Ομιλία με θέμα: «Τουρισμός και Εμπόριο Σήμερα» στη χθεσινή εσπερίδα του ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΝΗΣΟΥ ΡΟΔΟΥ με θέμα "Προκλήσεις της Τουριστικής Πραγματικότητας: Τι τουρισμό έχουμε - Τι τουρισμό θέλουμε;"
Ο ομιλητής Κωνσταντίνος Σπανός είναι πρόεδρος του Εμπρικού Συλλόγου Ρόδου και η ομιλία του έχει ως εξής:
Είναι χαρά μου να βρίσκομαι σήμερα εδώ για να μιλήσουμε για δύο άρρηκτα
συνδεδεμένους τομείς της τοπικής μας οικονομίας: τον τουρισμό και το εμπόριο.
Δύο πυλώνες που όχι μόνο διαμορφώνουν την ταυτότητα της Ρόδου αλλά και καθορίζουν σε μεγάλο βαθμό την αναπτυξιακή της πορεία.
Η Ρόδος, από την αρχαιότητα έως σήμερα, υπήρξε σταυροδρόμι πολιτισμών, εμπορικών ροών και ταξιδιωτών και η κινητικότητα αυτή των ανθρώπων και των προϊόντων αποτέλεσε τον κινητήριο μοχλό της ανάπτυξης της.
Ίσχυσε για σχεδόν όλες τις ιστορικές της περιόδους.
Η κινητικότητα που αναπτύχθηκε τη δεκαετία του 60, σε συνδυασμό με τα μοναδικά τοπόσημα της, το φυσικό της περιβάλλον και τις εμπειρίες που προσέφερε στον επισκέπτη την έκαναν πρωτοπόρο του ελληνικού τουρισμού, προσελκύοντας πλέον μαζικά επισκέπτες, δημιουργώντας ένα κυρίαρχο νησιωτικό μητροπολιτικό κέντρο εμπορίου και τουρισμού.
Από τότε μέχρι σήμερα έχουν αλλάξει πολλά.
Η μαζικότητα, εντατικοποιήθηκε, διογκώθηκε και η εξάρτηση από τον τουρισμό είναι πλέον καθολική καθώς αποτελεί μονοκαλλιεργητικό προϊόν πάνω στον οποίο στηρίζονται δεκάδες επαγγέλματα και χιλιάδες οικογένειες.
Ταυτόχρονα αποτελεί αδιαμφισβήτητο γεγονός ότι η Ρόδος υποδέχεται εκατομμύρια επισκέπτες από κάθε γωνιά του πλανήτη, το ένα ρεκόρ αεροπορικών αφίξεων διαδέχεται το άλλο και ότι η κρουαζιέρα έχει επιστρέψει δυναμικά.
Ο τουρισμός όμως δεν είναι μια αυτόνομη δραστηριότητα. Είναι ένα οικοσύστημα που περιλαμβάνει φιλοξενία, εστίαση, ψυχαγωγία, αλλά και το λιανεμπόριο, τα καταστήματα, την παραδοσιακή αγορά.
Θεωρώντας λοιπόν ότι το εμπόριο και ο τουρισμός είναι συγκοινωνούντα δοχεία κάποιος θα μπορούσε να εξάγει το συμπέρασμα ότι όσο αυξάνεται η τουριστική ροή, τόσο ανοίγουν ευκαιρίες για αύξηση της εμπορικής δραστηριότητας, άνοιγμα νέων καταστημάτων και επιχειρηματικών ευκαιριών, ενίσχυση της τοπικής οικονομίας, στήριξη στους παραγωγούς, δουλειά στους εργαζόμενους.
Και αυτό μέχρι κάποιο σημείο είναι σωστό και μέχρι πριν από λίγα χρόνια έτσι εξελίσσονταν τα πράγματα.
Ποιοι είναι οι λόγοι που το προκαλούν;
Επιγραμματικά η μείωση του χρόνου παραμονής, η μείωση της κατά κεφαλήν δαπάνης, η αύξηση του τουριστικού πακέτου, τα προβλήματα της πρόσβασης στην αγορά, καθώς και η αλλαγή της καταναλωτικής συμπεριφοράς των επισκεπτών μας.
Σε αυτό το σημείο ίσως πρέπει να αρχίσουμε να εστιάζουμε την προσοχή μας καθώς οι νεότερες γενιές ενδιαφέρονται περισσότερο για την ψηφιακή εμπειρία και πως αυτή αποτυπώνεται στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης από την πραγματική.
Οι λέξεις, ινσταγκραμικό ξενοδοχείο, εστιατόριο, δραστηριότητα, κατάστημα θα μπαίνουν όλο και περισσότερο στην καθημερινότητα μας διαμορφώνοντας τάσεις και αγορές.
Μεταξύ ενός ενθυμίου από την αγορά και ενός story θα επιλέξουν το story.
