικών φυτών και ιδιαίτερα σπάνιων βοτάνων με θεραπευτικές ιδιότητες.
Το νησί προστατεύεται από τα μελτέμια του Αυγούστου λόγω της φύσης του εδάφους και της μορφολογίας του. Η περιοχή της Αιγιάλης είναι ζεστή κατά την διάρκεια των καλοκαιρινών μηνών.
Η παραλία στο νησάκι Νικουριά, είναι προσβάσιμη με καίκι από τον Άγιο Παύλο. Η Μουρού, στα νότια του νησιού, έχει σπηλιές και πανέμορφα βράχια. Η Χάλαρα, ερημική και δύσκολα προσβάσιμη, έχει τον βράχο του πετρωμένου πειρατή.
Η Αμοργός, ανατολικότερο σύνορο της Eλλάδας έως το τέλος του B΄ Παγκοσμίου Πολέμου, διατηρεί αναλλοίωτο το φυσικό της τοπίο και διασώζει την ανώνυμη αρχιτεκτονική των λελογισμένων όγκων στη Xώρα και σε μερικές γωνιές άλλων οικισμών: στον Ποταμό, τη Λαγκάδα, το Bρούτση και το Xωριό.
Mνημείο αναφοράς του νησιού, η Mονή της Παναγίας της Xοζοβιώτισσας ( Photo, Andreas Garantziotis), φωλιασμένη σε απόκρημνα βράχια πάνω από το πέλαγος, πάνω από το «Aπέραντο γαλάζιο», όπως ήταν ο τίτλος της ταινίας του Λικ Mπεσόν που, το 1988, έκανε την Aμοργό γνωστή εκτός Eλλάδας.
Το μοναστήρι το οποίο είναι αφιερωμένο στη Χάρη της Παναγιάς, είναι κτισμένο στον πιο απόκρημνο βράχο του όρους Προφήτη Ηλία, 300 μέτρα πάνω από τη θάλασσα, νότια της Χώρας. Η επίσκεψη στο Μοναστήρι αποτελεί πραγματική εμπειρία και όχι κλισέ προορισμό η άλλο ένα σήμα κατατεθέν. Εδώ, το παραδοσιακό δεν είναι τουριστικό εφέ.
Κάθε χρόνο, στη γιορτή της Παναγιάς, στις 21 Νοεμβρίου, γίνεται μεγάλο πανηγύρι και προσφέρεται φαγητό και γλυκό Αμοργιανό παστέλι.
Τη Μεγάλη Εβδομάδα, οι πιστοί κόβουν φρέσκα φασκόμηλα και τα στρώνουν στο πάτωμα, τα πατάνε για να αναδύεται η μυρωδιά από την εκκλησία και μετά τα μαζεύουν.
Οι τοπικές σπεσιαλιτέ είναι γαστρονομική εμπειρία. Δοκιμάστε πατατάτο, όπως λέμε κατσίκι με πατάτες και κόκκινη σάλτσα στο φούρνο και καλόγηρος, μελιτζάντα με κρέας και τυρί.
Ψηλά βρίσκονται τα Λευκά Όρη με δεκάδες κορυφές πάνω από τα 2.000 μ., που κρατάνε χιόνι μέχρι αργά την άνοιξη. Ακόμα πιο ψηλά είναι η αποκαλούμενη Ορεινή Έρημος, ένα αλλόκοτο τοπίο όπου φύονται εκατοντάδες είδη φυτών, μεταξύ των οποίων είκοσι πέντε που δεν απαντώνται πουθενά αλλού στον κόσμο. Το πλήθος απότομων και επιβλητικών φαραγγιών, οι πετρώδεις βουνοκορφές και γενικότερα η ποικιλία τοπίων και βιοτόπων συντελούν όχι μόνο στην ανάπτυξη πολλών διαφορετικών φυτών αλλά και στην παρουσία αρκετών σπάνιων, απειλούμενων και ενδημικών φυτών της Κρήτης. Η χλωρίδα των Σφακίων περιλαμβάνει δέντρα, αλπικά είδη, βρώσιμα χόρτα, αρωματικά και φαρμακευτικά βότανα, ορχιδέες, φρυγανικούς θάμνους, παραθαλάσσια είδη, χασμόφυτα (φυτά που μεγαλώνουν σε γκρεμνά) και άλλα.
Στην πιο ορεινή επαρχία του νομού Χανίων, κάτω από τα βουνά υπάρχει το Λιβυκό πέλαγος, που για να είμαστε πιο σωστοί λέγεται Νότιο Κρητικό. Απολαύστε τις χαρές της θάλασσας, στις 24 πανέμορφες παραλίες, άλλες με άμμο, άλλες με βότσαλο, άλλες με δέντρα, άλλες με σπηλιές, όλες όμως με υπέροχα γαλαζοπράσινα νερά. Η Βρύση είναι η βασική παραλία της Χώρας, στο δυτικό τέρμα της κωμόπολης, με άμμο και βοτσαλάκι. Είναι αρκετά οργανωμένη και φτάνετε εδώ περπατώντας στα στενά σοκάκια της Χώρας. Πάνω από την παραλία, στα ανατολικά, υπάρχει η μικρή Βυζαντινή εκκλησία του Αγίου Γεωργίου. Τα Γλυκά Νερά, είναι μια ονειρεμένη λωρίδα βοτσαλωτής ακτής κάτω από κάθετους βραχώδεις όγκους που υψώνονται στα 400 μέτρα. Στα Γλυκά Νερά πας με βάρκα από τη Χώρα η με τα πόδια αν αντέχεις την πεζοπορία. Βρίσκεται μετά την παραλία του Ίλιγγα και είναι η εναλλακτική παραλία των Σφακίων. Ο Φοίνικας και ο Λύκος είναι πιο απόκρημνες παραλίες με πολλά βράχια και βυθό φιλικό περισσότερο για δύτες και ψαροτουφεκάδες. Εκτός από μια παραλία που δείχνει απάτητη μέσα σε μια πευκόφυτη κοιλάδα, στη Λισό θα ανακαλύψετε έναν από τους πιο ατμοσφαιρικούς και άγνωστους παραθαλάσσιους αρχαιολογικούς χώρους του νησιού. Η αρχαία Λισός φημιζόταν για το Ασκληπιείο με τις ιαματικές πηγές και ήταν μεγάλο θεραπευτικό κέντρο για όλους τους Κρητικούς.
Σε ολόκληρο τον Δήμο Σφακίων, που είναι ο πιο αραιοκατοικημένος της Ελλάδας (γύρω στους 2.500 κατοίκους σε έκταση 468 τ.χλμ.), η Χώρα Σφακίων είναι το ένα από τα τρία χωριά με τους περισσότερους κατοίκους, οι οποίοι μετά βίας έφταναν τους 300 στην απογραφή του 2001. 'Ολη η γραφικότητα που περιμένεις από ένα τουριστικό ψαροχώρι συγκεντρώνεται στον Μπρόσγιαλο, το λιμανάκι με τα διάφανα νερά, τις ταβέρνες και τα μικρά ξενοδοχεία.
260 είναι τα σπήλαια που υπάρχουν στα Σφακιά. Πολλά από αυτά βρίσκονται στις Σφακιανές μαδάρες των Λευκών ορέων, ενώ η περιοχή της Αγίας Ρουμέλης είναι η πρώτη σε αριθμό, με εξήντα δύο σπήλαια και βάραθρα. Το παλαιότερο ίχνος κατοίκησης της Κρήτης, βρίσκεται σε ένα σπήλαιο των Σφακίων και συγκεκριμένα στη θέση "Σκορδολάκια", στο ορεινό χωριό Ασφένδου. Το μικρό αυτό σπήλαιο έχει τεράστια αρχαιολογική σημασία, καθώς το 1960 ανακαλύφτηκαν εγχάρακτες παλαιολιθικές βραχογραφίες στο δάπεδο, πάνω σε σταλαγμιτική πλάκα, που χρονολογούνται πριν από περίπου 7.500 έως 8.500 έτη.
Στην περιοχή των Σφακίων γεννήθηκε και μεγαλούργησε μια θεά, πριν ο ανθρώπινος νους εφεύρει την Αρτέμιδα-προστάτιδα του κυνηγιού και των δασών. Ήταν η Βριτομάρτις (από το βριτύ = γλυκιά και το μάρτις = κοπέλα, παρθένα), η οποία λατρεύτηκε σ’ ολόκληρη την Κρήτη, αλλά και πέραν απ’ αυτή. Στον ίδιο τόπο κατέφευγε ο λαμπρός θεός Απόλλων, για να τον εξαγνίσει από το φρικτό μίασμα ο πανίσχυρος αρχιερέας Καρμάνορας. Από τότε ο Απόλλων έγινε φίλος και προστάτης των Σφακιανών.
Το πασίγνωστο στην αρχαιότητα μαντείο της Τάρρας ήταν επίσης κτισμένο εκεί. Από την Τάρρα ξεκίνησαν ιερείς και πήγαν στη (σημερινή) Στερεά Ελλάδα όπου έκτισαν ένα νέο μαντείο, το Μαντείο των Δελφών. Στο ταξίδι τους οδηγούσε ο φίλος τους Απόλλων, μεταμορφωμένος σε Δελφίνι – όπως και η ακολουθία του. Γι’ αυτό οι Σφακιανοί έδωσαν την ονομασία «Μαντείο των Δελφών» (δηλαδή, κατά μία ερμηνεία, των δελφινιών) και το αφιέρωσαν στο θεό-φίλο τους. Στο βουνό Γκίγκιλος (βουνό που δεσπόζει πάνω από την είσοδο του φαραγγιού της Σαμαριάς) επέλεξε κι έστησε το θρόνο του ο Δίας ο Κρηταγενής, πριν τον μεταφέρει αργότερα στην κορυφή του Ολύμπου.
