Σύμφωνα με το μύθο, την ίδρυσε πάνω σε επτά λόφους (Παλατίνος, Καπιτωλίνος, Αβεντίνος, Καίλιος, Εσκυλίνος, Ουιμινάλιος, Κυρινάλιος), την 21η Απριλίου 753 π.Χ., ο Ρωμύλος, αφού πρώτα ξέκανε τον δίδυμο αδελφό του Ρώμο. Όταν ιδρύθηκε η Ρώμη ήταν ένα χωριό με καλύβες. Έκτοτε παρέλασαν από εκεί Ετρούσκοι βασιλείς, Ρωμαίοι αυτοκράτορες και στρατηγοί, χριστιανοί μάρτυρες και μονομάχοι, καθολικοί πάπες και ιερείς, φασίστες δικτάτορες και μετρ της υψηλής ραπτικής, αφήνοντας ο καθένας το δικό του στίγμα στην αιωνιότητα.
Τι να πρωτοθυμηθεί κανείς από την πλούσια ιστορία της. Το θρύλο της λύκαινας, τον Κικέρωνα, τον στρατηγό Σκιπίωνα, τον ποιητή Βιργίλιο, τους αγώνες στην αρένα, τα έκτροπα του Νέρωνα… Τον 1ο π.Χ. αιώνα εξελίχθηκε σε ηγετική δύναμη μιας απέραντης αυτοκρατορίας που κυβερνούσε την Ισπανία, τη Βόρεια Αφρική και την Ελλάδα, μέχρι που ήρθε η κατάρρευση της δημοκρατίας. Για ένα διάστημα κυβέρνησε ο Ιούλιος Καίσαρας, ως δικτάτορας. Ο ανιψιός του Οκταβιανός έγινε ο πρώτος αυτοκράτορας της Ρώμης με τον τίτλο «Αύγουστος» και κυβέρνησε 27 χρόνια. Το Μεσαίωνα άρχισε η παρακμή και η πόλη ανέκαμψε στα μέσα του 15ου αιώνα, όταν για περισσότερα από 200 χρόνια εργάσθηκαν κοντά της οι σημαντικότεροι καλλιτέχνες της Αναγέννησης και του Μπαρόκ.
Εδώ, φωτογραφίες από το ταξίδι
Οι τίτλοι που τη συνόδευαν στην πορεία της εξέφραζαν και το μεγαλειώδες ύφος της. Την είπαν Κεφαλή του Κόσμου (κάπουτ μούντι), Αιώνια Πόλη, πανάρχαια, επιβλητική, μουσειακή, Ρώμη των Αυτοκρατόρων και των Λεγεώνων, των Μονομάχων και των Θριάμβων, του Πάπα και του Βατικανού, της Πιέτα και της Καπέλα Σιξτίνα και Επτάλοφη.
Μαζί με την Αθήνα αποτελούν το τεράστιο πολιτιστικό δίδυμο του διαιώνιου ελληνορωμαϊκού πολιτισμού, που σηματοδότησε την πορεία του παγκόσμιου γίγνεσθαι. Στην ομορφιά της πόλης συμβάλλει ο ποταμός Τίβερης, που διασχίζει το ιστορικό κέντρο, ενώ αψιδωτές γέφυρες ενώνουν τα δύο μέρη. Τα αμέτρητα μνημεία, ο μεσαιωνικός χαρακτήρας της, το αναγεννησιακό μπαρόκ και η σύγχρονη αρχιτεκτονική συνθέτουν μια πόλη-κόσμημα, ελκυστική για τον οποιοδήποτε επισκέπτη. Αμέτρητες οι πλατείες με υδάτινους πίδακες, ενώ όπου κι αν γυρίσεις το βλέμμα υπάρχουν αρχαία αγάλματα.
Η Ρώμη, μεγαλύτερη πόλη της Ιταλίας, έχει πληθυσμό περίπου τρία εκατομμύρια κατοίκους και καλύπτει μια περιοχή 1.500 τετρ. χλμ. Είναι ταυτοχρόνως το πολιτικό, διοικητικό, ιστορικό και καλλιτεχνικό κέντρο της χώρας, έδρα του κράτους του Βατικανού και παγκόσμιο κέντρο του καθολικισμού. Πρωτεύουσα του σύγχρονου ιταλικού κράτους από το 1870, απέχει από τη θάλασσα 28 χλμ. Διαθέτει άρτιο σιδηροδρομικό και οδικό δίκτυο. Βρίσκεται στο ίδιο γεωγραφικό πλάτος με τη Ν. Υόρκη.
Η ιταλική πρωτεύουσα δεν είναι σαν κάποια άλλη, απλώς ωραία, άνετη η και εκκεντρική μεγαλούπολη. Είναι το «σταυροδρόμι των ηδονιστών» του Φλόμπερ, είναι η «μητρόπολη με τις τρεις αιωνιότητες - της ηλιοφάνειας, της ουράνιας αύρας και της μουσικής των αιθέρων», όπως τη χαρακτήρισε ο Πικάσο. Δέχεται κάθε χρόνο είκοσι εκατομμύρια επισκέπτες από κάθε γωνιά της γης για να τους βάζει σε διλήμματα του τύπου: Βόλτα στα αξιοθέατα η ακατάπαυστο σόπιγκ, Βαλεντίνο η Αρμάνι, πιάτσα ντι Σπάνια η Φοντάντα ντι Τρέβι;, Καπουτσίνο η εσπρέσο; Η άποψή μας είναι: Καλά τα γαστριμαργικά όργια κι αξίζει οποιαδήποτε η εξόρμηση στους ναούς της κατανάλωσης, αλλά οφείλετε να επισκεφθείτε και μερικά αξιοθέατα.
Ξ ε ν ά γ η σ η ε ξ π ρ έ ς
Ρώτησαν τον Κάρι Γκράντ, τον μεγάλο αστέρα του Χόλιγουντ, γιατί κάποτε ζήτησε να μείνει στη Ρώμη και απάντησε πως είναι η μοναδική πόλη που «έχει όμορφες γυναίκες και τη νύχτα και την ημέρα».
Αν η επίσκεψή σας στην ιταλική πρωτεύουσα είναι βιαστική σημειώστε τι πρέπει, οπωσδήποτε, να επισκεφθείτε: Τη Ρωμαϊκή Αγορά για να δείτε την αρχαία Ρώμη, το Καπιτώλιο, την πιάτσα Ναβόνα στο ιστορικό κέντρο της πόλης, το Κάμπο ντε Φιόρι για τα αναγεννησιακά του ανάκτορα, την πιάτσα ντι Σπάνια για τα κομψά καταστήματα, την πιάτσα Ναβόνα και το Βατικανό για τον Άγιο Πέτρο.
Η πόλη βήμα προς βήμα
Ξεκινήστε από το λόφο του Καπιτώλιου (καμπιντόλιο στα ιταλικά) και τα ομώνυμα μουσεία με τις περίφημες συλλογές. Δείτε οπωσδήποτε στο Παλάτσο Νουόβο το μπρούτζινο άγαλμα του Μάρκου Αυρήλιου, την αίθουσα των φιλοσόφων με πορτραίτα πολλών Ελλήνων, το ελληνικό άγαλμα του Δισκοβόλου και στο Παλάτσο ντέι Κονσερβατόρι τη μπρούτζινη λύκαινα, το πορτραίτο του Άγιου Ιωάννη του Βαπτιστή και το άγαλμα της Αφροδίτης του Εσκυλίνου, που συνδέεται με τη λατρεία της Ίσιδας. Μη φύγετε χωρίς ν ανεβείτε στην ταράτσα του Καπιτώλιου για ένα εσπρέσο, έχοντας τη Ρώμη στα πόδια σας.
Ευθεία μπροστά σας, σε μήκος ενός χιλιομέτρου, η Ρωμαϊκή Αγορά, εμπορικό, θρησκευτικό και πολιτικό κέντρο της αρχαίας Ρώμης. Από το ναό του Κρόνου σώζονται ιωνικά κιονόκρανα και από το ναό του Κάστορα και του Πολυδεύκη απέμειναν τρεις λεπτοί κορινθιακοί κίονες . Οι ανασκαφές έφεραν στο φως ερείπια που ανήκουν σε πολλές διαφορετικές περιόδους και ανάμεσά τους ξεχωρίζει η Ζωφόρος του Αινεία στο Αντικουάριουμ Φορένσε και ο Οίκος των Ιπποτών της Ρόδου (αν μπείτε μέσα επισκεφθείτε παρεκκλήσιο του Αγ. Ιωάννη- Καπέλα ντι Σαν Τζοβάνι).