Ποιες οι συνέπειες – προκλήσεις πίσω από την λαμπρή εικόνα;
1. Ανισοκατανομή οφέλους: Ένα μεγάλο μέρος της τουριστικής δαπάνης συγκεντρώνεται στην ξενοδοχειακή διαμονή και την all-inclusive εμπειρία.
Αυτό αφήνει περιορισμένο περιθώριο για τα τοπικά καταστήματα και την παραδοσιακή αγορά. Η αγορά της βραχυχρόνιας μίσθωσης δείχνει να έχει ευεργετική επίδραση στις τοπικές αγορές, γειτονιές, αναγέννηση, ανακαίνιση κ.λ.π. αλλά ασκεί πιέσεις στο στεγαστικό.
2. Εποχικότητα: Η τουριστική περίοδος παραμένει σε μεγάλο βαθμό συγκεντρωμένη στους θερινούς μήνες, δημιουργώντας τους υπόλοιπους μήνες του χρόνου μία εντελώς διαφορετική οικονομική, επιχειρηματική και εργασιακή πραγματικότητα.
3. Πίεση στο περιβάλλον και τις υποδομές: Η υπερσυγκέντρωση επισκεπτών δημιουργεί αυξημένες ανάγκες σε ενέργεια, νερό, απορρίμματα, κυκλοφοριακό κορεσμό στο κέντρο της πόλης και στις παραλιακές περιοχές.
Ο συνδυασμός της με τις επιπτώσεις και προκλήσεις από την κλιματική αλλαγή οξύνει ακόμη περισσότερο το πρόβλημα. Ο ρυθμός συντήρησης, ανανέωσης και επέκτασης των δημοσίων υποδομών υπολείπεται σημαντικά των ιδιωτικών με αποτέλεσμα οι υποδομές μας που ήδη δοκιμάζονται εδώ και καιρό να έχουν ξεπεράσει τα όρια τους. Το ζει ο καθένας μας στην καθημερινότητα του. Μάλιστα σε μία πρόσφατη μελέτη υπολογίζεται ότι το έλλειμα επενδύσεων για να μπορέσουμε να συντηρήσουμε τις υφιστάμενες υποδομές μας είναι κάπου στα 10 εκατομμύρια ευρώ ανά έτος.
4. Ανταγωνισμός από άλλους προορισμούς: Η Μεσόγειος είναι γεμάτη με νησιά και πόλεις που επενδύουν στον τουρισμό. Η Ρόδος δεν μπορεί να επαναπαυθεί. Ο ανταγωνισμός όμως είναι τόσο έντονος και εντατικός που καταναλώνει τόσο μεγάλες ποσότητες και ενέργεια κεφαλαίου και ανθρώπινου δυναμικού που δεν αφήνει και πολλά περιθώρια σε οποιαδήποτε άλλη μη τουριστική δραστηριότητα να αναπτυχθεί.
Παρασύρεται από την δύνη της μαζικότητας και αντί να διαφοροποιήσει το προϊόν της και να τονίσει την ποιότητα και την αυθεντικότητα τείνει να μιμείται άλλα μοντέλα δημιουργώντας κακέκτυπα.
Προτάσεις για το Μέλλον
Το ζητούμενο δεν είναι να διαπιστώσουμε απλώς τα προβλήματα. Είναι να προτείνουμε λύσεις και να σχεδιάσουμε μαζί ένα μέλλον που θα συνδυάζει την ανάπτυξη με τη βιωσιμότητα. Η ανάπτυξη του τουρισμού και του εμπορίου πρέπει να εδράζεται σε αρχές αειφορίας. Δεν μπορούμε να επιδιώκουμε μόνο την αύξηση των αφίξεων και των πωλήσεων χωρίς να λαμβάνουμε υπόψη το περιβαλλοντικό και κοινωνικό αποτύπωμα.
Η αειφόρος τουριστική ανάπτυξη σημαίνει:
Σεβασμός στο φυσικό περιβάλλον: Καθαρότερες παραλίες, μείωση πλαστικών, καλύτερη διαχείριση απορριμμάτων.
Προστασία της πολιτιστικής μας κληρονομιάς: Η Μεσαιωνική Πόλη, τα μνημεία, τα χωριά μας δεν είναι σκηνικό· είναι ζωντανός οργανισμός που πρέπει να διαφυλάξουμε.
Δικαιότερη διανομή εισοδήματος: Να φροντίσουμε ώστε τα οφέλη να μοιράζονται πιο δίκαια σε όλο το φάσμα της τοπικής οικονομίας, από τα ξενοδοχεία έως τον μικρό έμπορο.
Γι αυτό προτείνουμε
1. Ενίσχυση της Τοπικής Αγοράς μέσα από τον Τουρισμό
Δημιουργία σημάτων ποιότητας για τα τοπικά προϊόντα, ώστε ο επισκέπτης να γνωρίζει ότι αγοράζει κάτι αυθεντικά ροδίτικο.
