Μονεμβασιά. Λακωνική και ανυπότακτη

Λίγος ρομαντισμός ποτέ δεν έβλαψε κανέναν. Και η καστροπολιτεία της Μονεμβασιάς είναι ένα από τα ομορφότερα μέρη της Ελλάδας για να περάσετε τις ημέρες σας με περπάτημα στα στενά της και επίσκεψη στα κάστρα της περιοχής. Ολόγυρα παραμένει σαν άθικτη η Ιστορία της υπερήφανης και ανυπότακτης Μάνης. 

Mονεμβασία ή Μονεμβασιά, Μαλβάζια ή Μαλβαζούι. Αυτό το βραχονήσι που ενώνεται με τη στεριά με μια λωρίδα γης ορθώνεται περήφανα και έχοντας πίσω του όλο το Aιγαίο μοιάζει έτοιμο να σαλπάρει, γι' αλλού. Σα να μας κάνει χάρη που είναι δεμένο με τη ξηρά, που μας δίνει την ευκαιρία να το επισκεφθούμε εύκολα, που μας αφήνει να βρεθούμε δίπλα του, χωρίς τίποτε το απειλητικό πλέον να κρύβεται πίσω από τα τεράστια τείχη.

Σύμφωνα με τη παράδοση η εικόνα της Παναγίας της Χρυσαφίτισσας έφευγε από τη Σπάρτη και εμφανιζόταν στη Μονεμβασιά. Στο σημείο της εμφάνισης της έλαμπε φως και ανάβλυζε νερό. Οι Χρυσαφίτες έπαιρναν την εικόνα πίσω αλλά αυτή επέστρεφε στη Μονεμβασιά. Στο σημείο όπου βρέθηκε η εικόνα κτίστηκε, το 1600 περίπου, ο ναός της "Εύρεσης" για να την στεγάσει.

Δίπλα του κτίσθηκε κι ένα μοναστήρι. Το μοναστήρι αυτό σήμερα είναι ο παραδοσιακός ξενώνας "Κελλιά" που φιλοξενεί τουρίστες προσφέροντας όλες τις ανέσεις, καθαριότητα και εξυπηρέτηση σε μια ξεχωριστή ατμόσφαιρα.

Διαβαίνοντας τα καλντερίμια της Καστροπολιτείας θα γνωρίσετε αιώνες ιστορίας ενός τόπου που μάγεψε κατακτητές και πειρατές Φράγκους, Βυζαντινούς, Τούρκους, Ενετούς, Καταλανούς, Αλγερινούς. Περπατήστε στα στενά της, απολαύστε την ομορφότερη θέα από την Άνω Πόλη, όπου θα δείτε τις κατοικίες των αρχόντων και των οικογενειών των εκάστοτε κυριάρχων, βαδίστε σε λιθόστρωτα δρομάκια, βυζαντινές εκκλησίες και ανεβείτε μέχρι το Ναό της Αγίας Σοφίας, μιας από τις ωραιότερες εκκλησίες της χώρας μας, στο ψηλότερο σημείο.

Η πόλη χωριζόταν σε δύο μεγάλους μαχαλάδες, την άνω πόλη της οποίας σήμερα σώζονται ερείπια και την κάτω πόλη που υπάρχει ακόμα. Στην άνω πόλη που προστατευόταν από δικό της τείχος, κατοικούσαν οι άρχοντες και στεγάζονταν οι διοικητικές αρχές της πόλης, ενώ στην κάτω πλευρά ήταν οι γειτονιές των ναυτικών που είχαν έτσι εύκολη πρόσβαση προς τη θάλασσα.

Η παρακμή της πόλης άρχισε με την παράδοση της στους Τούρκους, αφού πολλοί από τους τοπικούς άρχοντες εγκαταλείπουν την πατρίδα τους και μεταναστεύουν στη Βενετία, τη Κέρκυρα και τη Κρήτη. Η απελευθέρωση ήρθε το 1823 μετά από πολυήμερη πολιορκία.

Από τότε πέρασαν πολλά χρόνια. Ο τοπικός χαρακτήρας της πόλης έμεινε, όμως, αναλλοίωτος. Μέχρι και τώρα η Μονεμβασιά δεν αφήνει κανέναν από τους περαστικούς επισκέπτες της να ξεχάσει τις ιδιαίτερότητές της. Τα μικρά δωμάτια των ξενοδοχείων μέσα στα παλιά σπίτια με τα πολλά επίπεδα και τα τοξωτά ταβάνια, ο δαίδαλος που δημιουργούν τα λιθόστρωτα στενά σοκάκια, τα σκαλάκια και οι καμάρες, οι βυζαντινές εκκλησίες με τις παλιές εικόνες, τα κανόνια στις άκρες του κάστρου που κοιτάει το πελαγος, τα ερείπια της άνω πόλης, όλα βρίσκονται στην ίδια θέση, εδώ και αιώνες, για να θυμίζουν "τα παλιά" και να διηγούνται ιστορίες από το παρελθόν, δημιουργώντας μια ξεχωριστή ατμόσφαιρα. 