Στα Σφακιά έζησε κι η πανέμορφη νεράιδα Ακακκαλίδα. Από τους γεμάτους θρύλους έρωτές της με θεούς, ήρθαν στον κόσμο οι μετέπειτα γενάρχες που έκτισαν πόλεις ξακουστές, όπως η Κυδωνία, η Νάξος, η Έφεσσος και η Οαξός. Εκεί γεννήθηκε κι ανατράφηκε επίσης ο περίφημος μουσικοσυνθέτης και τραγουδιστής Χρυσόθεμις, πρώτος νικητής στα Πύθια, στον πανελλήνιο διαγωνισμό μουσικής. Σ’ αυτό τον τόπο βασίλευσε ο Κατρέας, ο πρωτότοκος γιος του Μίνωα.
Στο δικό του παλάτι βρισκόταν φιλοξενούμενος ο βασιλιάς της Σπάρτης Μενέλαος (ήταν εγγονός του), τότε που βρήκε ευκαιρία ο Πάρις να κλέψει την Ωραία Ελένη, αιτία του Τρωικού Πολέμου. Ακόμη και σήμερα, το φαράγγι που βρισκόταν δίπλα στο παλάτι του Κατρέα, ονομάζεται «του Κατρέ ο λαγκός» (λαγκός = φαράγγι). Στο νησί Γαύδος, την αρχαία Ωγυγία, ζούσε η νύμφη Καλυψώ, που κράτησε κοντά της για οκτώ ολόκληρα χρόνια τον πολυμήχανο Οδυσσέα, όπως το βεβαιώνει ο Όμηρος. Ακόμη, τα Σφακιά είναι η περιοχή όπου ενδημεί ο δίκταμος, φυτό με θαυματουργές ιδιότητες.
Η παράδοση θέλει την ίδια την Αφροδίτη να μαζεύει το δίκταμο και να το δίδει ως βάλσαμο στον τραυματισμένο γιο της. Θα πρέπει επίσης να αναφερθεί ότι ο Απόστολος Παύλος έμεινε θαλασσοδαρμένος στα Σφακιά, όταν τον πήγαιναν στη Ρώμη για να τον δικάσουν.
Μην παραλείψετε να επισκεφθείτε το Πολεμικό Μουσείο Σφακίων, όπου εκτίθεται με μια μεγάλη ιδιωτική συλλογή του Γεώργιου Χατζηδάκη από όπλα, βλήματα, στρατιωτικές στολές και άλλα απομεινάρια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου.
Ανάμεσα στις παραλίες υπάρχουν τα φαράγγια σε ιδιαίτερα τραχιές και δυσπρόσιτες περιοχές. Από τα δυτικά προς τα ανατολικά συναντάμε 15 φαράγγια: του Κλάδου, τα Δώματα, της Σαμαριάς, της Ελυγιάς, του Αγίου Ιωάννη, της Αράδαινας, τον Ιλιγγα, των Καλών Λάκκων, του Παππά το Λάγγο, το Σφακιανό, των Κομπάδων, της Ιμπρου, της Κάπνης, του Ασφένδου και το Καλλικρατιανό.
Το φαράγγι της Σαμαριάς είναι το διασημότερο πεζοπορικό φαράγγι της Ευρώπης, με διαδρομή σκληρή και πολύωρη που όμως αξίζει τον κόπο. To Φαράγγι της Σαμαριάς ξεκινάει από το οροπέδιο Ομαλός 38 χιλιόμετρα από τα Χανιά σε ύψος 1080 μέτρα στα Λευκά Όρη.Η διαδρομή ξεκινάει από το ξυλόσκαλο και είναι κατηφορική για περίπου 1,5 ώρα. Μετά το χωριό έχουμε ακόμα περίπου 2 - 2,5 ώρες μέχρι τη θάλασσα. Το φαράγγι από την είσοδο (οροπέδιο Ομαλός) μέχρι και την έξοδό του (έλεγχος εισιτηρίων) είναι 13 χιλιόμετρα. Από κει και μέχρι την Αγιά Ρουμέλη είναι ακόμα 2,5 χιλιόμετρα.
Από το φαράγγι της Σαμαριάς περνάει και τμήμα του μεγάλου ευρωπαϊκού μονοπατιού Ε4, που ξεκινάει από τα Πυρηναία Όρη στην Ισπανία, περνάει από Γαλλία, Ελβετία, Γερμανία, Αυστρία, Ουγγαρία, Ρουμανία, Βουλγαρία και φτάνει στη χώρα μας, όπου διασχίζει την ηπειρωτική Ελλάδα μέχρι την Πελοπόννησο, για να συνεχίσει έπειτα νοητά στην Κρήτη και να ολοκληρωθεί στην Κάτω Ζάκρο, στο νοτιοανατολικό άκρο της Μεγαλονήσου.
Η Αράδαινα είναι το πιο βαθύ και ένα από τα πιο απότομα φαράγγια του Νομού Χανίων. Απέχει 19 χλμ. από τη Χώρα Σφακίων, 84 από τα Χανιά και βρίσκεται πάνω στον οδικό άξονα Σφακιά -Ανώπολη - Άγιος Ιωάννης. Είναι μικρότερο από αυτό της Σαμαριάς, με συνολικό μήκος 15 χλμ., αλλά εξίσου εντυπωσιακό με ψηλά κατακόρυφα τοιχώματα, πλούσια βλάστηση και άγρια ζωή. Ξεκινάει από τα Λευκά Όρη και καταλήγει στο Λιβυκό Πέλαγος, στην παραλία Μάρμαρα.
Το φαράγγι είναι εύκολα προσβάσιμο και είναι επισκέψιμο καθ' όλη τη διάρκεια του χρόνου, εφόσον το επιτρέπει ο καιρός. Στον πυθμένα του φαραγγιού διακρίνεται η κοίτη του ποταμού που καθίσταται επικίνδυνη σε περίπτωση ισχυρής βροχόπτωσης. Με ύψος 138m είναι ιδανικό, όχι μόνο για πεζοπορία αλλά και για bunjee jumping. Στην έξοδο του φαραγγιού, στο «Διαλισκάρι», συναντάμε μια μικρή απομονωμένη, πεντακάθαρη χαλικοπαραλία γνωστή στους ντόπιους ως «Μάρμαρα».
Η Αράδαινα, απέχει περίπου 7 χιλιόμετρα από την είσοδο της θάλασσας και η πορεία στο φαράγγι χαρακτηρίζεται από βαθμό μέτριας δυσκολίας. Στη διαδρομή σας στο φαράγγι θα συναντήσετε ένα κατακόρυφο πέρασμα βάθους εννέα μέτρων, όπου έχει τοποθετηθεί μεταλλική σκάλα για διευκόλυνση.
Για να φθάσετε στο φαράγγι κατευθύνεστε οδικά από τη Χώρα Σφακίων, προς τον ορεινό οικισμό Ανώπολης, ανεβαίνοντας τον ασφαλτοστρωμένο δρόμο (μήκους 12 χλμ.) στις νότιες ρίζες των Λευκών Ορέων. Μετά 3,5 χλμ. φθάνετε στο ερειπωμένο χωριό Αράδαινα, χτισμένο στο χείλος του φαραγγιού. Ο οικισμός της Αράδαινας, αποτελεί ένα αληθινό εθνολογικό μουσείο της Σφακιανής αρχιτεκτονικής.
Στα αξιοθέατα της περιοχής περίοπτη θέση κατέχει το Φραγκοκάστελλο, ένα μεσαιωνικό κάστρο που δεσπόζει ανάμεσα στα αγέρωχα βουνά και τη θάλασσα. Η παράδοση λέει πως εδώ κάθε χρόνο στα τέλη Μαϊου εμφανίζονται οι Δροσουλίτες, τα φαντάσματα των νεκρών πολεμιστών του Χατζημιχάλη Νταλιάνη που υπερασπίστηκαν το κάστρο από τους Τούρκους.
"Σα θε να δεις και να χαρείς
όμορφα παλικάρια
άμε στο Φραγκοκάστελο
νά 'ναι τ' Αγίου Νικήτα.
Να κατεβούνε τα χωριά
τα πάνω και τα κάτω
να δεις και την ευλάβεια
και τέχνη των αρμάτων" - λέει ένα παλιό ριζίτικο τραγούδι για τους Σφακιανούς.
Άλλα αξιοθέατα στην περιοχή είναι η Αγία Ρούμελη με την εκκλησία της Παναγίας, αλλά και το νοτιότερο άκρο της Ευρώπης, η Γαύδος.
Στην περιοχή του Λουτρού τοποθετείται η αρχαία πόλη Φοίνικας ή Κατώπολη, το επίνειο της αρχαίας Ανώπολης, που αναπτύχθηκε στην κορυφή του απότομου βράχου ο οποίος υψώνεται πίσω και πάνω από το Λουτρό, στα 650 μ. Στην ίδια περίπου θέση, η σημερινή Ανώπολη είναι από τα μεγαλύτερα χωριά των Σφακίων, ένα χωριό που ζει κυρίως από την κτηνοτροφία και τα τελευταία χρόνια κι από τον τουρισμό.