Αμέσως μετά θα δείτε το μεγαλύτερο σωζόμενο αρχαίο ρωμαϊκό κτίσμα του κόσμου, το Κολοσσαίο. Η ονομασία του (από τον 8ο αιώνα) προέρχεται από τον επιχρυσωμένο Κολοσσό του Νέρωνα, γιγαντιαίο άγαλμα του αυτοκράτορα που παριστάνονταν σαν θεός ήλιος και ορθωνόταν δίπλα στο αμφιθέατρο. Οι διαστάσεις του σε εκμηδενίζουν. Έχει 57μ. ύψος και 527μ. περίμετρο, με 80 αψιδωτές εισόδους και 55.000 χωρητικότητα. Το ίδρυσε ο αυτοκράτορας Βεσπασιανός και το ολοκλήρωσε ο γιος του Τίτος . Χτίστηκε σε οκτώ χρόνια (72-80 μ.Χ.) και έγινε σύμβολο δύναμης και αγριότητας. Εκεί οι μονομάχοι έλεγαν το περίφημο αντίο: «Χαίρε αυτοκράτορα, οι μελλοθάνατοι σε χαιρετούν». Γνωστό στους Ρωμαίους και ως Αμφιθέατρο του Φλάβιο είναι σήμα κατατεθέν της πόλης.
Το διασημότερο σύμβολο υπήρξε στην αρχαιότητα δεξαμενή ναυτικών μονομαχιών, αλλά και χώρος όπου μαρτύρησαν χιλιάδες οπαδοί μιας νέας, τότε, θρησκείας, της χριστιανικής. Για την τύχη των μονομάχων που τραυματίζονταν σοβαρά αποφάσιζε το πλήθος. Αν ο αυτοκράτορας σήκωνε τον αντίχειρα σήμαινε πως ο τραυματισμένος μπορούσε να ζήσει, διαφορετικά έπρεπε να παλέψει με τα άγρια ζώα μέχρι θανάτου. Εκτός από τους ανθρώπους σκοτώνονταν και ζώα. Τα πιο πολλά σκοτώθηκαν στους αγώνες που έγιναν το 248, για τα 1.000 χρόνια από την ίδρυση της Ρώμης. Εκεί ο ρωμαϊκός όχλος απέσπασε το χλευαστικό σχόλιο «Δεν χρειάζονται παρά άρτο και θεάματα».
Ανάλογα αμφιθέατρα υπάρχουν σήμερα στην Τυνησία, στις πόλεις Νιμ και Αρλ στη Γαλλία και στη Βερόνα της Ιταλίας, αλλά το Κολοσσαίο συνεχίζει να είναι κορυφαίο σε μεγαλείο.
Αν στην επίσκεψη σας στο Κολοσσαίο, την αγορά του Καίσαρα, το Λάρκο Αρζεντίνο, ο τόπος όπου δολοφονήθηκε ο Ιούλιος Καίσαρας και σε άλλα ερείπια παρατηρήσετε πολλές γάτες μην απορήσετε. Οι Ρωμαίοι δεν ξεχνούν πως οι γάτες έσωσαν την πόλη τους από την πανώλη που μεταδιδόταν από τα ποντίκια, γι αυτό οι αρχές τις ανακήρυξαν επίσημα «ζωντανή πολιτιστική κληρονομιά». Οι ντόπιοι τις περιποιούνται καθημερινά, τις ξέρουν με το όνομά τους , μέχρι ιστοσελίδα τις έφτιαξαν: www.romancats.com
Απέναντι από το Κολοσσαίο, στη βόρεια πλευρά, θα δείτε την Αψίδα του Κωνσταντίνου, αφιέρωμα στη νίκη που πέτυχε ο Κωνσταντίνος επί του Τραϊανού. Ακριβώς δίπλα, βρίσκεται ο Παλατινός Λόφος. Ήταν ο τόπος ίδρυσης της πόλης και το μέρος όπου ανατράφηκαν ο Ρωμύλος και ο Ρώμος. Επιπλέον υπήρξε περιοχή όπου κατοικούσαν ο ρήτορας Κικέρωνας, ο λυρικός ποιητής Κάτουλος και ο αυτοκράτορας Αύγουστος (στον Οίκο της Λυβίας). Εδώ μπορείτε να δείτε τον Οίκο των Φλαβίων (μία οβάλ κρήνη), τον Οίκο της Λιβίας (σώζονται τοιχογραφίες) και το Ναό της Κυβέλης (κέντρο λατρείας της γονιμότητας).
Στην ίδια περιοχή μπορείτε να θαυμάσετε ότι απέμεινε από τους κήπους Φαρνέζε, όπου στα μέσα του 16ου αιώνα υπήρχε ο πιο σπουδαίος βοτανικός κήπος της Ευρώπης με χώρους διασκέδασης, όπου πρωταγωνιστούσαν εταίρες και άλλα παρόμοια φρούτα της εποχής.
Λίγο μακρύτερα ο πιο παράξενος τρούλος της πόλης, το Πάνθεον. Είναι αρχαίος ρωμαϊκός ναός πού στέκει μεγαλόπρεπος στην καρδιά της Ρώμης εδώ και 2.000 περίπου χρόνια. Όλοι συμφωνούν πως είναι, μαζί με το Κολοσσαίο, το πιο εντυπωσιακό της πόλης. Ήταν αφιερωμένο σε όλους τους Θεούς. Ωστόσο μερικοί το θεωρούν σαν το ναό των Αγρίππα (27 π.Χ.). Στο Πάνθεον είναι θαμμένοι Ιταλοί βασιλείς και ο καλλιτέχνης Ραφαήλ. Πλάϊ στις Θέρμες του, ήταν ορθογώνιος ναός αφιερωμένος στη θεότητα του Ιουλιανού γένους. Η ιστορική περιοχή Πιάτσα ντε λα Ροτόντα σήμερα στεγάζει το ιταλικό κοινοβούλιο, ενώ το 1697 έμενε ο πάπας Ιννοκέντιος Ι’.
Στην περιοχή η νυχτερινή ζωή με τα μπαράκια και τα εστιατόρια είναι έντονη. Θυμηθείτε η καφετέρια Λα Τάτσα ντ Όρο φημίζεται για τον καφέ της. Αν είναι πρωί έχετε να δείτε πολλά αξιοθέατα: τον Ναό του Αδριανού, την εκκλησία Σαν Ιγνάτσιο ντι Λογιόλα, την εκκλησία του Ιησού και το Παλάτσο Ντόρια Πάμφιλι, όπου υπάρχει αίθουσα τέχνης με αυθεντικά έπιπλα εποχής και πάνω από 400 πίνακες Βελάσκεθ, Τιτσιάνο, Καραβάτσιο, Λορέντζο, Λότο, Γκουερτσίνο και Κλοντ Λορέν. Αν σας κούρασε ο περίπατος μπορείτε να κάνετε μια στάση στο Καφέ Τζιολίτι, (έτος ίδρυσης 1900) όπου ανάμεσα στους τουρίστες και τους εργάτες μπορεί να κάθετε δίπλα σας κάποιος από τα μέλη του γειτονικού κοινοβουλίου της Ιταλίας.
Ύστερα κάνετε μια περιήγηση στο Ιπποδρόμιο Τσίρκο Μάξιμο, όπου ακούγονταν οι ιαχές 250.000 Ρωμαίων και μετά βρεθείτε στις Θέρμες του Καρακάλλα, ένα αρχαίο …spa για 10.000 λουόμενους με γυμναστήρια και ελληνική βιβλιοθήκη.
Κοντά στην πλατεία Αλβανίας, στην piazzale Ostinense υπάρχει ένα αταίριαστο αξιοθέατο: μία πυραμίδα μαρμάρινη ύψους 27 μ.
Το Φόρουμ του Τραϊανού, χτισμένο το 111-114 από τον αυτοκρατορικό αρχιτέκτονα Απολλόδωρο της Δαμασκού, είναι το μεγαλύτερο και πολυτελέστερο αυτοκρατορικό φόρουμ. Αν και ακρωτηριασμένο, δείχνει ακόμη, μαζί με τη γειτονική αγορά τη ρωμαϊκή τεχνική και δύναμη που έφτασαν εκείνη την εποχή στο απόγειό τους.
