Γυναίκα. Μάνα, Σύζυγος, Εργαζόμενη, Κόρη. Η σημερινή μέρα είναι αφιερωμένη αποκλειστικά σε όλες τις γυναίκες του κόσμου. Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας, αλλά δεν μπορούμε να μιλήσουμε για ισότητα αφού πολίτες ακόμα και στις μέρες μας καταφεύγουν στη δικαιοσύνη για να αποφανθεί εάν η γυναίκα έχει ίσα και ίδια δικαιώματα με τον άντρα.
Στην Ινδία, η πλειοψηφία των γυναικών δουλεύουν 19 ώρες το 24ωρο και δεν έχουν καμία ασφαλιστική κάλυψη. Κι επιπλέον στις φτωχές περιοχής αυτής της πολυάνθρωπης χώρας οι μητέρες συχνά σκοτώνουν τα νεογέννητα κορίτσια τους επειδή δεν έχουν τη δυνατότητα να επιζήσουν.
Τι είναι η γυναίκα;
“Αγκιστρον διαβόλου, παγίς και δίκτυον δι ης απατώμενοι θανατούμεθα;
Τι εστί γυνή;
Πεφαρμακωμένη έχιδνα, ανήμερος λέαινα, ασπίς ιοβόλος, αγρία πάρδαλις, όπλον διαβόλου, επιθυμητή λύσσα, παγκόσμιος θάνατος, ακατάσχετον κακόν, ατίθασος δράκαινα;
Ευτυχώς από τον 13ο αι. που αναφέρονται όλα αυτά στον «Θεογνώστου Θησαυρό» πολλά πράγματα άλλαξαν και μόνο κάποιος μισογύνης θα επέμενε ότι η γυναίκα είναι «άγκιστρον διαβόλου».
Παρ όλα αυτά όμως η γυναίκα βρίσκεται πάντα πίσω από τον άνδρα. Παγκοσμίως στα κοινοβούλια μόνο το 11,7% κατέχουν οι γυναίκες. Τρεις μόνο χώρες του Συμβουλίου της Ευρώπης έχουν αγγίξει το μίνιμουμ προτεινόμενο από το ΣτΕ ποσοστό συμμετοχής των γυναικών στα δημόσια αξιώματα, το 40% δηλαδή, και αυτές είναι η Σουηδία 46%, η Φινλανδία 41,50% και η Ολλανδία 41,3%. Το Βέλγιο 37,3%, η Δανία 38% και η Νορβηγία 37,9% βρίσκονται κοντά στο στόχο. Στην Ελλάδα παρ ότι οι γυναίκες υπερτερούν κατά δυο ποσοστιαίες μονάδες στο εκλογικό σώμα και εν πολλοίς καθορίζουν και το εκλογικό αποτέλεσμα, μόνο ελάχιστες καταφέρμουν να εκλεγούν σε όλη την επικράτεια. Οι γυναίκες έχουν το μικρότερο ποσοστό στα κοινοβούλια των κρατών μελών της Ε.Ε.. Το Μπαγκλαντές, η Ζιμπάμπουε και η Μαλαισία έχουν περισσότερες γυναίκες στη Βουλή από την Ελλάδα! Ακόμα και στις ΗΠΑ με τα πολλά κινήματα για την ισότητα τα πράγματα για τις γυναίκες δεν είναι στα επιθυμητά επίπεδα.
Η Ημέρα της Γυναίκας θεσμοθετήθηκε για να αναδείξει το ρόλο τους στην διαμόρφωση της ιστορίας και για να θυμίζει πως ασχέτως των όσων βημάτων έχουν ήδη γίνει στην (αυτονόητη) κατεύθυνση της ισότητας των δύο φύλων, είναι ακόμη πολλά, πάρα πολλά που πρέπει να ακολουθήσουν.
Θα μπορούσε να πει κανείς πως το γυναικείο κίνημα έχει τις ρίζες του στην αρχαιότητα. Δεν είναι τυχαίο πως ο Αριστοφάνης τοποθετούσε τη Λυσιστράτη ”μπροστάρη” σε ένα είδος φυλετικού πολέμου εναντίον των ανδρών αποσκοπώντας στην παύση του πολέμου.
Είναι γνωστό στους παλιότερους το τραγούδι που λέει ότι “την εποχή του Πάγκαλου πούταν μακριές οι φούστες”. Πόσοι όμως ξέρουμε τις λεπτομέρειες της ιστορίας αυτής; Ο μακαρίτης δικτάτορας Θόδωρος Πάγκαλος, παππούς του σημερινού πρώην υπουργού του ΠΑΣΟΚ, έδωσε διαταγή να σταματούν οι αστυνομικοί τις γυναίκες στο δρόμο και να μετράνε το ύψος της φούστας τους. Ο Ιωάννης Καλυβίτης, διευθυντής της αστυνομίας Πόλεων, μη μπορώντας να αρνηθεί τη διαταγή του τότε δικτάτορα, μηχανεύθηκε την εξής λύση: Επιστράτευσε μέσω του Τμήματος Ηθών τρεις ιερόδουλες, από τις πλέον ευπαρουσίαστες και προσυννενοήθηκε με έμπιστους αστυφύλακες του να τις συλλάβουν εικονικά. Εν τω μεταξύ είχαν ειδοποιηθεί φωτορεπόρτερς και όλοι μαζί με αγαστή σύμπνοια έδωσαν μεγάλη δημοσιότητα στις συλλήψεις. Τότε ο στρατηγός Θόδωρος Πάγκαλος θορυβήθηκε από την έκταση που πήρε το θέμα και προκειμένου ν αποφύγει την διεθνή γελοιοποίηση της Ελλάδας τηλεφώνησε στον αστυνομικό διευθυντή να αναστείλει το μέτρο.
