Ιούλιος, ο Αλωνάρης

Ο Ιούλιος είναι ο έβδομος μήνας του έτους κατά το Ιουλιανό και το Γρηγοριανό Ημερολόγιο και έχει 31 ημέρες.

Ιούλος στα ελληνικά ονομάζεται το πρώτο χνούδι που φαίνεται στα μάγουλα των αγοριών. Είναι ο ενδέκατος μήνας κατά το Εκκλησιαστικό ημερολόγιο που αρχίζει τον Σεπτέμβριο, και ο πέμπτος κατά το παλαιό ρωμαϊκό ημερολόγιο, γι' αυτό αρχικά στα Λατινικά ονομάζονταν Quintilis(Πέμπτος).


Αριστερά: Το Καλαντάρι του Ιουλίου από το Très Riches Heures du Duc de Berry.

Ιούλιος Εκατομβαιών Αττικός μην 17 Ιουλίου - 15 ΑυγούστουΟι Ρωμαίοι έδωσαν αυτό το όνομα στον μήνα για να τιμήσουν τον θεοποιημένο Ιούλιο Καίσαρα (που γεννήθηκε στις 7 Ιουλίου 44 π.Χ.).

Εκατομβαιών. εκατόν + βους : θυσία στο θεό Ηλιο εκατό βοδιών(!) Η λέξη παράγεται από την εκατόμβη, που σήμαινε «θυσία εκατό βοδιών». Επρόκειτο για τη μαγική πράξη πολλαπλασιασμού των βοδιών. «Θυσίαζαν ένα για ν' αποκτήσουν εκατό».

Λαϊκά ονόματα του μήνα:

Λόγω των γεωργικών ασχολιών ο Ιούλιος ονομάζεται και Αλωνάρης ή Αλωνιστής αφού στον μήνα αυτό γίνεται το αλώνισμα του σιταριού.

Λέγεται και Άι - Λιάτης (γιατί στις 20 γιορτάζουμε τον Προφήτη Ηλία).Σύμφωνα, πάντως, με τα έθιμα του αλωνισμού δεν κάνει να έρθει στο αλώνι γυναίκα με ρόκα γνέθοντας γιατί «είναι ξωτικιά και διώχνει τον άνεμο και δεν μπορούν να ανεμίσουν (λιχνίσουν)». Πολλά από τα έθιμα αυτά προέρχονται μάλιστα από τα αρχαιοελληνικά Θαλύσια, προς τιμήν της Δήμητρας.

Άλλες γνωστές γιορτές του μήνα:

Κηρύκου και Ιουλίτης (15 Ιουλίου).

Της Αγίας Μαρίνας (17 Ιουλίου). Στο Δεμάτι της Ηπείρου, μετά τη Θεία Λειτουργία, θυσιάζουν βόδι. Ο ιερέας «διαβάζει» το ζώο και η σφαγή γίνεται σε βόθρο τον οποίο ανοίγουν στην αυλή της εκκλησίας.

Του Προφήτη Ηλία (20 Ιουλίου). Νεφεληγερέτης και Κεραύνιος ο άγιος Ηλίας, που ταυτίστηκε με τον θεό Ηλιο «και τον Δία». Στα ξωκλήσια του στις «ιερές» κορυφές των βουνών γίνονταν αλεκτριοθυσίες (Αλμαλί Ανατ. Θράκης), επειδή ο πετεινός εθεωρείτο «άγγελος της ημέρας και συνεπώς σύμβολον του θεού Ηλίου». Απολλωνίου μ. (23 Ιουλίου) και Ολυμπιάδος (25 Ιουλίου).

Της Αγίας Παρασκευής (26 Ιουλίου). Στα χωριά της Κυζίκου της Μ. Ασίας γίνονταν τελετές μαιναδισμού μετ' αλαλαγμού και ενθέου χορίας: Εκσταση και Ενθουσιασμός... μια επιβίωση του Χορού των Βακχών (!) που βλέπουμε στο θέατρο. (Ο ενθουσιασμός των διονυσιακών τελετών παράγεται από την έν-θους «των εν+θεός». Σήμαινε κατέχομαι εν-τός μου από «θεϊκό πνεύμα» κι έτσι η ψυχή μου υποχρεωτικά εξ-ίσταται: βρίσκεται σε κατάσταση έκ-στασης όπως αυτή... της Πυθίας). Οι γυναίκες στο Βαθύ της Κυζίκου πάθαιναν την «τρέλα του Βαθιού»: πιάνονταν με τα δύο χέρια από το τέμπλο και κτυπούσαν το κεφάλι τους πάνω στις εικόνες. «Ενθουσιασμένες», σε «έκσταση», έβγαιναν από τον ναό χοροπηδώντας. Τριγύριζαν στο χωριό ως μαινάδες κι αλίμονο στο σερνικό που θα συναντούσαν.

Την επομένη του Αγίου Παντελεήμονα (27 Ιουλίου). Τα θύματα του μαιναδισμού, όλοι... κουτσοί, στραβοί, πήγαιναν στον Αγιο, που είναι ιαματικός. Αυτά και καλό μήνα.

Ποντιακή ονομασία του μήνα: Χορτοθερτς (Ιούλης).

Όσο κι αν φαίνεται παράξενο, τις πρώτες ημέρες του Ιουλίου (γύρω στις 3 του μήνα) η Γη μας βρίσκεται στο πιο απομακρυσμένο σημείο της ετήσιας τροχιάς της, στο αφήλιο της δηλαδή, γεγονός που δεν πρέπει να ξενίζει κανέναν αφού η απόστασή μας από τον Ήλιο δεν σχετίζεται με τις θερμοκρασίες που επικρατούν πάνω στη Γη. Αυτό, όπως είναι γνωστό, οφείλεται αποκλειστικά και μόνο στην κλίση του άξονα της Γης κι όχι από του αν βρισκόμαστε στο αφήλιο ή στο περιήλιο της γήινης τροχιάς. Έτσι στη διάρκεια του Καλοκαιριού ο Ήλιος ευνοεί το βόρειο ημισφαίριο, οι ακτίνες του πέφτουν πάνω μας περισσότερο κάθετα και ενώ εμείς έχουμε Καλοκαίρι, στο νότιο ημισφαίριο έχουν Χειμώνα.