Η Πιάτσα Ναβόνα είναι τοπίο από τα χαρακτηριστικότερα της Ρώμης των παπών. Πάντοτε προσήλκυε τα πλήθη αυτή η μπαρόκ οβάλ πλατεία. Τεχνητή δεξαμενή μέχρι το 500, ήταν το μέρος όπου γινόντουσαν λαμπρές εκδηλώσεις, από υπαίθριους αγώνες μέχρι ναυτικές εορτές (άγκονες). Στο κέντρο της πλατείας, από τα τρία σιντριβάνια, ξεχωρίζει η Κρήνη των τεσσάρων Ποταμών (Φοντάνα ντέι Κουάτρο Φιούμι), ένα τολμηρό έργο του Μπερνίνι (1651) που έγινε με έσοδα από σκληρούς φόρους που μπήκαν στο ψωμί και άλλα είδη πρώτης ανάγκης. Πάνω σ ένα σπήλαιο σε βράχο όπου προβάλλουν ένας λέοντας κι ένας θαλάσσιος ίππος, ο καλλιτέχνης τοποθέτησε έναν οβελίσκο, ρωμαϊκό έργο της εποχής του Δομιτιανού, εμπνευσμένο από την αιγυπτιακή τέχνη. Τα μεγάλα αλληγορικά αγάλματα Δούναβης, Γάγγης, Νείλος και Ρίο ντε λα Πλάτα, συμβολίζουν αντίστοιχα την Ευρώπη, την Ασία, την Αφρική και την Αμερική. Η μορφή που συμβολίζει τον Νείλο είναι καλυμμένη και σύμφωνα με την παράδοση παραπέμπει στην αποδοκιμασία και αηδία του Μπερίνι για τη γειτονική Αγία Αγνή που έχει σχεδιάσει ο ανταγωνιστής του Μπορομίνι. Για την αποκατάσταση της αλήθειας να πούμε ότι πρόκειται περί φήμης κακής, αφού ο Μπερνίνι αποπεράτωσε το σιντριβάνι δύο χρόνια προτού ο άσπονδος φίλος του αρχίσει να δουλεύει την πρόσοψη.
Τα βράδια σ’ αυτή την πλατεία γίνεται ένα μικρό πανηγύρι από τους πλανόδιους ζογκλέρ και μουσικούς. Αν σας έμειναν αντοχές χαθείτε στα δρομάκια με τα καλοδιατηρημένα κτίρια, διαφορετικά χαλαρώστε δοκιμάζοντας ένα παγωτό η μια πίτσα σ ένα από τα πολλά στέκια που υπάρχουν τριγύρω.
Πολλές οι εκκλησίες και σ αυτή την περιοχή, όμως πρέπει να επισκεφθείτε τη Σαν Λοίτζι ντε Φραντέζι, γιατί διάσημοι Γάλλοι αναπαύονται εδώ και επιπλέον τρία έργα του Καραβάτζιο κοσμούν το παρεκκλήσιο του Αγίου Ματθαίου.
Η εκκλησία Σάντα Ανιέζε ιν Αγκόνε, μπροστά στην Κρήνη των ποταμών, χτίστηκε πάνω στα ερείπια του ιππόδρομου Αγκονάλε, στο μέρος όπου, κατά την παράδοση, η Αγία Αγνή εκτεθειμένη γυμνή καλύφθηκε από τα μαλλιά της κατά τρόπο θαυματουργό. Η εκκλησία άρχισε να χτίζεται από τον Ραϊνάλτι (1625-1652) σε σημείο που υπήρχε οίκος ανοχής.
Οι κατακόμβες της Πρίσιλα είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρουσες για τις τοιχογραφίες του 2ου αιώνα. Το δικό μας μάτι σταματά στο «ελληνικό παρεκκλήσιο», που είναι διακοσμημένο με αξιόλογο εικονογραφικό σύνολο –Δείπνος, σκηνές από την Παλαιά και Καινή Διαθήκη. Πολλοί πάπες όπως ο Άγιος Συλβέστρος ετάφησαν στην Πρίσιλα.
Αφού τελειώσετε με ναούς και μουσεία πάρτε ένα μεσημεριανό υπνάκο, κάντε το μπανάκι σας, φορέστε τα καλά σας και πάρτε σβάρνα τις πλατείες. Ξεκινήστε από τον Κυρινάλιο λόφο, όπου το Παλάτσο ντελ Κουτρινάλε (κατοικία του προέδρου της Ιταλίας), η κρήνη και ο οβελίσκος Κουτρινάλε, αλλά και ο Άγιος Αντρέας γνωστός και σαν «Μαργαριτάρι του Μπαρόκ» (Σαντ Αντρέα αλ Κουτρινάλε). Σ αυτή την περιοχή ήταν και οι Θέρμες Διοκλητιανού ( ο αυτοκράτορας που σκότωσε χιλιάδες χριστιανούς), που καταλάμβαναν έκταση 10 στρέμματα και χωρούσαν 3.000 άτομα συγχρόνως.
Στην πλατεία των Αγ. Αποστόλων υπάρχει Μουσείο Κέρινων Ομοιωμάτων όπου εκτίθενται ομοιώματα πολιτικών κι ένα ομοίωμα ηλεκτρικής καρέκλας.
Γνωστότερη απ όλες τις κρήνες της πόλης είναι η Φοντάνα ντι Τρέβι με το πιο εντυπωσιακό μαρμάρινο σύμπλεγμα. Στηριγμένη στον τοίχο του ανακτόρου Πόλι, τροφοδοτείται (όπως οι κρήνες των πλατειών ντι Σπάνια, Ναβόνα και Φαρνέζε) από το «Άκουα Βέρτζινε», το παρθένο νερό που δέσμευσε ο Αγρίππας για τις Θέρμες του (19 π.Χ.). Η κατασκευή της ανατέθηκε το 1732 στον Νίκολας Σάλβι από τον πάπα Κλήμεντα Β’ σε αντικατάσταση μιας μικρής δεξαμενής της εποχής του Νικολάου Ε΄ και αποπερατώθηκε το 1926. Στο κέντρο δύο τρίτωνες σύρουν το φτερωτό άρμα του θριαμβευτή Ποσειδώνα. Θαλάσσια άλογα στηρίζουν το κοχύλι, πάνω στο οποίο στέκεται περήφανο το άγαλμα του Ωκεανού. Εύκολα θα ξεφορτωθείτε τα ψιλά σας στον πυθμένα της κάνοντας την καλύτερη ευχή και έτσι θα εξασφαλίσετε την επιστροφή σας στη Ρώμη. Κάθε εβδομάδα υπάλληλοι του Δήμου καθαρίζουν το συντριβάνι, αλλά ο κόπος τους δεν πάει χαμένος γιατί …ψαρεύουν πάνω από 100.000 ευρώ ετησίως.
Κυκλοφοριακό, ως δια μαγείας, δεν υπάρχει στη Ρώμη. Ίσως είναι η μόνη ευρωπαϊκή πρωτεύουσα που προσφέρεται σε οδηγούς και πεζούς. Τα κατάφερε με την απόφαση που πήρε το 2000 η τοπική αυτοδιοίκηση: Απαγορεύτηκε η στάθμευση των τουριστικών λεωφορείων στο ιστορικό κέντρο. Επιπλέον εισπράττεται τέλος εισόδου από όλα τα λεωφορεία που εισέρχονται στην πόλη και οι τουρίστες αναγκάζονται να περπατήσουν περισσότερο. Χαλάλι όμως, διότι η οπτική απόλαυση των μνημείων και η ομορφιά της πόλης σε κάνει να ξεχάσεις τον ποδαρόδρομο. Είναι ν’ απορείς πόσο καλοδιατηρημένα είναι όλα τα μνημεία κι ας πέρασε αυτή η πόλη από χίλια κατακτητικά κύματα, από τον Κάρολο τον Ε΄ μέχρι τον Ναπολέοντα και τους Γερμανούς.