Για την ονομασία των Σφακίων υπάρχουν πολλές εκδοχές. Δυο είναι οι επικρατέστερες: Ότι η ονομασία προέρχεται από τις πολλές σφάκες που υπάρχουν στην περιοχή ή ότι προέρχεται από τη λέξη Σφαξ που σημαίνει γήινο χάσμα, καθώς το κυρίαρχο στοιχείο των Σφακίων είναι ο ορεινός τους όγκος με τις πολυάριθμες χαράδρες και τα απόκρημνα φαράγγια. Άλλη εκδοχή αναφέρει ότι το όνομα προέρχεται από ένα ενετικό φρούριο των 16ου-17ου αιώνων που σώζεται ακόμη και σήμερα στη Χώρα Σφακίων και ονομάζεται Sfakia h Sfachia.
...Πλησιάζοντας στα Σφακιά -απέχουν 72 χλμ. από τα Χανιά- η φύση αγριεύει, τα βουνά γίνονται κακοτράχαλα, το τοπίο είναι ξεχωριστό. Μαζί με αυτό ξεχωρίζουν και οι άνθρωποι. Τραχείς, αλλά ντόμπροι. Ιδιαίτεροι και συναρπαστικοί. Η φιλοξενία τους παροιμιώδης, όπως και η παλικαριά τους.
Αν και υπάρχουν ευρήματα που αποδεικνύουν ότι η περιοχή της Γέρασας, 50 χλμ. βόρεια του Αμάν (Ιορδανία), κατοικούνταν από τους νεολιθικούς χρόνους, η πόλη άνθησε την εποχή του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Ο πλούτος της έμεινε στην ιστορία, ώστε να ονομάζεται "Πομπηία της Μέσης Ανατολής".
Η Γέρασα έφθασε στο αποκορύφωμα της ακμής της τον 3ο αιώνα μ. Χ., όταν της απονεμήθηκε ο τίτλος της αποικίας. Από εκεί και ύστερα, με το μαρασμό των καραβανιών λόγω της μεγάλης ανάπτυξης του θαλάσσιου εμπορίου και την καταστροφή της Παλμύρας το 272 μ. Χ., η παρακμή ήταν αναπόφευκτη.
Το 1806 ανακαλύφθηκαν τα αρχαία της πόλης, το 1925 άρχισε η συντήρηση των ερειπίων και τρία χρόνια αργότερα ξεκινούν οι ανασκαφές. Συνεχίζονται μέχρι σήμερα και αποκάλυψαν δύο θέατρα, αγορά και ρωμαϊκά λουτρά.
Οι πρώτοι κάτοικοι της πόλης ήταν ηλικιωμένοι Μακεδόνες, ενώ τα ρωμαϊκα χρόνια ο πληθυσμός αυξήθηκε και αριθμούσε 20.000 κατοίκους. Θεωρείται η πιο ωραία ρωμαϊκή πόλη της Ανατολής. Σύμφωνα με τον Πολύβιο, μια μεγάλη πύλη οδηγούσε στο εσωτερικό της πόλης, όπου υπήρχαν μεγάλοι πλακόστρωτοι δρόμοι, στοές, λουτρά, αγορά, Νυμφαίο, μεγάλα θέατρα, και ναοί αφιερωμένοι στον Δία και στην Άρτεμη.
Η κεντρική λεωφόρος περιβαλλόταν από κίονες κορινθιακού ρυθμού, οι οποίοι στέκονται όρθιοι μέχρι και σήμερα. Επίσης, υπήρχε περιβαλλοντική μέριμνα και επιβάλλονταν πρόστιμα σε όποιον ρύπαινε την πόλη.
Το νησί είναι ένας ιδανικός προορισμός για τους λάτρεις του συγκεκριμένου αθλήματος. Εντός του οικιστικού συνόλου Μερικιά - Λακκί - Τεμένια - Ξηρόκαμπος, δεν υπάρχουν ιδιαίτερα δύσκολες διαδρομές για τους επισκέπτες που θέλουν να χρησιμοποιήσουν το ποδήλατο ως εναλλακτικό μεταφορικό μέσο.
Στις Περιοχές Πλατάνου - Παντελίου - Αγ. Μαρίνας, υπάρχουν ανηφορικές διαδρομές, οι οποίες όμως ανταμείβουν τους επισκέπτες με την υπέροχη θέα.
Στους οικισμούς Αλίντων - Κριθωνίου - Καμάρας - Γούρνας, οι σχετικά επίπεδες διαδρομές καθιστούν το ποδήλατο ως ιδανικό εναλλακτικό μεταφορικό μέσο. Από τα Άλιντα - Καμάρα - Αγ. Ισίδωρος μέχρι το Παρθένι και το Μπλεφούτι, η διαδρομή είναι χωρίς ιδιαίτερες δυσκολίες και αποζημιώνει τον ποδηλάτη με τις πεντακάθαρες παραλίες (Αγ. Κιουρά - Μπλεφούτι) που υπάρχουν στο τέλος της διαδρομής.
Αξίζει να προστεθεί πως στη Λέρο υπάρχει πιστοποιημένο ξενοδοχείο το οποίο είναι φιλικό στους ποδηλάτες.
Σκύρος, το μεγαλύτερο και νοτιότερο νησί των Σποράδων, ιδανικό για ήσυχες διακοπές. Την αγαπούν οι σοφιστικέ και οι εναλλακτικοί, αλλά και οι οικογένειες που αναζητούν διακοπές με άρωμα παλιότερων δεκαετιών. Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι ο Σεφέρης, βρήκε το περιγιάλι το κρυφό σε μια αμμουδιά της Σκύρου και πολλοί εικαστικοί καλλιτέχνες, όπως ο Α. Τάσσος με το «Σκυριανό Κανάτι», ο Δημήτρης Γιαννουκάκης με το «Μοναστήρι της Σκύρου», ο Κώστας Πλακωτάρης με το «Σκύρος», ο Βάλιας Σεμερτζίδης με τα οκτώ χαρακτικά του για τη Σκύρο και άλλοι.
Βρίσκεται ανατολικά της Εύβοιας και μοιάζει με δύο νησιά σε ένα. Το χωρίζει το πιο στενό σημείο της, από το Αχίλλι στην Ανατολή ως την Καλαμίτσα στη Δύση. Η έκτασή του εκτιμάται περίπου στα 210 τετρ. χλμ., ενώ ο πληθυσμός του είναι περίπου 3.500 κάτοικοι.
Σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία η Θέτιδα, η θεά μητέρα του Αχιλλέα, είχε στείλει το γιο της στη Σκύρο, για να μη πάρει μέρος στην Τρωική εκστρατεία -προσπαθώντας να αποτρέψει το γεγονός να επαληθευτεί η προφητεία για το θάνατό του. Όσο για την ιστορία, και ποιος δεν πέρασε από εδώ: Aχιλλέας, Oδυσσέας, Nεοπτόλεμος, Θησέας, Kίμωνας ο Aθηναίος, Nικηφόρος Φωκάς, όσιος Aθανάσιος, οικογένεια Γκίζη, Xαϊρεντίν Mπαρμπαρόσα.
Το νησί, κατά το μεγαλύτερο μέρος του, είναι ορεινό και το κλίμα του χαρακτηρίζεται από πολύ δροσερά καλοκαίρια και ήπιους χειμώνες με ελάχιστες βροχοπτώσεις.
Πρωτεύουσα του νησιού είναι η Σκύρος ή Χώρα, που βρίσκεται στην ανατολική ακτή. Απέχει 10 χλμ. περίπου από τη Λιναριά, το κυριότερο λιμάνι του νησιού, που βρίσκεται στο μέσο των δυτικών ακτών. Η Χώρα, είναι ένας λαβύρινθος με μικρά σοκάκια, λευκά σπίτια, γοητευτικά καφέ, μικρά καταστήματα.
Πεύκα, κυπαρίσσια, πλατάνια, ελιές και αμέτρητα ακόμα είδη καλύπτουν τις πλαγιές των λόφων, πάνω στους οποίους είναι χτισμένη αμφιθεατρικά η Χώρα, στη σκιά ενός μεσαιωνικού κάστρου και του βυζαντινού μοναστηριού του Άϊ Γιώργη του Σκυριανού. Αποτελεί χαρακτηριστική νησιώτικη πολιτεία με αιγαιοπελαγίτικη αρχιτεκτονική και ιδιαίτερα ενδιαφέρον τοπικό χρώμα.
Το λευκό κυριαρχεί στους τοίχους, τους δρόμους και τα σκαλοπάτια. Μόνο οι ταράτσες είναι σκούρες, στρωμένες με ειδικό αργιλώδες χώμα, το μελάγκι, που προστατεύει από τον ήλιο. Τα σπίτια, σαν μικροί κύβοι, συνθέτουν ένα ανάγλυφο μωσαϊκό, που διακόπτεται από τη Μεγάλη Στράτα, που οδηγεί στο Φρούριο.
Να πάτε:
Στο αρχαιολογικό μουσείο της Σκύρου όπου εκεί βρίσκονται δέκα προθήκες με ευρήματα από όλες τις ιστορικές περιόδους του νησιού, χωρίς να λείπουν από αυτήν ούτε τα σκυριανά αλογάκια. Στο μουσείο υπάρχει ένα σκεπαστό, πήλινο αγγείο, του οποίου η κορυφή διακοσμείται με δυο τέτοια αλογάκια. Καθόλου παράξενο, αφού αυτά τα πανέμορφα ζώα με τα εκφραστικά μάτια είναι από τις αρχαιότερες και πιο σπάνιες μικρόσωμες φυλές ίππων στον κόσμο. Μάλιστα, η παράδοση που θέλει τον Αχιλλέα να φιλοξενείται στη Σκύρο για να αποφύγει τον Τρωικό Πόλεμο, τελικά ξεκίνησε από το Αχίλλι και είχε τέτοια άλογα.