Προώθηση τοπικών συνεργασιών μεταξύ ξενοδοχείων και εμπορικών καταστημάτων. Για παράδειγμα, τα ξενοδοχεία μπορούν να ενσωματώσουν στις παροχές τους εκπτωτικά κουπόνια για την παλιά πόλη ή τα παραδοσιακά χωριά.
Οργάνωση θεματικών εβδομάδων (π.χ. γαστρονομίας, κρασιού, χειροτεχνίας) που θα κατευθύνουν τον τουρίστα προς την τοπική αγορά.
2. Επιμήκυνση της Τουριστικής Περιόδου
Ανάπτυξη μορφών ειδικού τουρισμού: πολιτιστικός, αθλητικός, συνεδριακός, ιατρικός.
Διοργάνωση φεστιβάλ και εκδηλώσεων εκτός υψηλής σεζόν, που θα προσελκύουν επισκέπτες όλο το χρόνο.
Δημιουργία υποδομών για χειμερινό τουρισμό, όπως ποδηλατικές και πεζοπορικές διαδρομές, που θα συνδέουν τη φύση με την τοπική οικονομία.
3. Ψηφιακός Μετασχηματισμός
Ενίσχυση της ψηφιακής παρουσίας των καταστημάτων με ενιαία πλατφόρμα e-market για τα ροδίτικα προϊόντα.
Προώθηση έξυπνων εφαρμογών για τον τουρίστα, που θα του δείχνουν κοντινά καταστήματα, εκπτώσεις, ιστορικές πληροφορίες και βιώσιμες επιλογές κατανάλωσης.
4. Σεβασμός στο Περιβάλλον
Προγράμματα για πράσινες επιχειρήσεις, με κίνητρα για μείωση ενέργειας, ανακύκλωση, χρήση ανανεώσιμων πηγών.
Δημιουργία πράσινων σημείων ανακύκλωσης στα κεντρικά τουριστικά σημεία με ενημερωτική σήμανση για τους επισκέπτες.
Εκπαίδευση εμπόρων και εργαζομένων σε θέματα περιβαλλοντικής διαχείρισης.
5. Επένδυση στο Ανθρώπινο Δυναμικό
Συνεχής επιμόρφωση στο customer service και στις ξένες γλώσσες.
Προγράμματα κατάρτισης νέων εμπόρων για καινοτόμες πρακτικές και καλύτερη αξιοποίηση των δυνατοτήτων που δίνει ο τουρισμός.
Ενίσχυση της συνεργασίας με τα εκπαιδευτικά ιδρύματα της Ρόδου ώστε να συνδεθεί η νέα γενιά με τις ανάγκες της αγοράς.
Το Όραμά μας
Οραματίζομαι μια Ρόδο όπου ο τουρισμός και το εμπόριο δεν θα λειτουργούν ανταγωνιστικά, αλλά συμπληρωματικά. Μια Ρόδο όπου ο επισκέπτης θα αισθάνεται ότι σε κάθε του βήμα –στην παραλία, στο χωριό, στην αγορά, στο κατάστημα– ζει μια αυθεντική εμπειρία φιλοξενίας. Μια Ρόδο όπου ο έμπορος θα νιώθει ότι έχει στήριξη, εκπαίδευση και υποδομές, ώστε να σταθεί επάξια απέναντι στις διεθνείς απαιτήσεις.
Η στρατηγική μας πρέπει να στηρίζεται σε τρεις άξονες:
1. Ποιότητα αντί ποσότητας – όχι μόνο πόσοι τουρίστες έρχονται, αλλά πόσο αξίζουν οι εμπειρίες τους.
2. Βιωσιμότητα – σεβασμός στο περιβάλλον και πολιτισμό μας.
3. Συνεργασία – μεταξύ ξενοδόχων, εμπόρων, παραγωγών, δήμου, περιφέρειας και πολιτείας.
Επίλογος
Αγαπητές φίλες και φίλοι,
Ο τουρισμός είναι η μεγάλη μας δύναμη, αλλά και η μεγάλη μας ευθύνη. Το εμπόριο είναι ο καθρέφτης της κοινωνίας μας, η καθημερινή μας έκφραση προς τον επισκέπτη. Αν συνδυάσουμε αυτά τα δύο με σύνεση, όραμα και αειφόρο στρατηγική, τότε μπορούμε να κάνουμε τη Ρόδο υπόδειγμα όχι μόνο για την Ελλάδα αλλά και για ολόκληρη τη Μεσόγειο.
Ας δουλέψουμε λοιπόν όλοι μαζί – φορείς, επαγγελματίες, πολίτες – για να δώσουμε στη Ρόδο το μέλλον που της αξίζει: ένα μέλλον πλούσιο, βιώσιμο, φιλόξενο και αυθεντικό.
Σας ευχαριστώ."
Σχόλια