Αν σας έμειναν κουράγια ανηφορίστε προς τα σκαλιά της Πιάτσας ντι Σπάνια. Είναι από τις πιο κομψές πλατείες του πλανήτη. Πήρε το όνομά της από το Παλάτσιο Σπάνια, που χτίστηκε στις αρχές του 17ου αιώνα, για να κατοικήσει ο Ισπανός πρεσβευτής. Σύμβολο της πλατείας είναι η μεγάλη σκάλα (Σκαλινάτα) που τα πολλά σκαλοπάτια της δίνουν ένα αξιοθαύμαστο σκηνογραφικό αποτέλεσμα. Στο ψηλότερο σημείο της δεσπόζει ο ναός της Τρινιτά ντει Μόντι, στην πρόσοψη του οποίου είναι τοποθετημένος ο Σαλουστιανός οβελίσκος, με τον χριστιανικό σταυρό στην κορυφή του. Εδώ αφού βγάλετε τις αναμνηστικές σας φωτογραφίες υπάρχουν κι άλλα αξιοθέατα στη γύρω περιοχή, που σας περιμένουν:
Η εκκλησία Σαν Αντρέα ντέλε Φράτε με τους αγγέλους του Μπερίνι, το σπίτι που έμεινε ο Άγγλος ποιητής Τζων Κιτς με το ζωγράφο φίλο του Τζόζεφ Σέρβεν, το σπίτι του Γερμανού ποιητή και μυθιστοριογράφου Γιόχαν Βόλφιγκανγκ φον Γκέτε. Σε κοντινή απόσταση βρίσκεται η τεράστια λιθόστρωτη Πιάτσα ντελ Πόπολο με τις δίδυμες εκκλησίες Σάντα Μαρία ντέι Μιράκολι και Σάντα Μαρία ιν Μοντεσάντο, οι κήποι Πίντσιο με το ρολόϊ νερού, η εκκλησία Σάντα Μαρία ντελ Πόπολο, το παρεκκλήσι Τσεράζι με δυο πίνακες αριστουργήματα του Καραβάτζιο και η Δελφική Σίβυλα με μια σειρά από τοιχογραφίες του Πιντουρίκιο.
Το Κάμπο ντε Φιόρι, μεταξύ της Πιάτσας Ναβόνα και του Τίβερη, είναι το πιο συναρπαστικό τμήμα της αναγεννησιακής Ρώμης. Παλιότερα ήταν λιβάδι, σήμερα είναι μία πολύχρωμη αγορά με παραδοσιακή ατμόσφαιρα. Εδώ υπάρχει η Πόντε Φαμπρίτσιο, η παλιότερη γέφυρα του ποταμού (από το 65 π.Χ.). Στον Τίβερη θα δείτε ένα μικρό νησί με νοσοκομείο και εκκλησία, που χτίστηκε πάνω σε ερείπια ναού του Ασκληπιού. Για ένα ρομαντικό περίπατο σε γραφικό δρόμο του 16ου αι. πάτε στη Βία Τζούλια. Εκκλησίες, κρήνες, ανάγλυφα, αψίδες, οικόσημα, περιστύλια και παλαιοπωλεία όλα συγκεντρωμένα πολύ κοντά στον Τίβερη.
Τα γραφικά σοκάκια του Τραστέβερε είναι από τις πιο ζωντανές γειτονιές της πόλης και οι κάτοικοι της περηφανεύονται ότι αυτοί είναι οι ορίτζιναλ Ρωμαίοι. Στα ψηλά σπίτια με τις σοφίτες κυριαρχούν οι αποχρώσεις της ώχρας, ενώ τα σπίτια των διανοούμενων και καλλιτεχνών δίνουν μια μποέμικη νότα στην περιοχή. Συστήνουμε να περάσετε μέρα που έχει ηρεμία, αλλά και τη νύχτα είναι όμορφα που είναι ανοιχτά εστιατόρια, μπαρ και νυχτερινά κέντρα. Εδώ λένε «μπορείς να βρεις το πρωϊ ,αυτό που σου έκλεψαν το βράδυ»…
Ε ξ ε ρ ε υ ν ώ ν τ α ς τ ο Β α τ ι κ α ν ό
Για να είναι ολοκληρωμένη η τουριστική σας περιήγηση πρέπει να πάτε στην έδρα της Ρωμαιοκαθολικής εκκλησίας, το Βατικανό. 11 παρεκκλήσια και 45 βωμοί μαζί με τα αναρίθμητα έργα τέχνης στο Βατικανό, μαρτυρούν το χρόνο που χρειάζεται για να τα δείτε. Υπολογίστε από 1,5 έως 5 ώρες -αν όχι μέρες.
Κράτος εν κράτει έγινε με τη Συνθήκη του Λατερανού που υπέγραψε ο Μουσολίνι το 1929, με πάπα τον Πίο ΙΑ΄. Διαθέτει δικό του ταχυδρομείο, τράπεζα, νόμισμα, ραδιοφωνικό και τηλεοπτικό σταθμό, σιδηρόδρομο, μία εφημερίδα, εκδοτικό οίκο και στρατό Ελβετών φρουρών που είναι υπεύθυνοι για την ασφάλεια του πάπα. Φορούν παραδοσιακή φανταχτερή κόκκινη, κίτρινη και μπλε στολή και κρατούν βαριά δόρατα του 15ου αι. Το μικρότερο ανεξάρτητο κρατίδιο έχει περίπου 1.000 κατοίκους που εργάζονται σε καταστήματα και διάφορες υπηρεσίες. Η εγκαθίδρυση της παπικής εκκλησίας έγινε τον 7ο αιώνα από τον πάπα Γρηγόριο τον Α΄. Μέσα από την παπική εξουσία πρόβαλε σταδιακά το νέο ύφος της πόλης, έντονα αναγεννησιακό και με στοιχεία του ρυθμού μπαρόκ.
Κατά το 2ο αι. χτίστηκε ένας βωμός στο σημείο που είχε ενταφιαστεί ο Άγιος Πέτρος. Το 349 μ.Χ. ολοκληρώθηκε η πρώτη μεγάλη βασιλική με διαταγή του αυτοκράτορα Κωνσταντίνου. Τον 15ο αιώνα επειδή η εκκλησία κατέρρεε ο Πάπας Ιούλιος ο Β΄ εγκαινίασε το θεμέλιο λίθο μιας νέας εκκλησίας, αυτής που θαυμάζουμε σήμερα .
Στα δεξιά της Αγίας Τράπεζας βρίσκεται το περίφημο άγαλμα του Αγίου Πέτρου, πιθανότατα έργο του Αρνόλφο ντι Κάμπιο από το 13ο αι. Παρατηρείστε το δεξί πόδι. Είναι φθαρμένο από τους αμέτρητους ασπασμούς και τα αγγίγματα των πιστών.
Το αποτέλεσμα δικαιολογεί τον ένα αιώνα που χρειάσθηκε μέχρι να τελειώσουν οι εργασίες κατασκευής. Ο θόλος σχεδιάστηκε από τον Μιχαήλ Άγγελο. Οι δύο μικρότεροι τρούλοι είναι του Βινιόλα. Ο ουρανός που σκεπάζει τον παπικό βωμό σχεδιάστηκε από το Μπερνίνι. Όμως τα βλέμματα όλων αποσπά η διάσημη Πιετά, μαρμάρινο γλυπτό του Μιχαήλ Άγγελου όταν ήταν 25 ετών.
Δεν είναι αρκετό που είδατε τους θησαυρούς στο Βατικανό. Αν έχετε χρόνο, ανεβείτε στο Θόλο του Αγίου Πέτρου κι απολαύστε την απαράμιλλη θέα της Ρώμης. Κυρίως όμως θαυμάστε από ψηλά την απόλυτη συμμετρία της κιονοστοιχίας του Μπερνίνι. Πάντως η γοητεία της πόλης ξεκινάει από αυτή την πλατεία , που έχει μήκος 340 μ., πλάτος 240 μ. και 284 κίονες. Τα κυκλικά της τείχη συμβολίζουν την αγκαλιά του Θεού που χωράει τους πιστούς. Στη μέση υψώνεται ένας οβελίσκος, αιγυπτιακό γρανιτένιο μνημείο, που ήρθε από την Ηλιούπολη το 37 μ.Χ. Τοποθετήθηκε στη θέση αυτή το 1585 και χρησιμοποιήθηκαν γι αυτό 800 εργάτες και 75 άλογα. Στην κορυφή του υπάρχει ένας Σταυρός. Όσο κι αν τέτοιες λεπτομέρειες φαίνονται ασήμαντες μπροστά στη θέα του Άγ. Πέτρου, ο συμβολισμός είναι σημαντικός.
Στα μουσεία του Βατικανού οι πάπες έχουν συγκεντρώσει εκθέματα και θησαυρούς ανεκτίμητης αξίας που ξεκινούν από την ετρουσκική εποχή και φθάνουν μέχρι τη μοντέρνα τέχνη. Σίγουρα θα μείνετε με ανοιχτό στόμα από την τελειότητα της Καπέλα Σιξτίνα του Μιχαήλ Άγγελου και τις τοιχογραφίες του Ραφαήλ.