Επίσης τα άλογα που λάξευσε ο Φειδίας στη ζωφόρο του Παρθενώνα ήταν σκυριανά αλογάκια ή άλογα με τον ίδιο σωματότυπο που ζούσαν εκείνα τα χρόνια και σε άλλες περιοχές. Γύρω στα 260 σκυριανά αλογάκια υπάρχουν σήμερα σε ολόκληρη την Ελλάδα, εκ των οποίων τα 187 βρίσκονται στη Σκύρο και ζουν σε μικρές αγέλες. Αν έχετε παιδιά και τους αρέσει η ιππασία, μπορείτε να τα πάτε στο Κτήμα Μουριές, για να ιππεύσουν σκυριανά αλογάκια. Οι υπεύθυνοι έχουν σχεδιάσει τρεις διαδρομές.
Αξίζει μια επίσκεψη και στο Ιστορικό και Λαογραφικό Μουσείο, που είναι στεγασμένο στο παλιό αρχοντικό των «Φαλταγηδών» που οι ρίζες τους χάνονται στο Βυζάντιο. Τα εκθέματα του περιλαμβάνουν άφθονο λαογραφικό υλικό , όπως επίσης και πλούσια ιστορικά αρχεία.
Στις Tρεις Mπούκες πριν από τον ναύσταθμο, υπάρχει ο τάφος του φιλέλληνα ποιητή Pούπερτ Mπρουκ, αξιωματικού του Bρετανικού Nαυτικού, ο οποίος πέθανε και, σύμφωνα με δική του επιθυμία, θάφτηκε εδώ στις 23-4-1915, σε ηλικία 28 ετών.
Πολύ κοντά στην πρωτεύουσα βρίσκεται ο οικισμός Μαγαζιά, ο οποίος διαθέτει μία από τις εκπληκτικότερες παραλίες του νησιού. Νότια βρίσκονται ο Μώλος και ο Πέρα Κάμπος, και ανάμεσα στη Σκύρο και τη Λινάρια βρίσκεται ο τουριστικός οικισμός Ασπούς. Η Λινάρια εκτός από επίνειο του νησιού είναι και ένας γραφικός αμφιθεατρικός οικισμός με μεγάλη τουριστική ανάπτυξη.
Για τις βουτιές υπάρχουν στη διάθεσή σας κατάφυτες με πεύκα, σμαραγδένιες παραλίες. Τα Γυρίζματα είναι η πιο πολυσύχναστη παραλία μετά τον Γιαλό. Βρίσκεται σε απόσταση 3 μόλις χλμ. από τη Χώρα, γεγονός που την καθιστά ιδανική για όσους προτιμούν τις κοντινές πλαζ.
Ο κόλπος του Πεύκου βρίσκεται σε απόσταση 3 χλμ. ανατολικά από τη Λινάρια. Το τοπίο εδώ είναι μαγευτικό. Η πυκνή βλάστηση φτάνει ως τη χρυσαφένια αμμουδιά. Τα καταπράσινα πεύκα καθρεπτίζονται στα γαλάζια νερά του Αιγαίου και δημιουργούν μοναδικούς χρωματισμούς.
Ο Γιαλός βρίσκεται βόρεια της Χώρας και είναι ένα από τα σημαντικότερα θέρετρα της Σκύρου. Είναι αμμώδης παραλία με καθαρά και ρηχά νερά. Ο Άγιος Φωκάς, η Ατσίτσα, οι Αχέροντες, η Καλαμίτσα ή ο Θεοτόκος είναι όλες πανέμορφες παραλίες που πρέπει να επισκεφτείτε.
Επίσης, φροντίστε να κάνετε τη βόλτα με καΐκι στις απομονωμένες ανατολικές θαλασσινές σπηλιές Πεντεκάλι και Διατρύπι, μια ημερήσια εκδρομή που θα σας μείνει αξέχαστη.
Σίγουρα αξίζει να επισκεφθείτε το εκκλησάκι του Αγίου Νικολάου που βρίσκεται στη θέση Πουριά στα ΒΑ παράλια του νησιού, που είναι σκαλισμένο μέσα σε βράχο. Με το που θα φτάσετε στο σημείο θα δείτε το μεγάλο βράχο να υψώνεται από το έδαφος, ενώ το κατάλευκο εκκλησάκι ξεχωρίζει στο τοπίο. Το εσωτερικό του ναού είναι λιτό και απέριττο με όμορφη αγιογράφηση, ενώ η καταγάλανη πόρτα του έρχεται σε όμορφη αντίθεση με τη λευκότητα του ναού και την επιβλητικότητα των βράχων.
Στην κορυφή της πόλης της Σκύρου, το βυζαντινό κάστρο της χτίστηκε για να προστατεύσει το νησί από τους πειρατές. Μέσα στα τείχη, βρίσκεται η Μονή του Αγίου Γεωργίου. Επισκεφθείτε την εκκλησία της, που χρονολογείται από τον 10ο αιώνα, και θαυμάστε τη θέα στον μπροστινό κόλπο. Η Μονή Αγίου Γεωργίου Σκύρου, ιδρύθηκε κατά πάσα πιθανότητα στα μέσα του 13ου αιώνα και αποτελούσε ανεξάρτητη μονή, υπαγόμενη στον Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως. «Ο Αη Γιώργης έσωσε την πόλη», είναι η εξήγηση που δίνουν κάποιοι κάτοικοι για το γεγονός πως μόνο η Μονή υπέστη σοβαρές ζημιές από τον καταστροφικό σεισμό του 2001.
Tα σκυριανά έπιπλα είναι παγκοσμίως γνωστά, ενώ τα κεραμεικά και τα κεντήματα του νησιού είναι πραγματικά έργα τέχνης.
Σπεσιαλιτέ της σκυριανής γαστρονομίας είναι η αστακομακαρονάδα και το κατσικάκι στο φούρνο, ενώ ξεχωρίζουν και πιάτα όπως λαδόπιτα με σκυριανό ξινοτύρι, τεροπτάρια (πιτάκια με τραχανά και ρύζι), πετνές με μακαρούνια (κόκορας με χοντρά μακαρόνια), φάβα με άνηθο (παραδοσιακά ψημένη σε πήλινο σκεύος στη χόβολη) και τα σκυριανά τυριά.
Οι τουριστικές υποδομές του νησιού είναι αρκετά ικανοποιητικές. Στη Χώρα και στις παραθαλάσσιες περιοχές λειτουργούν αρκετά ξενοδοχεία και ενοικιαζόμενα δωμάτια που παρέχουν στους παραθεριστές του νησιού όλων των ειδών τις ανέσεις.
Στη Χώρα, το «Νεφέλη» είναι η καλύτερη επιλογή με θέα τα λευκά σπίτια που ανεβαίνουν στο κάστρο. Τα διαμερίσματα του «Πέτρινου» είναι διακοσμημένα με αντίκες και το ξενοδοχείο διαθέτει επίσης δύο νεόκτιστες βίλες, με δικές τους πισίνες, πάνω στην αμμουδιά, στην περιοχή Γυρίσματα.
Στα Μαγαζιά, υπάρχει το ξενοδοχείο «Άμμος». Στην παραλία Ασπούς βρίσκεται το «Διώνη».Το παραδοσιακό Skiros Palace Hotel απέχει μόλις 50 μ. από την παραλία Γυρίσματα και προσφέρει εστιατόριο και πισίνα με μπαρ. Τα δωμάτια έχουν επιπλωμένο μπαλκόνι ή αίθριο με θέα στο Αιγαίο Πέλαγος, τα βουνά ή τους περιποιημένους κήπους. Το χωριό Μώλος απέχει 800 μέτρα, η πόλη της Σκύρου 2,5χλμ., ενώ το λιμάνι και το αεροδρόμιο της Σκύρου είναι προσβάσιμα στα 13 χιλιόμετρα. Στις εγκαταστάσεις παρέχεται δωρεάν ιδιωτικός χώρος στάθμευσης.
Πάντως, μη σας επηρεάσει που η Σκύρος ακούγεται λιγότερο από υπόλοιπα νησιά των Σποράδων, αφού δεν έχει να ζηλέψει τίποτα σε φυσική ομορφιά αλλά και δραστηριότητες.
Το οδικό δίκτυο της Σκύρου είναι γενικά καλό και καλύπτει το μεγαλύτερο μέρος του νησιού. Ο βασικός οδικός άξονας συνδέει το λιμάνι της Λιναριάς με τη Σκύρο (Χώρα), περνώντας από τους οικισμούς Αχερούνες και Ασπούς. Η περιοχή γύρω από τη Χώρα, όπου βρίσκονται οι οικισμοί Μαγαζιά, Μώλος και Γυρίσματα, αποτελεί πλέον ένα σχεδόν ενιαίο οικιστικό σύμπλεγμα με σχετικά πυκνό δίκτυο δρόμων. Από τη Χώρα ξεκινάει ο βόρειος οδικός άξονας για το αεροδρόμιο του νησιού, ο οποίος στη συνέχεια καταλήγει στην Ατσίτσα, στη δυτική ακτή, ενώ συνεχίζει νότια και νοτιοανατολικά, για να καταλήξει στον Πεύκο και να συνδεθεί ξανά με τον δρόμο Χώρας - Λιναριάς, ολοκληρώνοντας μία κυκλική διαδρομή. Από τον οικισμό Ασπούς υπάρχει οδική πρόσβαση στο Αχίλλι, και στη συνέχεια στο Καλικρί, για να καταλήξει στον όρμο της Καλαμίτσας. Η Καλαμίτσα συνδέεται επίσης με παραλιακό δρόμο με τη Λιναριά. Από την Καλαμίτσα, ο δρόμος συνεχίζει στο νότιο τμήμα του νησιού προς την περιοχή Τρεις Μπούκες και στη συνέχεια μέχρι το φάρο στο νοτιοανατολικό άκρο, ενώ διακλάδωση προς το βορρά οδηγεί στο βουνό του Κόχυλα και το οροπέδιο του Άρι.
