Οι Τούρκοι ξεκίνησαν προσπάθειες για την επιστροφή του επιτάφιου του
Σείκιλου από το Εθνικό Μουσείο της Κοπεγχάγης, όπου εκτίθεται από το 1966.
Πρόκειται για μια κυλινδρική επιτύμβια στήλη, το αρχαιότερο παγκοσμίως γνωστό τραγούδι με μουσική σημειογραφία, η οποία είχε ανακαλυφθεί στο Αϊδίνιο το 1883 στην αρχαία πόλη των Τράλλεων, χρονολογείται περί το 200 π.Χ., μεταφέρθηκε πρώτα στη Σμύρνη και ύστερα στο εξωτερικό.
Μάλιστα, κατά τη διάρκεια της Μικρασιατικής καταστροφής του 1922 η στήλη χάθηκε και πολλά χρόνια αργότερα ξαναβρέθηκε σε έναν κήπο τουρκικού σπιτιού. Η ιδιοκτήτρια του σπιτιού είχε κόψει τη βάση της στήλης για να την χρησιμοποιήσει σαν βάζο για λουλούδια!!!
Ο Σείκιλος έχει αφιερώσει το άσμα στην
Ευτέρπη, αλλά δεν γίνεται κατανοητό αν αυτή είναι η σύζυγος του η κάποιο άλλο φιλικό πρόσωπο, ή η Μούσα της μουσικής.
Η στήλη είναι κυλινδρική, έχει ύψος περίπου 40 εκατοστά και περιέχει στην κοινή ελληνική της ελληνιστικής εποχής ένα επίγραμμα δώδεκα λέξεων και ένα μέλος (τραγούδι) δεκαεφτά λέξεων μαζί με τη μουσική του. Στην κορυφή της στήλης, το επίγραμμα αναφέρει τον άνθρωπο που το έγραψε, καθώς και το σκοπό για τον οποίο το έγραψε: ΕΙΚΩΝ Η ΛΙΘΟΣ ΕΙΜΙ. ΤΙΘΗΣΙ ΜΕ ΣΕΙΚΙΛΟΣ ΕΝΘΑ ΜΝΗΜΗΣ ΑΘΑΝΑΤΟΥ ΣΗΜΑ ΠΟΛΥΧΡΟΝΙΟΝ (Εγώ η πέτρα είμαι μια εικόνα. Με έβαλε εδώ ο Σείκιλος σαν διαχρονικό σήμα αθάνατης μνήμης). Στη μέση υπάρχουν οι στίχοι του τραγουδιού μαζί με τα σύμβολα της μελωδίας, η οποία είναι του λεγόμενου φρυγικού τύπου: ΟΣΟΝ ΖΗΣ ΦΑΙΝΟΥ, ΜΗΔΕΝ ΟΛΩΣ ΣΥ ΛΥΠΟΥ. ΠΡΟΣ ΟΛΙΓΟΝ ΕΣΤΙ ΤΟ ΖΗΝ, ΤΟ ΤΕΛΟΣ Ο ΧΡΟΝΟΣ ΑΠΑΙΤΕΙ (Όσο ζεις λάμψε, καθόλου μη λυπάσαι. Για λίγο διαρκεί η Ζωή, ο χρόνος καθορίζει το τέλος). Στο κάτω μέρος της στήλης αναγράφεται η αφιέρωση ΣΕΙΚΙΛΟΣ ΕΥΤΕΡΠΗΙ (Ο Σείκιλος στην Ευτέρπη), αλλά δεν γίνεται κατανοητό εάν πρόκειται για τη σύζυγο, την ερωμένη, τη φίλη, την αδελφή ή την κόρη του, ή και απλώς τη Μούσα της μουσικής. Την τελευταία υπόθεση προσωπικά τη θεωρώ πιθανότερη επειδή δεν αναφέρεται κάποια συγγένεια, όπως συνήθιζαν οι πρόγονοί μας στις επιτύμβιες στήλες.
Είναι ολοφάνερο πως το διαχρονικό μήνυμα της στήλης, που αναφέρει το επίγραμμα, παραδίδεται από το τραγούδι. Το μήνυμα αυτό αντιστοιχεί στο επικούρειο απόφθεγμα «όσο ζούμε πρέπει να χαιρόμαστε όπως οι θεοί» γιατί ο θάνατος είναι το τέλος και δεν υπάρχει συνέχεια.
Στην αφιέρωση της στήλης διαβάζουμε για το ποιος το έγραψε και το σκοπό του:
«Εικών ή λίθος ειμί, τίθησί με Σείκιλος ένθα μνήμης αθανάτου, σήμα πολυχρόνιον».
«Εγώ η πέτρα είμαι εικόνα, με τοποθέτησε ο Σείκιλος στη θέση της αθάνατης μνήμης, ένα μνημείο για πολλά χρόνια.»
Στη μέση της επιγραφής υπάρχουν οι στίχοι μαζί με τη μουσική, η οποία είναι του φρυγικού τύπου του 2ου π.Χ. αιώνα.
«Οσον ζής φαίνου, μηδέν όλως σύ λυπού. Προς ολίγον εστί το ζήν, το τέλος ο χρόνος απαιτεί».
«Όσο ζεις λάμψε, μη λυπάσαι καθόλου. Η ζωή είναι σύντομη, ο χρόνος απαιτεί το τέλος».
30 Ιανουαρίου 2012...