Από τα αγάλματα θαυμάστε στο Museo Pio Clementino την κλασική ομορφιά του Απόλλωνα του Μπελβεντέρε (4oς π.Χ. αι.), τον Δορυφόρο (αντίγραφο ελληνικού πρωτότυπου αγάλματος από ορείχαλκο) και το μαρμάρινο Σύμπλεγμα του Λαοκόοντα. Το τελευταίο βρέθηκε στις ανασκαφές της περιοχής Domus Aurea, πουθενά όμως δε θα διαβάσετε ότι κλάπηκε από τη Ρόδο. Στην Αίθουσα του Ελληνικού Σταυρού υπάρχουν οι σαρκοφάγοι από πορφυρίτη της κόρης του Κωνσταντίνου, Κωνσταντίνας και της μητέρας του Αγίας Ελένης.
Στην περιοχή που υπήρχε το ιπποδρόμιο του Νέρωνα βρίσκεται η Αποστολική Βιβλιοθήκη (Apostolikca Biblioteca Vaticana) που θεωρείται από τις πλέον φημισμένες στον κόσμο. Περιλαμβάνει 60.000 χειρόγραφα, 7.000 αρχέτυπα, από τα οποία τα 3.000 είναι ελληνικά, 800.000 έντυπα, 100.000 ξυλογραφίες και χάρτες. Εδώ φυλάσσεται η Αττική Κύλιξ και ένας από τους παλαιότερους κώδικες της ελληνικής βίβλου του 4ου αιώνα.
Θα εντυπωσιαστείτε και από την οργάνωση των μουσείων που διαθέτουν παντού κλιματιστικά, ακουστικούς οδηγούς σε CD, αναπηρικά καροτσάκια, άφθονο ενημερωτικό υλικό, πολλές τουαλέτες κ.λ.π. Σημειώστε ότι τα μουσεία στη Ρώμη είναι ελεύθερα την τελευταία Κυριακή κάθε μήνα.
Ατμόσφαιρα πολιτιστικού κορε
Η Βία Βένετο τη δεκαετία του ’50 και του ‘60 ήταν ο πιο λαμπερός δρόμος της πόλης γιατί σ αυτή σύχναζαν καλλιτέχνες και πλούσιοι. Σήμερα είναι στέκι τουριστών, έχει υπέροχα καφέ με πολύχρωμες ομπρέλες, ωραία μαγαζιά και πολυτελή ξενοδοχεία των αρχών του αιώνα.
Από εδώ , φθάνετε στην Πιάτσα Mπαρμπερίνι για να θαυμάσετε ένα ακόμα συντριβάνι του Μπερίνι, το συντριβάνι του Τρίτωνα, ενώ στη μια πλευρά της πλατείας βρίσκεται η αριστοκρατική κατοικία των Μπαρμπερίνι, μιας από τις πιο ισχυρές οικογένειες της Ρώμης κατά την Αναγέννηση. Δεξιά από τη Βία Βένετο ο δρόμος σας φέρνει στην κρύπτη των Καπουτσίνων, το πιο μακάβριο αξιοθέατο της πόλης με σκελετούς και κόκαλα πάνω από 4.000 μοναχών καπουτσίνων.
Και από τον τρόμο, βρεθείτε στην ομορφιά της Βίλας Μποργκέζε με τους καταπληκτικούς κήπους και την εκπληκτική πινακοθήκη με τους ωραιότερους πίνακες των Ραφαήλ, Κανόβα, Καραβάτζιο, Τιασιανού και Ρούμπενς.
Μόνο στο ιστορικό κέντρο η Ρώμη έχει 400 εκκλησίες. Κοντά στα σιντριβάνια με το άγαλμα υπάρχει και ο Άγιος Αναστάσιος, η εκκλησία των Ελλήνων της Ρώμης. Η ελληνική πρεσβεία βρίσκεται στη Via S.Mercadante 36, τηλ. 3906 855 85 89.
Τέλος, στην Πιάτσα Βενέτσια, ρωτείστε να σας δείξουν το μικρό μπαλκονάκι απ’ όπου ο Ντούτσε ανήγγειλε την κήρυξη του πολέμου κατά της Ελλάδος του 1940.
Πάντως αν θέλετε να γνωρίσετε σωστά τη μοναδική ευρωπαϊκή πρωτεύουσα που περικλείεται από τείχη της αρχαίας πόλης, να μη ξεχνάτε ότι η “citta eternal” δεν αρχίζει από το Κολοσσαίο, ούτε τελειώνει στο Βατικανό. 20 θέατρα, 6 μεγάλες αίθουσες συναυλιών, 400 εκκλησίες, ακαδημίες τέχνης και εργαστήρια υψηλής εξειδίκευσης στη συντήρηση των μνημείων και την αναπαλαίωση επιβεβαιώνουν την διάχυτη παντού ατμόσφαιρα πολιτιστικού κορεσμού.
Ύστερα από αυτό το μαραθώνιο έχετε όλο τον υπόλοιπο χρόνο σας για να ικανοποιήσετε τα καταναλωτικά και γαστριμαργικά σας γούστα.
Καταναλωτικό όργιο
Από την Πιάτσα ντι Σπάνια αρχίζει ο πιο ακριβός δρόμος της Ρώμης . Μιλάμε για τη Βία ντι Κοντότι. Στενός, αλλά διάσημος δρόμος, παγκοσμίως, για τις κομψές μπουτίκ όλων των μεγάλων, Ιταλών και μη, μόδιστρων.
Στεκόμαστε στη βιτρίνα της Prada. Οι πωλητές εφοδιασμένοι με συστήματα ενδοεπικοινωνίας στέκονται μπροστά στην είσοδο ακίνητοι και ανέκφραστοι σαν τσολιάδες στον Άγνωστο Στρατιώτη. Αλλά το πραγματικό αξιοθέατο είναι οι ουρές των Γιαπωνέζων, που στέκονται με τη χαρακτηριστική υπομονή της φυλής τους, έξω από το κατάστημα του Louis Vuitton και άλλες βιτρίνες ασύλληπτης καλαισθησίας.
Αν δεν είναι παραφουσκωμένο το πορτοφόλι σας ουδέν πρόβλημα. Δίπλα στην υπερβολή των πανάκριβων μπουτίκ μπορείτε να ανακαλύψετε μαγαζάκια με χειροποίητα είδη, εξαιρετικά δερμάτινα, ατμοσφαιρικά παλαιοπωλεία και συμπαθητικά μπακάλικα που πουλάνε εξαιρετικά κρασιά, χωριάτικο προσούτο, γκοργκοντζόλα και γκράπα (δυνατό απόσταγμα που θυμίζει τσικουδιά).
Μη ξεχνάτε πως υπάρχουν και τα πολυκαταστήματα. Ovviese, Rivascente, Standa, Upim και Coin, που έχουν προσφορές σε ρούχα και άλλα είδη τους περισσότερους μήνες του χρόνου. Οικονομικές αγορές μπορείτε να κάνετε εκεί που τις κάνουν οι ντόπιοι, στα «μερκάτι», όπως λέγονται στα ιταλικά τα παζάρια. Αν ψωνίσετε από πλανόδιο στο δρόμο, τις «παγκαρέλες», κάνετε όσο παζάρι μπορείτε. Οι τιμές κατεβαίνουν έως και 80%. Τα Κυριακάτικα πρωϊνά επισκεφθείτε μαζί με τους ντόπιους την Πόρτα Πορτέζε, το μεγάλο υπαίθριο παζάρι που γίνεται στη γειτονιά του Τραστέβερε. Το Κάμπο ντε Φιόρι (αγρός με λουλούδια) είναι η πιο γραφική αγορά της πόλης. Το όνομα της άσχετο με την πραγματικότητα, προέρχεται από το Κάμπους Φλόρε (τετράγωνο της Φλώρας) από την ερωμένη του στρατηγού Πομπήιου.
Για γκραβούρες και γνήσιες αντίκες υπάρχει η Μερκάτο ντελε Στάμπε και για όσους αγαπούν να σκαλίζουν τα λουλούδια πρέπει να δουν την διώροφη αγορά Μερκάτο ντέι Φιόρι. Η αγορά που προτιμούν οι ντόπιοι είναι η Μερκάτο Αντρέα Ντόρια με φρούτα, λαχανικά, κρέας, ψάρια, ρούχα και παπούτσια.
