Το μικρό νησί Θοδωρού, στα Χανιά

Το μικρό νησί Θοδωρού, στην Κρήτη, αποτελεί ένα από τα πια γνωστά σημεία αναφοράς για τα Χανιά, ανεξάρτητα από το γεγονός ότι μέχρι και σήμερα δεν είναι επισκέψιμο, παρά μόνο μια φορά τον χρόνο.

Βρίσκεται βόρεια του κόλπου των Χανίων, είναι βραχώδες, με έκταση 697 στρεμμάτων, ενώ το μέγιστο μήκος του φτάνει τα 3800 μέτρα. Εκτός από το μεγάλο νησί υπάρχει και ένας μεγάλος βράχος δίπλα του, το νησί "Γλαράκι".

Σε αντίθεση με το μέγεθός του, το νησάκι έχει μια πλούσια ιστορία αλλά και θρύλους. Στο πέρασμα των αιώνων έχει αλλάξει πολλά ονόματα. Αρχικά λεγόταν Άκυτος ή Ακοίτιον, δηλαδή ακατάλληλο για κατοικία. Το συναντάμε καταγεγραμμένο και ως Λητώα ή Τούλλουρος. Το σημερινό του όνομα το οφείλει στο τρίκλιτο εκκλησάκι των Αγίων Θεοδώρων. Ο ναός ήταν πρωτοχριστιανικός και ήταν αφιερωμένος στον Άγιο Θεόδωρο τον στρατηλάτη.

Κατά την Μινωική περίοδο το νησί αποτέλεσε ιερό άσυλο. Το 1574, οι Ενετοί έχτισαν ένα μεγάλο φρούριο, για να προστατεύει όλη την περιοχή του Πλατανιά, από ενδεχόμενη εχθρική εισβολή. Την ίδια χρονιά, κατάφεραν να χτίσουν ένα πολυγωνικό φρούριο στην κορυφή του νησιού κι ένα δεύτερο χαμηλότερα.

Στην συνέχεια, οι Ενετοί σχεδίασαν να χτίσουν ένα τρίτο φρούριο βόρεια της νησίδας, όμως εγκατέλειψαν την ιδέα σύντομα.

Το 1645, οι Τούρκοι εξαπέλυσαν επίθεση κατά της νησίδας και την κατέλαβαν, ύστερα από ηρωϊκή αντίσταση 70 αμυνομένων ανδρών. Θέλοντας να μην παραδοθούν στα χέρια των Τούρκων, ο επικεφαλής της φρουράς του κάστρου, Βλάσιος, έβαλε φωτιά στην πυριτιδαποθήκη και ανατίναξε όλη τη φρουρά και τους Τούρκους που είχαν μπει στο φρούριο.

Το 1650, το νησάκι επανήλθε στην κυριαρχία Ενετών ως το 1699, οπότε παραδόθηκε στους Τούρκους, 30 χρόνια μετά την άλωση του Χάνδακα. Περιήλθε στα χέρια των Κρητών, μετά την απελευθέρωση της Κρήτης. Το 1897, δύναμη του ελληνικού στρατού με αρχηγό τον Τιμολέοντα Βάσσο ανέβηκε στο νησί, παρά την απειλητική παρουσία των πολεμικών πλοίων των Μεγάλων Δυνάμεων.

Τα Θοδωρού δεν θα μπορούσαν να λείψουν από τη λαϊκή θυμοσοφία, ειδικά την στιγμή που η σπηλιά στη νότια πλευρά της νησίδας, κάνει τη Θοδωρού να μοιάζει με τέρας που απειλητικά πλησιάζει τη στεριά με ανοιχτό το στόμα. Άλλωστε οι ντόπιοι συχνά αναφέρουν το νησί κι ως "θεριό".

Αρκετοί είναι οι θρύλοι σχετικά με τη δημιουργία των νησιών. Η πιο διαδεδομένη ιστορία αναφέρει ότι στα πρώτα χριστιανικά χρόνια το νησί δεν υπήρχε καθόλου. Μια μέρα λοιπόν, οι κάτοικοι είδαν ένα τεράστιο τέρας και το μικρό του, να πλησιάζουν απειλητικά προς τη Κρήτη. Κατά κάποιες εκδοχές ήταν μια τεράστια αρκούδα με το αρκουδάκι της.

Τότε άρχισαν να του πετάνε δόρατα και βέλη από μακρυά για να το σκοτώσουν, αλλά αυτό συνέχιζε την πορεία του μανιασμένο προς την ακτή. Τρομοκρατημένες οι γυναίκες από την περιοχή, άρχισαν να προσεύχονται στην Αγία Μαρίνα και τον Άγιο Γεώργιο για να σωθούν. Οι προσευχές στους αγίους εισακούστηκαν και τα δύο τέρατα πέτρωσαν και δημιουργήθηκαν τα νησιά των Αγίων Θεοδώρων, η μεγάλη Θοδωρού και το Γλαράκι. Το τέρας πέτρωσε ενώ είχε ανοιχτό το στόμα του, απειλώντας να καταβροχθίσει τους κατοίκους.

Επειδή το νησάκι φιλοξενεί αγρίμια και μικρά ζώα απαγορεύεται η πρόσβαση έχοντας 24ωρη φύλαξη. Επισκέψιμο είναι μόνο την ημέρα της εορτής των Αγίων, η οποία μεταφέρθηκε να γίνεται στην ανακομιδή των λειψάνων του Αγίου Θεοδώρου του Στρατηλάτου καθόσον η κανονική εορτή συμπίπτει χειμερινή περίοδο και η πρόσβαση εξαιτίας ενδεχόμενης θαλασσοταραχής είναι πολύ επικίνδυνη.

Πάνω στη νησίδα λειτουργεί εκτροφείο, όχι μόνο για αίγαγρους, αλλά και για σπάνια είδη πουλιών, τα πιο πολλά από τα οποία είναι αποδημητικά. Επιπλέον, στο νησί ζουν κι άλλα θηλαστικά, όπως λαγοί και αρουραίοι.

Η οικολογική σημασία της μικρής νησίδας για τη διάσωση του προστατευμένου κρητικού αίγαγρου, είναι σημαντική. Το ίδιο σημαντική είναι, όμως, και η ιστορική της αξία. Πρόσφατα εντοπίσθηκαν τμήματα πολεμικού αεροπλάνου από την περίοδο της μάχης της Κρήτης, που εκτιμάται ότι καταρρίφθηκε κατά την εισβολή των Γερμανών στην Κρήτη. Τα τμήματα βρέθηκαν διασκορπισμένα και σήμερα έχουν συγκεντρωθεί σ' ένα σημείο της νησίδας. Πρόκειται για τα φτερά, το πιλοτήριο και όργανα του αεροσκάφους.

Σε μικρή απόσταση από το νησί και σε βάθος 6-7 μέτρων, βρίσκεται και η άτρακτος ενός ακόμα πολεμικού αεροσκάφους, που αποτελεί μάλιστα και σημείο κατάδυσης για λάτρεις του είδους αυτού.