Πως θα πάτε:
Η Σκύρος και γενικά οι Σποράδες εξυπηρετούνται με πλοία από τα λιμάνια του Πειραιά, της Ραφήνας,
του Αγ. Κωνσταντίνου και του Βόλου. Στην Σκύρο ταξιδεύει κανείς με πλοίο και από τα γύρω νησιά των Κυκλάδων, του Βορείου και Ανατολικού Αιγαίου, την Σύρο, την Σαντορίνη, την Άνδρο, την Χίο, την Λήμνο κ.τ.λ.
Στην Σκύρο ταξιδεύουν ακόμα πλοία από την Κρήτη με ενδιαμέσους σταθμούς.
Το ταξίδι μπορεί να γίνει με συμβατικό πλοίο φέρρυ μποατ, με High speed ferries ή με flying dolphin, ανάλογα την ημέρα και την εταιρεία που θα ταξιδέψετε.
Τα δρομολόγια πλοίων Πειραιάς, Ραφήνα, Άγ. Κωνσταντίνος, Βόλος - Σκύρος είναι καθημερινά όλο το χρόνο και το καλοκαίρι διπλασιάζονται ή πολλαπλασιάζονται ανάλογα με την περίοδο.
Η Σκόπελος είναι ένα από τα νησιά των Βορείων Σποράδων, με έκταση περίπου 96 τετρ. χιλ. και περίμετρο 67 χιλιόμετρα. Η Χώρα της Σκοπέλου είναι κτισμένη αμφιθεατρικά πάνω από το λιμάνι με ένα λαβύρινθο από γραφικά και στενά καλντερίμια.
Μια κεντρική οδική αρτηρία διατρέχει το νησί από τα νότια έως τα βορειοδυτικά, σε μία καταπράσινη διαδρομή που ανοίγεται μέσα από πυκνά πευκοδάση.
Νότια της πρωτεύουσας ο δρόμος καταλήγει στην παραλία του Στάφυλου και στο γραφικό θέρετρο του Αγνώντα.
Aτού στις ακρογιαλιές της είναι οι πεντακάθαρες θάλασσες, ο Στάφυλος, ο Αγνώντας, ο Πάνορμος, η Μηλιά, το Καστανή και το Λουτράκι που θα σας εντυπωσιάσουν. Η Μηλιά, ωστόσο, θεωρείται από πολλούς η ομορφότερη παραλία του νησιού.
Στους μαγευτικούς όρμους, τα πεύκα φτάνουν έως την ακροθαλασσιά, προσφέροντας τη σκιά τους για να να απολαύσετε ειδυλλιακά και μαγευτικά ηλιοβασιλέματα.
Εάν, αναζητάτε ερημικές, παρθένες ακρογιαλιές, εξασφαλίστε θαλάσσιο μέσο και εξερευνήστε τη βόρεια πλευρά του νησιού μεταξύ Πάνορμου και Έλιου.
Κοντά στην παραλία Γλιστέρι βρίσκεται και το σπίτι (Villa Donna) όπου έγιναν τα εξωτερικά γυρίσματα του «Mamma Mia!».
Μπορείτε να δείτε στην πρωτεύουσα τον παραδοσιακό οικισμό της Χώρας με τις πολυάριθμες εκκλησίες, το σπίτι του λογοτέχνη Παύλου Νιρβάνα, το μοναστήρι του Αγίου Ρηγίνου, την εκκλησιά της Παναγιάς του Πύργου και το Ενετικό Κάστρο των Γκύζη. Κάνοντας το γύρο του νησιού θα δείτε τον δεύτερο μεγαλύτερο οικισμό του νησιού, τη Γλώσσα. Είναι χτισμένη στο λόφο πάνω από το λιμάνι του Λουτρακίου με υπέροχη θέα. Απέχει 32 χλμ. από την πόλη της Σκοπέλου και έχει 1195 κατοίκους. Επίνειο της Γλώσσας, είναι το Λουτράκι, κύριο λιμάνι του νησιού. Τέλος, να δείτε το χωριό Νέο Κλήμα, χτισμένο κάτω ακριβώς από το δάσος του Βαθιά στο βουνό Δέλφη και δίπλα στη θάλασσα σε μια πευκόφυτη, μαγευτική περιοχή με την πανέμορφη αμμουδιά του Χόβολου και τις υπέροχες αποχρώσεις των νερών.
Επισκεφτείτε παλιά μοναστήρια και Εκκλησίες. Το γραφικό εκκλησάκι του Αϊ Γιάννη στο Καστρί βρίσκεται σκαρφαλωμένο στην κορυφή ενός βουνού και για να το δείτε από κοντά, πρέπει να ανεβείτε 200 σκαλοπάτια. Η ομορφιά του τοπίου και η θέα από ψηλά θα σας αποζημιώσουν.
Η Ιερά Μονή της Ευαγγελίστριας έχει εξαιρετική θέα προς την πόλη. Εδώ αποσύρθηκε κι έζησε, μέχρι το θάνατό του, ο σημαντικός Σκοπελίτης λόγιος συγγραφέας και μοναχός Καισάριος Δαπόντες. Μην παραλείψετε να κάνετε μία στάση στο Λαογραφικό Μουσείο που λειτουργεί μέσα σε ένα παλιό αρχοντικό και φιλοξενεί εκθέματα λαϊκής τέχνης.
Σμαραγδένια νερά, καταπράσινα τοπία και τα επιβλητικά μοναστήρια θα σας μείνουν αξέχαστα.
Η Σκόπελος αποτελεί ιδανικό προορισμό από την άνοιξη έως τις αρχές του φθινοπώρου.
Αν πάτε στην Κίμωλο τιμήστε όλες τις παραλίες του νησιού γιατί είναι μοναδικές. Πολυσύχναστες ή ήσυχες, με άμμο, με βότσαλο ή με βράχια, με ρηχά ή βαθιά νερά, σίγουρα όμως όλες σε απίθανες αποχρώσεις του μπλε.
Ρέμα: Κοντά στο Χωριό, μια φυσική πισίνα με εξαιρετικό σκηνικό τα βράχια, τα Ρεματόνησα και τα σύρματα (σπηλιές, λαξεμένες στο μαλακό βράχο όπου σύρουν τις βάρκες το χειμώνα). Απάνεμη, δίπλα στον ψαράδικο οικισμό Γούπα, ιδανική για όλες τις ηλικίες.
Καράς: Στη συνέχεια της Γούπας, για βουτιές αξέχαστες.
Κλήμα: Αν και την ‘‘πιάνουν’’ οι βοριάδες, θα την αγαπήσετε. Με μεγάλο βότσαλο και άμμο και αρκετή σκιά στις αρμύρες της.
Πράσα (φωτογραφία): Εκπληκτική, λευκή, χοντρή, άμμος( μέσα, έξω) και γαλάζια νερά. Στην είσοδο του οικισμού λειτουργούν ιαματικά λουτρά.
Μοναστήρια: Την πιάνει ο βοριάς αλλά μπορείτε να πάτε με τα πόδια στη διπλανή απάνεμη παραλία το Σούφι.
Από το Χωριό και με κατεύθυνση Νότια και Δυτικά:
Αλυκή:(βότσαλο, άμμος), Μπονάτσα: (άμμος),
Καλαμίτσι (διπλή παραλία με άμμο και βότσαλο).
Δέκας, Ελληνικά, Μαυροσπήλια. Διαδρομή και σε χωματόδρομο: Τα Ασπράγκρεμνα προσφέρονται για καλλιτεχνική φωτογράφηση. Θα έχετε την ευκαιρία να δείτε την αρχαία πόλη και τους τάφους. Τα Μαυροσπήλια θα σας μείνουν αξέχαστα.
Σπηλιά της Γερακιάς: Δεν πρόκειται για παραλία, αλλά για μια εξωτική σπηλιά στον κάβο της Γερακιάς. Θα βουτήξετε από το σκάφος σε υπέροχα τυρκουάζ νερά και μπορείτε να «εξερευνήσετε», περπατώντας στο ρηχό νερό, τη σπηλιά.
Αγιόκλημα (με θερμή πηγή που αναβλύζει στην ακροθαλασσιά), Θέρμα, Μερσινιά, Ζεφοκάλαμο και σχεδόν κάθε κολπίσκος που θα συναντήσετε.
Η Μίλας, βρίσκεται στη θέση των αρχαίων Μυσάλων και απέχει 72 χλμ. από την Αλικαρνασσό, 102 από το Κουσάντασι, 131 από τη Μαρμαρίδα.