Η Βία ντι Μπαμπονίνι είναι ένας εμπορικός δρόμος με καλή φήμη ( με ενδιαφέρουσες αντικερί, καταστήματα μόδας, έπιπλα). Κτίρια εξαιρετικής αρχιτεκτονικής δημιουργούν μια αρχοντική ατμόσφαιρα. Η Βία ντι Κορονάνι και η γύρω περιοχή με πάνω από 40 μαγαζιά είναι ο παράδεισος για κάθε λάτρη των παλαιών αντικειμένων. Ένα πραγματικά εντυπωσιακό κατάστημα είναι το Λα Μπαρμπέρα στη Βία Μπαρμπερίνι 74. Από το 1837 ασχολείται με τα οπτικά και διαθέτει πάνω από 5.000 σκελετούς γυαλιών για όλα τα γούστα.
Εκτός από τη Βία Κοντότι υπάρχει και η Μποργκοργκόνα για είδη μόδας και αξεσουάρ. Το Borsalino στη Via IV November έχει ό,τι καπέλο μπορείτε να φαντασθείτε, ενώ στο Salvatore Ferragamo διάσημες σταρ έχουν φορέσει στα πόδια τους τα αξεπέραστα παπούτσια του.
Ψάχνοντας ανακάλυψα ένα στοκατζίδικο σ ένα μεσαιωνικό πύργο λίγο πιο πέρα από το Practica di Mare, έξω από την Ρώμη. Έκανε εγκαίνια πέρυσι, διαθέτει παιγνιδότοπο και εστιατόρια και λειτουργεί από τις 10 πρωϊ μέχρι τις 10 το βράδυ. Φιλοξενεί επώνυμες φίρμες (Dolce & Campana, Calzedonia, Gues, Calvin Clein, Adidas, Nike κ.λ.π.) με συλογές προηγούμενων ετών σε τιμές-κούκλα. Δοκιμάστε ένα κλικ στο www.mcarthurglen.it
Π ο υ ν α φ ά τ ε
Ακόμα και σε μικροσκοπικές κουζίνες γίνονται θαύματα με ιταλικές σπεσιαλιτέ που θα σας μείνουν αξέχαστες. Όταν θέλετε κάτι πρόχειρο, μια καυτή πίτσα στο χέρι η τα νόστιμα σάντουϊτς «πανίνι» είναι η καλύτερη λύση. Το πρώτο πιάτο των Ιταλών είναι πάντα «πάστα», κάποιο ζυμαρικό η και ριζότο. Ακόμα και οι χορτοφάγοι, αλλά και οι φίλοι της σούπας θα βρουν ποικιλία. Και μη δυσανασχετήσετε με το πολύ αργό σέρβις, γιατί οι Ιταλοί θεωρούν το φαγητό ιεροτελεστία και διασκέδαση.
Από τα τοπικά πιάτα με ζυμαρικά δοκιμάστε bucatini all Amatriciana (με αλμυρή σάλτσα ντομάτας), panceta (καπνιστό μπέϊκον) γαρνιρισμένα με pecorino romano (πρόβειο τυρί). Κλασικό πιάτο με κρέας είναι το Saltimbocca alla romana (φέτες από μοσχάρι και ζαμπόν). Οι γευσιγνώστες της καλής ζωής σημειώστε πως στην πόλη του Καίσαρα μπορείτε να δοκιμάσετε μοναδικές και ευφάνταστες ιταλικές δημιουργίες.
Για γνήσια ιταλική κουζίνα σας προτείνω να πάτε σε κάποιο γραφικό χωριουδάκι, 30-40 χιλιόμετρα μακριά, για να δοκιμάσετε κρέπες με προσιούτο και μοτσαρέλα αλά βαλντοστάνα η αστακό αλά σαρμπίνια, ψητό στη θράκα πασπαλισμένο με σαμπάνια.
Αν ψάχνετε το τέλειο σημειώστε τις παρακάτω διευθύνσεις:
… Στο Ηostaria dell’ Orso (via del Soltati 25) σπεσιαλιτέ τηγανητός αστακός με γλυκόξινη σάλτσα. Το αγαπημένο της Λίζα Μινέλι.
… Στο La Roseta στην ομώνυμη οδό, αριθμός 8, δοκιμάστε ξιφία γκρατινέ με μελιτζάνες.
… Το Checchino dai 1887 (Via Monte Testaccio 30) θεωρείται το καλύτερο παραδοσιακό της Ρώμης.
… Ένα φθηνό εστιατόριο με υπέροχα ραβιόλι με ρικότα, πένες αλά καρμπονάρα και μοσχάρι στο φούρνο προσφέρει το La Carbonara.
… Στο La Pergola του Hilton το παγωτό από μπαλσάμικο και μαύρη τρούφα θα το θυμάστε μια ζωή.
… Τον καλύτερο espresso θα τον πιείτε στο Caffe Capitolino (Piazzale Caffareli 4) που είναι πνιγμένο στα έλατα και τους κέδρους Λιβάνου. Αν δεν πίνετε καφέ, δοκιμάστε χειροποίητο παγωτό αμυγδάλου- θα με θυμηθείτε.
… Στη Fabrica δοκιμάστε σοκολάτα φτιαγμένη από αρχαία συνταγή.
… Από την εποχή της βασίλισσας Βικτώριας, το 1893, άνοιξε το τεϊοποτείον Babington’s Tea Rom (πιάτσα ντι Σπάνια 23).
… Στη Βία Βένετον το Hary’s Bar είναι το πιο διάσημο της Ρώμης, Είναι καθημερινό στέκι του Ρίνο Μπαριλάρι (θεωρείται «βασιλιάς των παπαράτσι»). Αν τον συναντήσετε και τον βρείτε σε κέφια θα σας αφηγηθεί για το «κυνήγι» που έκανε σε διασημότητες όπως στη Λιζ Τέιλορ και τον Πίτερ Ο’ Τούλ, στον Μπάρλον Μπράντο και τον Σαρλ Αζναβούρ, αλλά και τους καβγάδες που είχε με τους σωματοφύλακες του Φρανκ Σινάτρα και το Μίκυ Ρουρκ. Για όλα αυτά έσπασε μέχρι τώρα 76 φωτογραφικές μηχανές και 11 πλευρά…
Π ο υ ν α δ ι α σ κ ε δ ά σ ε τ ε
Η νυχτερινή διασκέδαση απέχει πολύ από αυτή που ξέρουν οι γλεντζέδες στην Ελλάδα. Οι παμπ δεν λένε πολλά, τα μπαρ όμως είναι καλύτερα. Η Ρώμη υστερεί ακόμη και στα κλαμπ. Το παρήγορο είναι ότι υπάρχουν επιλογές για όλους.
Πολλοί είναι και οι χώροι που απευθύνονται σε ομοφυλόφιλους, άνδρες και γυναίκες. Το παλαιότερο γκέι μπαρ της πόλης είναι το Hangar (τηλ. 06 488 13 97 και καλό μέρος θεωρείται το L’ Alibi (τηλ. 06 574 34 48). Στη Ρώμη υπάρχει το περιοδικό AUT (διανέμεται δωρεάν), εθνική οργάνωση λεσβιών (τηλ. 06 686 42 01), βιβλιοπωλείο για λεσβίες μέχρι και ειδική παραλία για γκέι υπάρχει.
Ό λ ε ς ο ι χ ρ ή σ ι μ ε ς π λ η ρ ο φ ο ρ ί ε ς
Το νερό της βρύσης καλό είναι να το αποφεύγετε. Στο εμφιαλωμένο υπάρχουν δύο είδη. Εξηγείστε ποιο θέλετε: το φυσικό («νατουράλε») η το ανθρακούχο («γκαζάτα»). Μερικές ενδεικτικές τιμές: espresso 0,85 ευρώ, καπουτσίνο 1,20.
… Όταν θέλετε να τηλεφωνήσετε καλείτε τον κωδικό 30 για Ελλάδα και τον κωδικό της πόλης στην οποία βρίσκεται αυτός που καλείτε. Για επικοινωνία με κινητό 30 + ο αριθμός του κινητού. Πολύ εύχρηστη είναι η «κάρτα τηλεφόνικα» σε διάφορες τιμές και θα τη βρείτε στα «ταμπάκι», δηλαδή τα μαγαζιά με τσιγάρα. Από την Ελλάδα για Ρώμη ο κωδικός 39 + 06 (ο κωδικός της Ρώμης) + ο αριθμός συνδρομητή.
… Διαφορά ώρας : -1 ώρα από την Ελλάδα.