Από τότε πέρασαν πολλά χρόνια, κύλησε πολύ νερό στο αυλάκι του φεμινισμού, η γυναίκα αγωνίσθηκε σε όλους τους στίβους που βρήκε μπροστά της. Το 1896 στην Αθήνα οι γυναίκες αποκλείονται από τους πρώτους ολυμπιακούς αγώνες, ενώ το 1900 στο Παρίσι για πρώτη φορά ανταγωνίζονται στο τένις, το γκολφ και την ιστιοπλοϊα. Μια αθλήτρια του Α. Ο. Παλαιού Φαλήρου η Δομνίτσα Λανίτου από την Κύπρο, γκρέμισε τα τείχη και είναι η πρώτη Ελληνίδα, το 1928, που έλαβε μέρους σε γυναικείους αγώνες στίβου, ενώ το 1936 έλαβε μέρος στην Ολυμπιάδα του Βερολίνου.
Η « Μοδιστρούλα» είναι μεν παλιά γνωστή επιτυχία, αλλά το πρώτο ελληνικό φεμινιστικό τραγούδι μετράει πολλά χρόνια ζωής. Γράφτηκε το 1908 για την οπερέτα του Θεόφραστου Σακελλαρίδη και το ερμήνευσε η βεντέτα της εποχής Σωτηρία Ιατρίδη, η οποία τραγουδούσε «Εγώ είμαι η νέα γυναίκα- που θα καπνίζω και θα ψηφίζω- η κάθε μια μας αξίζει για δέκα -δεν δίνω για άντρα έναν παρά». Σίγουρα ήταν ριζοσπαστική η άποψη της τραγουδίστριας για την εποχή της.
Στην δεκαετία του ’60 η Ελληνίδα γυναίκα γιορτάζει την απελευθέρωση της με ξενόφερτες αισθητικές ακρότητες. Χαρακτηρίζεται η οργισμένη δεκαετία. Η ελληνίδα εργάζεται και χορεύει μπόσα νόβα και χάλι γκάλι. Την ίδια εποχή η γυναίκα ανακαλύπτει τα πρώτα Ινστιτούτα Καλλονής, αλλά αρχίζει να γίνεται και λάτρης του τζόγου. Και φυσικά, όταν οι περιστάσεις το απαιτούν, ρίχνει και κανένα ψεματάκι.
Επίσης είναι η εποχή που η γυναίκα πετάει τα εσώρουχα της και αρνείται να μαγειρέψει. Χλευάζει την καταπίεση, αλλά παράλληλα αυξάνονται σε αριθμό τα σωματεία που προστατεύουν τις ξυλοδαρμένες γυναίκες. Είναι η δεκαετία που πρωτοακούσαμε από το τρανζίστορ το “πάμε για ύπνο Κατερίνα”, αλλά είδαμε και την ελληνιδα να κρατάει τιμόνι στο χέρι της, με όλες τις σχετικές παρενέργειες. «Οποιος πιάνει το τιμόνι, που και που να φασκελώνει», προέτρεπε η Αλίκη Βουγιουκλάκη.
Κι όσο περνούν τα χρόνια φθάνουμε στην εποχή της πληροφορικής που ο ρόλος της γυναίκας γίνεται όλο πιο μυστηριώδης και συγκεχυμένος. Βρισκόμαστε στα τέλη της δεκαετίας του΄70 και ένας σερ που ξέρει από γυναίκες, ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης, τραγουδάει το “Μια γυναίκα φεύγει, μια σωστή κυρία”. Είναι η εποχή που ο Μανόλης Ρασούλης κοιτάει γύρω του και γράφει το “τρελή κι αδέσποτη παρ όλη την αγάπη”.
Αν επιχειρούσαμε να πάμε ακόμα πιο παλιά πρέπει να πούμε ότι στην αρχαία Σπάρτη οι γυναίκες ήταν πολύ ελεύθερες και ντύνονταν με σχιστούς χιτώνες ως πάνω, όπως πολλές σημερινές τηλεπαρουσιάστριες, που τέρπουν την όραση των θεατών. Αυτές επειδή έδειχναν τους μηρούς τις αποκαλούσαν φαινομηρίδες.
Ενα τελικά είναι σίγουρο. Η γυναίκα αν δεν υπερτερεί στη ζωή υπερτερεί στο ελληνικό τραγούδι.
Για τη γυναίκα θα μπορούσα να γράψω πολλά, όμως το θέμα είναι αχανές και ομιχλώδες. Διότι , όπως τραγουδούσε και ο Στράτος Διονυσίου «της γυναίκας η καρδιά είναι μια άβυσσος»....
Σ.Σ. Το κείμενο είναι από τηλεοπτική μου εκπομπή στο TV4 στις 8/3/1992.
Σχόλια