Στο κέντρο μιας πεδιάδας ανάμεσα σε λόφους, υπήρξε σημαντική πόλη της Καρίας και αργότερα έγινε η πρωτεύουσα ενός τουρκικού εμιράτου.
Το 168 π.Χ. η Μίλας επαναστάτησε κατά της Ρόδου που έλεγχε την πόλη και κηρύχτηκε ανεξάρτητη. Η περιοχή είναι πλούσια σε αρχαία ερείπια, όμως το σπουδαιότερο από τα αξιοθέατα είναι το μαυσωλείο του Gumuskesen, πιθανόν των πρώτων μεταχριστιανικών χρόνων, που μοιάζει σαν αντίγραφο, αλλά σε μικρογραφία, του μαυσωλείου της Αλικαρνασσού.
Την εποχή του Στράβωνα η Μίλας είχε δύο αξιόλογους ρήτορες, τον Ευθύδημο και τον Υβρέα. Μεταξύ των αρχαίων επισκόπων της Μυσάλας ήταν ο Άγιος Εφραίμ (2ος αιώνας).
Το όνομα του νησιού έχει δυο εκδοχές: η πρώτη είναι από την φοινικική λέξη phelekgundari, που σημαίνει πετρώδης γη και η δεύτερη από τον πρώτο κάτοικο της Φολεγάνδρου, που σύμφωνα με την μυθολογία ήταν ο Φολέγανδρος, γιος του Μίνωα, του βασιλιά της Κρήτης.
Τα βαθιά, καθαρά και καταγάλανα νερά του νησιού είναι σε απόλυτη αρμονία με το τοπίο άγριας ομορφιάς, με τις παράκτιες σπηλιές σμιλεμένες σε απόκρημνα βράχια που διαδέχονται απάνεμοι, μικροί κόλποι και ορμίσκοι. Εικόνες που μένουν χαραγμένες στο μυαλό κάθε επισκέπτη για μια ολόκληρη ζωή.
Περπατήστε στον Καραβοστάση, το λιμάνι της Φολεγάνδρου με τον Κυκλαδίτικο μόλο και δείτε τα βραδινά φώτα του οικισμού να ανάβουν καθώς πέφτει η νύχτα. Η Χώρα βρίσκεται σε υψόμετρο 200 μέτρων από τη θάλασσα και 3 χιλιόμετρα από τον Καραβοστάση. Πρόκειται για έναν γραφικό, παραδοσιακό οικισμό, με πλακόστρωτους δρόμους και σοκάκια, με διαδοχικές μικρές πλατείες και κατάλευκα κυκλαδίτικα σπιτάκια. Η θέα προς το Αιγαίο, της βόρειας, απόκρημνης πλευράς του Κάστρου, στην πλατεία της Πούντας είναι must, ειδικά την ώρα που δύει ο ήλιος και ο ορίζοντας αλλάζει χρώματα.
Η μεθυστική νησιώτικη εμπειρία συνεχίζεται με μια βόλτα στο Κάστρο, τον κατάλευκο μεσαιωνικό οικισμό που διασώζει τον χαρακτήρα του μέχρι και σήμερα και μας ταξιδεύει σε μία άλλη εποχή.
Kανείς δεν μπορεί να φύγει αν δεν δοκιμάσει τα περίφημα ρακόμελα και δεν γίνει ένα με τις παρέες στην ζωντανή πλατεία της Πιάτσας. Η Χώρα είναι ξελογιάστρα και με δεδομένο ότι δεν κυκλοφορούν αυτοκίνητα δύσκολα θα ξεκολλήσεις. Μη ξεχάσεις να δοκιμάσεις και τα ματσάτα, τα τοπικά μακαρόνια, με κόκορα ή κουνέλι που τα συνοδεύουν. Όπως και την καρπουζένια ή αδιαγγουρένια, το τοπικό γλύκισμα που συνδυάζει καρπούζι, μέλι και σουσάμι.
Για τους λάτρεις της θάλασσας υπάρχουν ανεξερεύνητες μικρές παραλίες. Όταν κάνετε τον γύρο του νησιού θα ανακαλύψετε το Λιβαδάκι, τον Άγιο Νικόλαο, το Κάτεργο, το Αμπέλι, το Δέντρο, το Αυλάκι, όλες με ένα κοινό χαρακτηριστικό: δεν έχουν ομπρέλες και ξαπλώστρες. Για εκείνους που προτιμούν τις θαλάσσιες δραστηριότητες, υπάρχει πάντα η επιλογή των οργανωμένων καταδύσεων με την καθοδήγηση εξειδικευμένης ομάδας.
Η Φολέγανδρος ανήκει στις νοτιοδυτικές Κυκλάδες. Έχει μέγιστο ύψος 455 μέτρα, έκταση 32 τετραγωνικά χιλιόμετρα και αριθμεί γύρω στους 650 κατοίκους. Αξίζει να λιώσεις τις σόλες σου και να την περιηγηθείς από άκρη σε άκρη. Απέχει από τον Πειραιά 104 ναυτικά μίλια.
Δεν έχει τη φήμη της Μυκόνου και της Σαντορίνης. Στη λοιπή Ελλάδα πολλοί ούτε καν γνωρίζουν ότι ανήκει στα Δωδεκάνησα. Τη νομίζουν Κυκλαδονήσι. Ίσως επειδή βρίσκεται πολύ κοντά στην Αμοργό. Όμως οι πιστοί της Αστυπάλαιας δεν αλλάζουν με τίποτα τις ομορφιές της και το χαλαρό τρόπο ζωής που τους προσφέρει. Και θεωρούν τους εαυτούς τους πολύ τυχερούς όταν βρουν ένα δωμάτιο με θέα το θρυλικό της κάστρο.
Οι αρχαίοι την αποκαλούσαν «Τράπεζα των Θεών», για τα πολλά μυροβόλα λουλούδια και για τους πλούσιους καρπούς της. Όπως και τώρα έτσι και τότε, το μέλι της ήταν ονομαστό. Ίσως δεν το ξέρετε: στο νησί δεν υπάρχουν φίδια, κάτι που και επιστημονικά είναι ανεξήγητο. Το κατέγραψε και ο Αριστοτέλης με τα λόγια «εχθράν είναι τοις όφεσιν η των Αστυπαλαίων γη». Υπάρχει όμως κυνήγι. Όχι βέβαια τόσο ώστε να πηγαίνουν Νεμρώδ από άλλα νησιά. Οι Ρωμαίοι οι οποίοι από κάθε τόπο εκτιμούσαν πάνω απ’ όλα τα φαγητά του, ονόμασαν την Αστυπάλαια «Ι χ θ υ ό ε σ σ α» για τα πολλά και καλά ψάρια της.
Κατά τους αρχαίους χρόνους το νησί θα πρέπει να παρουσίασε ιδιαίτερη ακμή, όπως μαρτυρούν συχνές αναφορές σε κείμενα αρχαίων συγγραφέων και νομίσματα. Τα ευρήματα εκτίθενται στο αρχαιολογικό μουσείο που λειτουργεί στον Πέρα Γιαλό. Μικρό μεν, αλλά κρύβει θησαυρούς που βρέθηκαν σε ολόκληρο το νησί, από τα πρώτα χρόνια έως τον Μεσαίωνα. Τα κυριότερα σημεία περιλαμβάνουν προσφορές από δύο μυκηναϊκούς τάφους και ένα μικρό χάλκινο ρωμαϊκό άγαλμα της Αφροδίτης.
Η Αστυπάλαια πήρε το όνομά της από την κόρη του Φοίνικα και της Περιμήδης, που ήταν και αδελφή της Ευρώπης. Από την ένωση της Αστυπάλαιας με τον Ποσειδώνα γεννήθηκε ο Αργοναύτης Αγκαίος και ο βασιλιάς της Κω Ευρύπυλος. Πρώτοι κάτοικοι της ήταν οι Κάρες, που την ονόμασαν Πύρα, από το κοκκινωπό χρώμα των βράχων της. Το νησί ταξίδεψε μέσα στους αιώνες με το ίδιο όνομα. Μικρές μόνο παραφθορές την εμφανίζουν και ως Αστουπαλιά, Αστυνέα και Στυπαλία. Όμως οι ντόπιοι συνηθίζουν να τη λένε ως τις μέρες μας Αστροπαλιά.
Το νησί πέρασε από την κατοχή της Κρήτης την εποχή του Μίνωα. Αργότερα εξελληνίστηκε από αποίκους που ήλθαν από τα Μέγαρα. Κατά την ελληνιστική εποχή υπήρξε λιμάνι – σταθμός των Πτολεμαίων της Αιγύπτου και κατά τη Ρωμαϊκή εποχή παρουσίασε σημαντική ανάπτυξη χάρη στα πολλά λιμάνια της τα οποία αποτελούσαν ορμητήριο κατά των πειρατών. Στους Βυζαντινούς χρόνους η έξαρση της πειρατείας άλλαξε την οικιστική δομή των νησιών, με την παρακμή των παράλιων οικισμών, τη μετακίνηση των κατοίκων στο εσωτερικό και την οικοδόμηση κάστρων για προστασία. Στην εποχή αυτή ανήκει και το κάστρο του Αγίου Ιωάννη στη νοτιοδυτική ακτή, λείψανα του οποίου υπάρχουν μέχρι σήμερα.