… Στις εξόδους σας χρειάζεται προσοχή, ιδιαίτερα όταν κυκλοφορείτε χωρίς συνοδεία. Μην προκαλείτε με μεγάλες τσάντες και πορτοφόλια, μη φοράτε κοσμήματα, μην αφήνετε πολύτιμα αντικείμενα στο δωμάτιο του ξενοδοχείου.
… Όταν θα πάτε στην εκκλησία του Αγίου Πέτρου θυμηθείτε ότι απαγορεύονται τα σορτς και οι κοντές φούστες.
… Ένας καλός τρόπος για ν αποφύγετε τις ουρές και το σπρώξιμο στα μουσεία είναι η έκδοση εισιτηρίου από πριν. Επιπλέον κερδίζετε και έκπτωση στη τιμή.
… Όταν οδηγείτε να θυμάστε οι πράσινες πινακίδες υποδεικνύουν αυτοκινητόδρομους και οι μπλε οδούς. Περπατώντας στους δρόμους προσοχή στους επίδοξους «Σουμάχερ»- τα αυτοκίνητα δεν σταματούν πάντα. Οι διαβάσεις πεζών είναι …ανασφαλείς όσο και στην Ελλάδα. Πολύ εξυπηρετικό είναι το μετρό , που απλώνεται σε ένα δίκτυο 42 χιλιομέτρων- με εισιτήριο φθηνότερο από την Αθήνα. Αν οδηγήσετε βέσπα μη διανοηθείτε να ξεχάσετε το κράνος. Διαφορετικά ο καραμπινιέρος θα σας βεβαιώσει πρόστιμο 150 ευρώ για εσάς κι άλλα τόσα για το συνεπιβάτη σας.
… Η καλύτερη περίοδος για να επισκεφθείτε τη Ρώμη είναι η άνοιξη και το φθινόπωρο. Όμως το καλοκαίρι διοργανώνονται πολλές συναυλίες με παραστάσεις σε εκκλησίες και ανάκτορα. Κάθε Ιούνιο οργανώνεται Γιορτή των λουλουδιών στο Καστέλι Ρομάνι, νότια της Ρώμης και Γιορτή κρασιού κάθε πρώτη Κυριακή του Οκτώβρη.
Επίσημες αργίες στη Ρώμη: Πρωτοχρονιά, Θεοφάνια, Δευτέρα του Πάσχα. Πρωτομαγιά. Δεκαπενταύγουστος. Χριστούγεννα και 26 Δεκ. 25 Απριλίου (Ημέρα Απελευθέρωσης). 25 Ιουνίου (Αγίων Πέτρου και Παύλου). 1 Νοεμβρίου (Αγίων Πάντων). 8 Δεκεμβρίου (Σύλληψη της Θεοτόκου).
Αν θέλετε να δείτε τον πάπα (μάλλον εκπρόσωπό του) δέχεται το κοινό κάθε Τετάρτη (9 π.μ.- 1 μ.μ.). Απαραίτητο είναι να κάνετε σχετική αίτηση, μία μέρα πριν την ακρόαση.
Ε κ δ ρ ο μ έ ς σ τα π ε ρ ί χ ω ρ α
Μερικές καλές προτάσεις για να γνωρίσετε τα περίχωρα της Ρώμης είναι η επίσκεψη:
… στη βίλα και το μουσείο Μποργκέζε με γλυπτά και πίνακες (το πιο διάσημο ο Απόλλων και η Δάφνη),
… στην πόλη Τίβολι (δημοφιλές θέρετρο διασήμων αντρών, 31 χλμ από τη Ρώμη) ,
… στη Βίλα ντ Έστε ( με τους ομορφότερους κήπους στην Ιταλία και 1.100 κρήνες),
… στη Βίλα του Αδριανού ( η μεγαλύτερη που κτίστηκε στη ρωμαϊκή αυτοκρατορία -6 χλμ από το Τίβολι,) και
… στη Όστια Αντίκα (27 χλμ από τη Ρώμη,) παλιό εμπορικό λιμάνι.
Π ω ς θ α π ά τ ε
Κάθε εβδομάδα αναχωρούν από το αεροδρόμιο «Ελευθέριος Βενιζέλος» με προορισμό τη Ρώμη 28 πτήσεις της Alitalia, 14 πτήσεις της Ολυμπιακής Αεροπορίας και 14 πτήσεις της Aegean Airlines. Η πτήση διαρκεί λιγότερο από δύο ώρες και η Ρώμη απέχει 35 χιλιόμετρα από το αεροδρόμιο. Οι επισκέπτες μπορούν να φθάσουν στην πόλη σε μισή ώρα με το τρένο. Τα τρένα αναχωρούν κάθε είκοσι λεπτά από τις 5.30 το πρωϊ μέχρι τα μεσάνυχτα. Μία εναλλακτική λύση είναι και τα λεωφορεία που σταματούν ακριβώς έξω από τις αίθουσες του αεροδρομίου.
Π ο υ ν α μ ε ί ν ε τ ε
Πολλά τα ξενοδοχεία και οι πανσιόν στη Ρώμη. Καλύτερες τιμές μπορείτε να πετύχετε Ιούλιο- Αύγουστο και Νοέμβριο- Μάρτιο (εξαιρούνται οι γιορτές των Χριστουγέννων). Πάντως τα οικονομικά ξενοδοχεία σπανίζουν στο κέντρο της Ρώμης. Το πιο οικονομικό στο κέντρο της πόλης είναι το Campo de’ Fiori με μοναδική θέα της Ρώμης αν ανεβείτε στην ταράτσα.
Το παράξενο είναι ότι σπανίζουν τα δωμάτια στα πανάκριβα ξενοδοχεία. Πώς να μη είναι όμως δυσεύρετα όταν π.χ. το 5άστερο The Art ‘otel 5 διαθέτει μόνο επτά δωμάτια; Ρωτείστε και στο Grand Hotel, κτίριο του 17ου αιώνα, ίσως είστε πιο τυχεροί. Σ αυτό έμεναν διάσημοι όπως Σοράγια, Μπριζίτ Μπαρντό, Μαστρογιάννι, Αλαίν Ντελόν…
Το Excelsior έχει μαρμάρινους τοίχους και δάπεδα, περσικά χαλιά,ακριβά έπιπλα και ανάλογη τιμή. Το D’ Inghilterra βρίσκεται στο κέντρο και διάσημοι πελάτες του ήταν ο Λιστ, ο Χέμινγουέϊ, ο Σόν Κόννερι και η Κλόντια Σίφερ. Τέλος, για να μη σας λείψουν τα μακροβούτια διαλέξτε να μείνετε στο Es Hotel. Τι κι αν είναι πανάκριβο, διαθέτει πισίνα χίλια τετραγωνικά.
Σ τ η Ρ ώ μ η γ ι α π ρ ώ τ η φ ο ρ ά…
Γύρω στις δέκα φορές ταξίδεψα στη Ρώμη. Όμως την πόλη την έμαθα πριν πάω, από την ταινία «Ντόλτσε Βίτα» , ένα σατιρικό πορτραίτο της πόλης από τον σκηνοθέτη Φεντερίκο Φελίνι με το Μαρτσέλο Μαστρογιάνι και την Ανίτα Έκμπεργκ. Μ αυτήν οδηγό πήγα για πρώτη φορά ως την Όστια και αυτή με περπάτησε στην Απία Αντίκα. Είναι εύκολη πόλη και δεν χρειάζεται οδηγός. Ένα απλό σχεδιάγραμμα του κέντρου αν έχετε δεν πρόκειται να χαθείτε ακόμα κι αν θέλετε. Το δύσκολο είναι να συγκρατήσετε περιγραφές και λεπτομέρειες για τις 1.446 κρήνες, συντριβάνια και πίδακες (οι 809 είναι ηλικίας 400 και πλέον ετών), για τα 122 παλάτια και τις 242 σκάλες, ανάμεσά τους και δυο που έκτισαν ο Μπερνίνι και ο Μιχαήλ Άγγελος.
Πρόσφατα πήγα στην Πιάτσα ντι Σπάνια και χάζευα τα σκαλιά της. Ήταν άδεια , αργά τη νύχτα. Η μικρή λιμνούλα ακύμαντη μπροστά στη Γόνδολα. Αποχώρησα με την ικανοποίηση πως, έστω κι αν ο Ντε Κίρικο «έφυγε», οι φοινικιές της βεράντας του με χαιρετούσαν από ψηλά κάθε φορά που σήκωνα το κεφάλι.