Οχυρωμένοι οικισμοί με καστρόσπιτα και πύργους να υψώνονται λιτά και απέριττα με φόντο τον μυθικό Ταΰγετο, μεγαλοπρεπείς κατακόρυφους βράχους και το απέραντο γαλάζιο της Μεσογείου. Ο κάβος Κρεμμύδι, το Καμήλι νοτιότερα, το άσπρο ξωκλήσι του Αγίου Φωκά πάνω στο κύμα.

Στη Μονεμβασιά νούμερο "1" αξιοθέατο η καστροπολιτεία της. Η μοναδική ελληνική μεσαιωνική πόλη βρίσκεται κάτω από έναν αγέρωχο και επιβλητικό βράχο 300 μέτρων. Θα σε μαγέψουν τα στενά καλντερίμια που την διατρέχουν από άκρη σε άκρη και θα θαυμάσεις την μεσαιωνική αρχιτεκτονική των κτισμάτων. Απαραίτητη είναι η επίσκεψη στο Μουσείο, το ναό του Ελκόμενου Χριστού που βρίσκεται στην πλατεία του κάστρου, την Παναγία Χρυσαφίτισσα και το σπίτι του Γιάννη Ρίτσου. 

Στον κατάλογο με τα αξιοθέατα του Κάστρου συναντάμε το μουσουλμανικό τέμενος της Α΄ Τουρκοκρατίας, τις χτισμένες γύρω στο 1700 εκκλησίες της Παναγίας Μυρτιδιώτισσας και του Αγίου Νικολάου, καθώς επίσης και το ναό της Παναγίας Χρυσαφίτισσας (17ου αιώνα). Εννοείται ότι δεν φεύγεις από τη Μονεμβασιά, αν δεν επισκεφτείς το σπίτι του μεγάλου μας ποιητή Γιάννη Ρίτσου, για να τον «δεις» να αγναντεύει τη θάλασσα έχοντας κατακτήσει την αιωνιότητα.

Το πολύ αξιόλογο και μοντέρνο στο στήσιμό του αρχαιολογικό μουσείο είναι η ιδανική αφετηρία για να εξερευνήσετε τον πραγματικά μοναδικό οικισμό. "Μενεξέ Καλεσί" το έλεγαν το Κάστρο οι Τούρκοι, από τα λουλούδια του.

Πολλές γραφικές και όμορφες ταβέρνες - καφενεία κρύβονται μέσα στο κάστρο και σας προδιαθέτουν να καθίσετε, έστω και αν νιώσετε λίγο στενάχωρα, λόγω γενικότερου χωροταξικού προβλήματος. Το φαγητό είναι καλό σε γενικές γραμμές και όχι κατ' ανάγκη "τουριστικό". 

Κοντινές εκδρομές: Κλασσικές διαδρομές αποτελούν η Νεάπολη με τα γύρω χωριά Βελανιδιά, Άγιος Νικόλαος, Παραδείσι και το υπέροχο σπήλαιο της Καστανιάς – Ελαφόνησος, καθώς και η πιο μακρινή, αλλά υπέροχη Μάνη – Γύθειο – Αρεόπολη – Οίτυλο – Λιμένι.

Μια άλλη ενδιαφέρουσα πρόταση είναι η επίσκεψη στο Γεράκι, βόρεια της Μονεμβασιάς, όπου βρίσκεται το μοναδικό φιόρδ στην Ελλάδα. Είναι ένας παράδεισος μοναδικής ομορφιάς και ιδιαιτερότητας.

Επίσης στην ευρύτερη περιοχή της Μονεμβασιάς, αξιζει μια μικρή εκδρομή μέχρι την Πλύτρα, με πολύ όμορφες παραλίες και τη μοναδική βυθισμένη πόλη του αρχαίου Ασωπού.

Ιδιαίτερα προτείνω εκδρομή στο πανέμορφο και γραφικό Οίτυλο, μια από τις παλαιότερες πόλεις στη Μάνη. Χαρακτηριστικό της περιοχής του Οιτύλου είναι οι 67 παραδοσιακοί πέτρινοι οικισμοί που μαγεύουν τον επισκέπτη. Μία επίσκεψη στα κάστρα της περιοχής, στις Βυζαντινές και Μεταβυζαντινές εκκλησίες με τις εκπληκτικές αγιογραφίες, στους πύργους που στέκονται αγέρωχοι στο πέρασμα των χρόνων, και μία βόλτα στα πετρόχτιστα καλντερίμια και μονοπάτια, θα σας μυήσουν στην πλούσια ιστορία του τόπου. Στο Οίτυλο αφού απολαύσετε τη θέα της θάλασσας πάτε στην Αρεόπολη, χωριό της δυτικής Μάνης του νομού Λακωνίας. Είναι ιστορικός οικισμός, που διατήρησε την ανεξαρτησία του επί Τουρκοκρατίας, πατρίδα των Μαυρομιχαλέων. Αποτελεί έδρα του Δήμου Οιτύλου και έχει κριθεί διατηρητέος, κρατώντας το παραδοσιακό χρώμα της Μάνης.