Η περίοδος με το εντονότερο σημάδι που διασώζεται ως τις μέρες μας είναι της Ενετοκρατίας. Μετά την κατάλυση του βυζαντινού κράτους από τους Φράγκους το 1204 και τη δημιουργία του Δουκάτου της Νάξου, ο Βενετός ιδρυτής του Μάρκος Σανούδας παραχώρησε την Αστυπάλαια στον επίσης Βενετό ευγενή Ιωάννη Κουιρίνι. Αυτός ήταν ιδρυτής και πρώτος ιδιοκτήτης ενός οικήματος το οποίο αποτέλεσε τον πυρήνα του σημερινού οικισμού. Οι Βενετοί έμειναν από το 1207 μέχρι το 1269, χρονιά που οι Βυζαντινοί ανακατέλαβαν το νησί. Είναι βέβαιο πως όταν πάτε στην Αστυπάλαια θα επισκεφθείτε το βενετσιάνικο κάστρο των Κουιρίνι. Εδώ δεν πρέπει να αρκεστείτε μόνο σε φωτογραφίες. Αφήστε τη φαντασία σας ελεύθερη και ταξιδέψετε σε άλλες εποχές.
Το 1310, ο δεύτερος Ιωάννης Κουιρίνι, ηγεμόνας της Τήνου και της Μυκόνου, απόγονος του πρώτου, κυρίευσε ξανά την Αστυπάλαια με τη βοήθεια του Μάρκου Γριμάνι. Οι Κουιρίνοι έμειναν κυρίαρχοι του νησιού για σχεδόν 300 χρόνια. Ο καθένας με τη σειρά του ανακαίνιζε και μεγάλωνε το Κάστρο. Πλάκες με τα οικόσημα των ευγενών βενετσιάνων που το έκτισαν και το κατοίκησαν, εντοιχισμένες σε διάφορα σημεία, μιλούν για τα περασμένα μεγαλεία. Μια από αυτές υπάρχει εντοιχισμένη ως τις μέρες μας. Την τοποθέτησαν τον Μάρτιο του 1413, ημέρα που ήταν αφιερωμένη στον προστάτη τους Άγιο Κουερίνι, ο Ιωάννης Δ΄ Κουιρίνι «κόμης της Αστυνέας» και η γυναίκα του Ισσαβέτα. Οι Βενετοί έχασαν την Αστυπάλαια το 1537 όταν ενέσκηψε στα νησιά ο φοβερός πειρατής Χαϊρεντίν Μπαρμπαρόσα .
Στη διάρκεια της Τουρκοκρατίας το νησί είχε εξασφαλίσει προνόμια και ζούσε αυτοδιοικούμενο. Πήρε μέρος στην Επανάσταση του 1821, αλλά όπως και τα άλλα Δωδεκάνησα έμεινε υπό τουρκική κατοχή, ακολούθησε η ιταλική και τελικά επανεντάχθηκε στον εθνικό κορμό στις 7 Μαρτίου 1948.
Η πιο συνήθης ώρα να φτάσεις με το πλοίο είναι βράδυ. Η ταλαιπωρία του ταξιδιού αποζημιώνεται καθώς μέσα στη μαύρη σκοτεινιά, μόλις το πλοίο στρίψει το ακρωτήρι της Χειλούς, βλέπεις έκθαμβος το φωτισμένο κάστρο να αιωρείται στο διάστημα. Αν φτάσετε αεροπορικώς το θέαμα είναι διαφορετικό. Πετώντας μπορείτε να δείτε τη Σύρνα, ακόμα πιο νότια τη Ζαφορά και καθώς ετοιμάζεστε για προσγείωση, την Αγία Κυριακή με το εκκλησάκι στην κορυφή, το Λιγνό, το Χονδρό νησί, τον Κουτσομύτη, τους Κουνουπούς, τα Φωκονήσια και τη Σκρόφα.
Η ομορφιά , η χρωματική αρμονία και οι λιτές γραμμές συνθέτουν το νησί. Κυριαρχεί το μπλε του παραδείσου, πασαλειμμένο με το πράσινο ενός φίνου σμαραγδιού. Μέχρι το 19ο αι. η Χώρα ήταν ο μοναδικός οικισμός των νεώτερων χρόνων της Αστυπάλαιας. Οι άλλοι οικισμοί που σήμερα υπάρχουν, δημιουργήθηκαν στη θέση αγροικιών και είναι το Λιβάδι και η Ανάληψη ή Μαλτεζάνα κατά τους Ιταλούς.
Στη Χώρα συγκεντρώνεται το σύνολο σχεδόν της ζωής του νησιού. Είναι χτισμένη πάνω σε μια χερσόνησο που λούζεται σε δυο απάνεμους κόλπους, τον Πέρα Γιαλό αριστερά καθώς κοιτάμε στο πέλαγος και το Λιβάδι δεξιά.
Εδώ ψηλά στα δρομάκια για το Βενετσιάνικο Κάστρο, όλα αποκτούν την ανταύγεια της υπέρβασης. Το Κάστρο με τις δυο κατάλευκες εκκλησίες στέκει αγέρωχο στην κορυφή της χερσονήσου, σηματοδοτώντας την αρχή της εξέλιξης του οικισμού. Οι αέρηδες ανακατώνουν το άρωμα των αιώνων με τη μυρωδιά του φασκόμηλου. Κοιτάζουμε μέσα από τα άδεια παράθυρα και τις πολεμίστρες. Όλο το νησί μπροστά μας, από τον Αγ. Κωνσταντίνο και το ακρωτήρι Εχειλή, ως τη Μαλτεζάνα και τον Πούλαρη. Κι ολόγυρα νησάκια και βραχονησίδες σαν πατημασιές στο Αιγαίο. Τα Φωκονήσια, η Ποντικούσα, η Οφιδούσσα και οι Κουνούποι.
Το Κάστρο καταλαμβάνει ολόκληρο το πλάτωμα στην κορυφή του λόφου. Στη νότια πλευρά υπάρχει ένας πολεμικός πύργος γνωστός με το όνομα «Σεράϊ» και ανάμεσα στις σκόρπιες κολώνες και τις πελεκητές πέτρες είναι κτισμένες δυο όμορφες εκκλησίες: Η Παναγιά του Κάστρου και ο Άγιος Γεώργιος. Η πρώτη είναι κτισμένη το 1853. Στο εσωτερικό της υπάρχει η κτητορική επιγραφή του 1413 και οι θυρεοί των Γκουερίνι. Η δεύτερη κτίσθηκε το 1790.
Θαρρείς και βρίσκομαι σ ένα τόπο που συναντάει το Θεό σε κάθε στροφή. Ξεχωριστό στολίδι της Χώρας είναι οι οκτώ συντηρημένοι ανεμόμυλοι. Κοντά στους ανεμόμυλους και λίγο πιο πάνω από το Δημαρχείο ξεκινούν οι δυο βασικοί δρόμοι που οδηγούν στο Κάστρο. Ο καθένας οδηγεί και σε μια ονομαστή εκκλησία, τη Μονή της Παναγίας της Πορταΐτισσας προς την πλευρά του Λιβαδιού και στη Μεγάλη Παναγιά με βοτσαλοστρωμένη αυλή προς την πλευρά του Πέρα Γιαλού.
Η Παναγία η Πορταΐτισσα αποτελεί το μεγαλύτερο προσκύνημα του νησιού και είναι αφιερωμένη στην Πορταΐτισσα της Μονής Ιβήρων του Αγίου Όρους. Άρχισε να κτίζεται το 1762 από τον τυφλό Όσιο Άνθιμο από την Κεφαλλονιά, ο οποίος προηγουμένως είχε κτίσει τις Μονές Ζωοδόχου Πηγής στη Σίκινο και του Αγίου Γεωργίου στο Καστελόριζο. Η ανέγερση της κράτησε εννιά χρόνια και στη διάρκειά της η παράδοση μιλά για πολλά θαύματα. Κοντά στη Μονή λειτουργεί εκκλησιαστικό μουσείο με σπάνια κειμήλια εξαιρετικής τέχνης.
Στη μέση περίπου του νησιού η στεριά στενεύει τόσο πολύ που μια λωρίδα γης μόλις 100 μέτρων συνδέει τα δυο τμήματα. Το Στενό, όπως το λένε οι ντόπιοι, χωρίζει την Αστυπάλαια στο ανατολικό Μέσα Νησί και στο δυτικό Έξω Νησί. Η Χώρα βρίσκεται στο Έξω νησί και ο ασφαλτοστρωμένος δρόμος για το Μέσα Νησί περνά δίπλα από τις διαδοχικές παραλίες Μαρμάρι, Στενό, Πλάκες, Μπλέ Λιμανάκι και φτάνει, μετά από 9 χλμ. συνολικής διαδρομής, στην Ανάληψη ή Μαλτεζάνα.
Η Μαλτεζάνα, λένε, πήρε το όνομά της γιατί την πρωτοκατοίκησαν Μαλτέζοι πειρατές. Είναι παραθεριστικός οικισμός, όπου αράζουν αρκετά ψαροκάϊκα. Ο επισκέπτης μπορεί να δει τα σπουδαίας αρχαιολογικής σημασίας Πρωτοχριστιανικά λουτρά του Ταλλαρά. Είναι περίπου αφημένα στην τύχη τους, αλλά αξίζει η διείσδυση ανάμεσα σε άγρια χόρτα και συρματοπλέγματα. Επίσης μπορείτε να δείτε τα ρωμαϊκά ψηφιδωτά στο προαύλιο της Αγίας Βαρβάρας που είναι καταπληκτικά. Φυσικά ξεχωρίζει ο ζωδιακός κύκλος. Στην Κύλιντρα, συναντάμε μια μεγάλη σωστική ανασκαφή. Εδώ βρέθηκε το μοναδικό στον κόσμο βρεφικό νεκροταφείο (του 750 π.Χ.).