Τελευταίος, όσο μπορείς να είσαι τελευταίος το βράδυ, ήπια τον καπουτσίνο μου προσπαθώντας να αποφύγω τους Ιάπωνες που γεμίζουν το διπλανό «Καφέ Γκρέκο». Δεν ήταν θέμα ρομαντισμού, ούτε καν ονειροφαντασίας. Ήθελα να έχω τα σωστά πλάνα για την τηλεοπτική μου εκπομπή. Ταυτόχρονα όμως είχα και τη σπάνια ευκαιρία, τέτοια ώρα, να φανταστώ τα τραπεζάκια του παλιού καφενείου να φιλοξενούν ακόμη τους διάσημους πελάτες του, των οποίων τις προτομές, φωτογραφίες και υπογραφές παρατηρούσα στους τοίχους. Οι ιστορικοί γράφουν ότι είναι το παλαιότερο καφέ μπαρ του κόσμου (το δημιούργησε το 1760 κάποιος Πατρινός). Υπήρξε στέκι των Γκαίτε, Μπάϊρον, Σέλεϊ, Σατομπριάν, Γκολντόνι, Σοπενάουερ, Άντερσεν, Μαρκ Τουέιν, Μποντλέρ, Μπιζέ, Βάγκνερ, Τοσκανίνι, Λιστ, Μέντελσον, Κιτς, Ροσίνι, Ντ’ Ανούντσιο, Σταντάλ, Ντε Κίρικο, Γκόγκολ, γερουσιαστών, υπουργών και του Περτίνι, που ήταν τακτικός πελάτης του ακόμα και ως πρόεδρος της Δημοκρατίας.
Σημειωτέον ότι κατά καιρούς η Ρώμη φιλοξένησε πολλούς διάσημους επισκέπτες: Γιόχαν Βόλφκαντ Γκέτε, Μαρτίνος Λούθηρος, Άγιος Ιγνάτιος, η Σουηδή Βασίλισσα Χριστίνα, ο Άγιος Δομίνικος, η αδελφή του Ναπολέοντα Παυλίνα Μποργκέζε, ο Λόρδος Βύρων, ο ζωγράφος Βελάσκεθ, ο Δάντης, ο 14χρονος Μότσαρτ και ο Φραντς Λιστ. Στις μέρες μας δέχεται πάνω από 5.000.000 εκατομμύρια τουρίστες κάθε χρόνο και είναι μια πόλη διαχρονικά γοητευτική, πλανεύτρα και απολύτως ερωτεύσιμη.
Μας λείπουν και μας λυπούν
Η λέξη «Ρώμη» είναι ελληνική. Τον 4ο π.Χ. αιώνα η Ρώμη ονομαζόταν «πόλις Ελληνίς» (Ηρακλείδης ο Ποντικός). Γι αυτό το 330 η νέα πρωτεύουσα της χριστιανικής αυτοκρατορίας ονομάστηκε όχι Κωνσταντινούπολη, αλλά Νέα Ρώμη, διότι η Παλιά Ρώμη (της Ιταλίας) υποβαθμίστηκε σε επαρχιακή πόλη, γιατί μεταφέρθηκε ολόκληρη στην ελληνική ανατολική (Tranlatio Urbis).
Σε κάθε βήμα, πολλά στην ιταλική πρωτεύουσα σου θυμίζουν Ελλάδα. Όλα τα ελληνικά έργα αποτελούν λεία πολέμου μετά τη συντριβή των ελληνικών πόλεων από τους Ρωμαίους κατά την ελληνιστική περίοδο. Ο Πλούταρχος λέει ότι «μέχρι τότε η Ρώμη δεν είχε, ούτε γνώριζε τίποτα από τις κομψότητες και τις ομορφιές». Επίσης ο Φούλβιος Νοβίλιωρ, το 189 π.Χ., έστειλε από την Αμπρακία στη Ρώμη 785 χάλκινα και 230 μαρμάρινα αγάλματα. Ακόμα και ο Στράβων βεβαιώνει ότι τα καλύτερα δημόσια μνημεία της Ρώμης προέρχονταν από θησαυρό που έφερε ο Μόμμιος, μετά την καταστροφή της Κορίνθου το 146 π.Χ. Τέλος ο Νέρων αργότερα θα αρπάξει από τους Δελφούς 500 αγάλματα- μόνο…
Σημειωτέον ότι τον 3ο π.Χ. αιώνα υπολογίζεται ότι υπήρχαν στη Ρώμη μισό εκατομμύριο γλυπτά, περίπου ένα άγαλμα για δύο κατοίκους. Τα περισσότερα από αυτά από τους Γότθους το 410 και τους Βάνδαλους το 455.
Το σύμπλεγμα του Λαοκόοντα (1ου αι. μ.Χ.) ύψους 2,40 μέτρα στο Μουσείο του Βατικανού είναι αριστούργημα των Αθηνόδωρου, Πολύδωρου και Αγήσανδρου, καλλιτεχνών από τη Ρόδο. Το έκλεψαν και βρέθηκε κοντά στα ερείπια του ναού του Νέρωνα στις 14 Ιανουαρίου του 1506 μ.Χ. Η τρομερή αγωνία για τη μοίρα του ιερέα του Απόλλωνα και των γιών του, η θανάσιμη πάλη τους εναντίον των φιδιών θεωρείται ως το τελευταίο σημαντικό έργο της ελληνιστικής τέχνης. Οι γλύπτες Τζουλιάνο και Φραντζέσκο ντα Σανγκάλο με τον Μιχαήλ Άγγελο, που κατ εντολή του πάπα Ιούλιου Β΄ εξέτασαν το εύρημα, το χαρακτήρισαν αριστούργημα, ενώ νωρίτερα ο Πλίνιος ο Πρεσβύτερος το χαρακτήριζε ως το ωραιότερο απ’ όλα τα γλυπτά και ζωγραφικά έργα. Αντίγραφο του υπάρχει σήμερα στο Μουσείο της Ρόδου.
Η ιταλική πρωτεύουσα είναι ένα απέραντο μουσείο, στολισμένο με αγάλματα που λεηλάτησαν οι ρωμαϊκές φάλαγγες από τις εκβολές του Ευφράτη, την έρημο της αφρικανικής Νουβίας, τα παλαιολιθικά φρούρια της Σκωτίας και βεβαίως από την κλασική και Αλεξανδρινή Ελλάδα. Προσθέστε 15 τουλάχιστον αιώνες συνεχούς ζωής, όπου η Ρώμη είναι το εμπορικό, διοικητικό, εκκλησιαστικό, στρατιωτικό και πνευματικό κέντρο, επιπλέον υπολογίστε την απολυταρχική και οικονομική δύναμη του πάπα και της Καθολικής Εκκλησίας του και θα καταλάβετε εύκολα πως έγινε αυτό που λέμε μεγαλείο της Ρώμης.
Στη Ρώμη υπάρχουν πολλά ίντερνετ καφέ. Οι επίσημες τιμές είναι 5 ευρώ την ώρα, αλλά τις περισσότερες φορές υπάρχουν εκπτώσεις.
Σ α ν ε π ί λ ο γ ο ς
« Η Ρώμη μου θυμίζει έναν άνθρωπο που εξασφαλίζει τα προς το ζην, εκθέτοντας στους επισκέπτες τα λείψανα της γιαγιάς του», είπε με δηκτικό χιούμορ ο Ιρλανδός συγγραφέας Τζέϊμς Τζόϊς για την ιταλική πρωτεύουσα. Σήμερα η «γιαγιά» έγινε ηλικίας 2.757 ετών.
Τεράστιο το βάρος της κληρονομιάς για την αιώνια κυρία. Η παρακμή τον τελευταίο αιώνα είναι εμφανής. Η πόλη πλέον δεν παράγει. Μόνο συντηρεί -γιατί σέβεται το παρελθόν της.
Ο Μικελάντζελο δεν σμιλεύει πια.
Οι αυτοκράτορες κοιμούνται τον αιώνιο ύπνο στα μαυσωλεία τους.
Το αλάθητο του Πάπα δεν υπάρχει- απόδειξη οι πρόσφατες συγνώμες του.
Αν όμως θέλετε να νιώσετε την ακατανίκητη έλξη που ασκεί το αρχαίο και αλλοτινό, ταξιδέψτε στην «Αιώνια πόλη». Οι ντόπιοι που αναπνέουν και κινούνται καθημερινά στο κλίμα συντριπτικών προγονικών επιτευγμάτων κάτι ξέρουν. Γι αυτό συνηθίζουν να λένε πως «για να νιώσεις τη Ρώμη, δε φτάνει ούτε μια ζωή».