Μετά τη Μαλτεζάνα ασφαλτοστρωμένος δρόμος καταλήγει στο Σχοινώντα. Από εκεί βατός χωματόδρομος ανηφορίζει για τον όρμο Βαθύ, προσφέροντας την πανοραμική θέα του κόλπου Βάϊ. Στο Βαθύ μπορείτε να πάτε και με βάρκα. Πριν το Βαθύ ένας δύσκολος χωματόδρομος καταλήγει στο Μοναστήρι της Παναγιάς της Πουλαριανής. Επιστρέφοντας στο «Έξω νησί», μετά το Στενό, αρχίζει ο χωματόδρομος που οδηγεί στο λιμανάκι του Άγιου Ανδρέα (1 χλμ.).
Μία άλλη διαδρομή που θα ξεκουράσει το μάτι του επισκέπτη αρχίζει από τη Χώρα και περνά τα βουνά του «Έξω νησιού» με τα διάσπαρτα λευκά εκκλησάκια. Σ αυτή τη διαδρομή είναι το Μοναστήρι της Φλεβαριώτισσας, που γιορτάζει 2 Φεβρουαρίου και η μέρα αυτή είναι το χειμερινό ραντεβού των Αστυπαλιωτών απ’ όλο τον κόσμο. Στο τέρμα αυτής της διαδρομής είναι η περιοχή του Άγιου Ιωάννη (10 χλμ.), όπου εκτός από το κατάλευκο εκκλησάκι θα σας συναρπάσει η θέα με τα περιβόλια, τις πηγές και την υπέροχη παραλία. Δεξιά από το εκκλησάκι, ψηλά στην άκρη του βουνού, υπάρχουν τα ερείπια του παλιού κάστρου.
Μια από τις πιο όμορφες περιοχές στο νησί είναι το Λιβάδι. Τα σπίτια πνιγμένα στα λουλούδια, ενώ η παραλία έχει φόντο το Κάστρο. Από εδώ ξεκινά βατός χωματόδρομος που οδηγεί στην απομονωμένη παραλία των γυμνιστών Τζανάκι, στο νοτιοδυτικό μέρος του νησιού με τα απίστευτα νερά και την επιβλητική εικόνα της Χώρας ακριβώς απέναντι. Αφού περάσετε μικρούς όρμους και την παραλία του Πάππου θα καταλήξετε στην αμμουδερή θάλασσα του Αγίου Κωνσταντίνου με φόντο το ονειρεμένο σκηνικό της Χώρας.
Ήσυχες και ξεχασμένες από τα φασαριόζικα πλήθη είναι όλες σχεδόν οι παραλίες. Ακριβώς κάτω από τη Χώρα θα συναντήσετε την πιο οργανωμένη παραλία του νησιού, το Λιβάδι με ταβερνάκια και ενοικιαζόμενα δωμάτια.
Στις Βάτσες, αν δεν έχει αέρα, θα μαγευτείτε από το άγριο τοπίο, ενώ τα Καμινάκια εντυπωσιάζουν με τις μικρές σπηλιές και τους όμορφους σχηματισμούς στους βράχους.
Άλλη μια επιλογή για κολύμπι είναι ο Άγιος Ιωάννης, όπου θα φτάσετε μόνο από τη θάλασσα ή από δύσβατο μονοπάτι.
Στη διάθεσή σας υπάρχουν ακόμη το Μαρμάρι, η παραλία της Μαλτεζάνας, ο Σχοινώντας, το Καρέκλι, η Βρύση, το Στενό και η Ψιλή Άμμος. Στα Καμινάκια, μετά το μπάνιο θα δοκιμάσετε στην ταβέρνα γίδα βραστή και στις Βάτσες θα θαυμάσετε ένα σπήλαιο με σταλακτίτες και σταλαγμίτες.
Οι Πλάκες είναι μια παραλία που δεν θα ξεχάσετε ποτέ. Στο Μπλε Λιμανάκι τα νερά είναι σε αποχρώσεις του σμαραγδιού - θα μπορούσε να λεγόταν και «Πράσινο Όνειρο». Απαραίτητα αξεσουάρ το μαγιό για να δροσίζεσαι κι ένα βιβλίο για να διαβάζεις με τις ώρες.
Στο σημείο αυτό να προσθέσουμε πως η Αστυπάλαια δεν θα απογοητεύσει ούτε τους φίλους του εναλλακτικού τουρισμού. Έχει πολύ αξιόλογο αναρριχητικό πεδίο, δίκτυο πεζοπορικών διαδρομών και δυο σπήλαια χαρτογραφημένα και φωτογραφημένα.
Μη φύγετε χωρίς να δοκιμάσετε ντόπιες γεύσεις. Η Κακαβιά, οι χταποδοκεφτέδες, οι ντολμάδες με τα αμπελόφυλλα και οι λουκουμάδες έχουν παράδοση πολλών χρόνων. Επίσης ονομαστά είναι τα τυριά από αιγοπρόβιο γάλα, όπως η «χλωρή» και το σιγκάθουρο, ένα βούτυρο σπάνιας γεύσης που βγαίνει καθώς φτιάχνεται το τυρί. Μοναδικό είναι το Αστυπαλίτικο κατσικάκι, ελεύθερης βοσκής και τα πουγκιά με την κοπανιστή. Μη ξεχάσετε και το θυμαρίσιο μέλι. Και φυσικά θα ευχαριστηθείτε ψάρι: Μπαρμπούνια, πετρόψαρα, σαργοί, ροφοί, χειλούδες, σκάροι και χταπόδια.
Για να μην ψάχνετε στα τυφλά να πάτε στην ταβέρνα «Αλμύρα» στη Μαλτεζάνα, όπου η γεύση έχει την τιμητική της. Σπεσιαλιτέ: παστό ψάρι με ζαρζαβατικά, ντολμάδες μούρλια και κακαβιά από σκορπίνες. Το Εστιατόριο «Ακτή», συνδυάζει την καλύτερη θέα με την εξαιρετική κουζίνα. Σπεσιαλιτέ: Σουπιές με κοφτό μακαρονάκι. Γεμιστό καλαμάρι με ρύζι και τυριά. Στην «Αυστραλία», στον Πέρα Γυαλό, τα λαδερά έχουν την τιμητική τους. Να δοκιμάσετε το μπριάμι. Στον «Αστρόπελο» στο Λιβάδι η αστακομακαρονάδα είναι νοστιμότατη. Το «Γεράνι» προσφέρει σπιτικό φαγητό σε θηριώδεις μερίδες. Στο "Αρχιπέλαγος" λιαστή ντομάτα, ζυμωτό ψωμί, ελιές και κοπανιστή χλωρή. Στην "Αστυφαγιά" στη Μαλτεζάνα φρεσκότατο ψάρι και ντόπιο κατσικάκι με την παραδοσιακή συνταγή. Τέλος για ντόπιες λιχουδιές να πάτε στο καφενείο «Του Μουγγού».
Το νησί συνδέεται αεροπορικώς με την Αθήνα και με τη Ρόδο. Ακτοπλοϊκώς υπάρχουν αναχωρήσεις από τον Πειραιά και τη Ρόδο.
Όσοι έχετε δικό σας σκάφος θα βρείτε πολλά φυσικά λιμάνια και υπήνεμους όρμους. Εκτός από το νέο λιμάνι στον Άγιο Ανδρέα, υπάρχουν το Βάϊ, το Βαθύ, το Λιμνιονάρι, το Αγριλίδι, ο Σχοινώντας, η Μαλτεζάνα (θυμίζει τη Σούδα) και ο Πέρα Γιαλός, το παλιό λιμάνι που το πιάνει ο σορόκος. Για τις μετακινήσεις στο νησί λεωφορεία κάνουν τακτικά καθημερινά δρομολόγια προς Λιβάδι, Μαλτεζάνα, Βαθύ. Υπάρχουν και ταξί.
Εδώ νιώθεις το άρωμα της άγονης γραμμής. Γαλάζιο και λευκό, θάλασσα και πέτρα, όλα μια αγκαλιά. Εικόνες σχεδόν κινηματογραφικές. Το νησί βρίσκεται σε ανοδική πορεία τα τελευταία χρόνια και προσβλέπει στον τουρισμό με ξεκάθαρες απόψεις. Η προστασία του δομημένου περιβάλλοντος είναι φανερή.
Ο Δήμαρχος στην συνάντηση που είχαμε μαζί του ήταν σαφής:
- Χτίζουμε τις βασικές υποδομές, αλλά κρατάμε το άρωμα της άγονης γραμμής που μας κάνει άμεσα αναγνωρίσιμους. Βαδίζουμε με ήπιες μορφές ανάπτυξης, Χτίζουμε το μέλλον μας με σεβασμό στο περιβάλλον και τις παραδόσεις μας. Φιλοδοξία μας είναι και θα είναι πάντα, να προσφέρουμε όσο το δυνατόν περισσότερα στο όμορφο νησί μας για να το κάνουμε πιο φιλόξενο στους επισκέπτες μας, πιο ανθρώπινο στους συμπατριώτες μας, αναδεικνύοντας τον πολιτισμό και τις ομορφιές του.
Φεύγουμε από το απάνεμο λιμάνι του Αγ. Αντρέα με το συμπέρασμα ότι μια επίσκεψη στην Αστυπάλαια ποτέ δεν φτάνει, μια φορά είναι λίγη.
