Δευτέρα 16 Απριλίου 2012

Τσάι από σαμοβάρι

Στη Ρωσία υπάρχει μία παλιά παράδοση να πίνουν τσάι από το σαμοβάρι. Η λέξη самовар στα ρώσικα σημαίνει «αυτό-βραστήρας».

Είναι ένα μεταλλικό δοχείο (φωτό αριστερά) που χρησιμοποιείται για να ζεσταίνει το νερό. Χρησιμοποιείται ευρύτατα στην Ρωσία, αλλά και σε άλλες χώρες στην Ανατολική Ευρώπη και στην Μέση Ανατολή.

Μέσα στο ειδικό σωλήνα-θερμάστρα, τοποθετούσαν καρβουνάκια. Μετά ακολουθούσε πραγματικό σόου, όταν έβαζαν τον λαιμό της μπότας πάνω στον σωλήνα και φυσώντας δυνάμωναν τη φωτιά από τα καρβουνάκια που έκαιγαν σιγά- σιγά. Η τσαγιέρα στην κορυφή του σαμοβαριού κρατάει το zavarka, ένα δυνατό συμπυκνωμένο τσάι. Το τσάι σερβίρεται διαλύοντας το δυνατό ρόφημα με νερό από το σαμοβάρι, σε αναλογία ένα προς δέκα.

Είναι χαρακτηριστικό πως κατά την πρώτη επίσκεψη στη Ρωσία του Μπαράκ Ομπάμα, ο πρωθυπουργός Βλαντίμιρ Πούτιν κέρασε τον πρόεδρο των ΗΠΑ, με βάση τα ρωσικά έθιμα, τσάι από σαμοβάρι.

Οι παραδόσεις της εθνικής τεϊποσίας φυλάγονται προσεχτικά στην παλιά ρωσική πόλη Γκοροντέτς, που βρίσκεται στις όχθες του Βόλγα. Εδώ βρίσκεται το μεγαλύτερο στη Ρωσία μουσείο σαμοβαριών.

Δεν ξέρεις που να σταματήσεις το βλέμμα σου, κοιτάζοντας τις υπεργεμάτες βιτρίνες του μουσείου. Τι σαμοβάρια δεν υπάρχουν εδώ! Από χαλκό, μπρούτζο, ασήμι, αρζαντό και σε μορφή αυγού, σφαίρας, κολοκυθιού και ποτηριού.

Τα μικρότερα σαμοβάρια, είναι μεγέθους μόνο 75 χιλιοστών. Το μεγαλύτερο σαμοβάρι είναι το σαμοβάρι πανδοχείου, 53 λίτρων. Υπάρχουν σαμοβάρια που αποκαλούνται «πρόσωπο με πρόσωπο» για δύο φλιντζάνια. Υπάρχουν επίσης σαμοβάρια «πρόσωπο με πρόσωπο» με δύο βρύσες. Μερικά σαμοβάρια έχουν τρείς βρύσες. Τέτοιο σαμοβάρι μπορεί να δει κανείς μόνο στο μουσείο του Γκοροντέτς. Υπάρχουν ακόμα και σαμοβάρια που προορίζονται για ταξίδια, εκδρομές μέχρι και για στρατόπεδα.

Από τα 400 σαμοβάρια που υπάρχουν στο Γκοροντέτς δεν υπάρχει ούτε ένα όμοιο με κάποιο άλλο. Τα παλιότερα απ’ αυτά, μας μεταφέρουν στα βάθη των αιώνων, στην εποχή του Μεγάλου Πέτρου. Την περίοδο που το σαμοβάρι απόκτησε τις ρωσικές ιδιομορφίες κατασκευής του βραστήρα.

Εννοείται ότι το σαμοβάρι είχε τους προκατόχους του - ιδιόμορφους βραστήρες και τσαγιέρες. Η λεγόμενη «χάλκινη κουζίνα» λειτουργεί επίσης πάνω στην αρχή της εσωτερικής θερμότητας. Το σώμα μιας τέτοιας κουζίνας είναι χωρισμένο σε δύο τμήματα, όπου μαγείρευαν ταυτόχρονα τα ρωσικά φαγητά «σι» και «κάσα» (ιδιόμορφη λαχανόσουπα και λαπά). Αυτά τα σαμοβάρια στάθηκαν πρότυπο της στρατιωτικής κουζίνας εκστρατείας, που λειτουργεί ακριβώς πάνω στην αρχή της κουζίνας-σαμοβαριού.

Αξίζει να σημειωθεί, ότι μιά μοναδική στο είδος της συλλογή από 800 και πάνω σαμοβάρια έχει συγκεντρώσει στο Γκοροντέτς, ένας ιδιώτης ο Νικολάι Πολιακόφ.

1 σχόλιο:

Air-A είπε...

Πολύ ενδιαφέροντα τα σχόλια σας και δεν τα γνώριζα. Να όμως είναι απόγευμα Κυριακής, μου ήρθε έντονη επιθυμία για τσάϊ κι επειδή τελευταία διάβασα απανωτά πολλά βιβλία Ρώσων συγγραφέων, μου ήρθε κατά νου η λέξη σαμοβάρι και ρώτησα το google. Ωστόσο, θα ήθελα να σας επισημάνω ένα λάθος. Το ''κάσα'' δεν είναι λαχανόσουπα. Μπορεί να συνοδευτεί από λάχανο, αλλά κατά βάση είναι αυτό που οι Ρώσοι ονομάζουν ''μπλουγούρι'', ή ''πλουγούρι''. Σα λέξη είναι το κοινό μας πλιγούρι, όχι εντελώς στραγγισμένο, αλλά πολύ χυλώδες. Στην πραγματικότητα όμως φτιάχνεται είτε με σπόρους βρώμης, για τις πιο κρύες ημέρες, ή μέρες που έχει προηγηθεί σκληρή χειρωνακτική εργασία. ( ή θα ακολουθήσει, καθότι το κάσα τρώγεται είτε για πρωινό, είτε για κυρίως ).

Είτε κυρίως φτιάχνεται με μαυροσίταρο, το οποίο τελευταία θα έχετε ακούσει να αποκαλούν ''φαγόπυρο''. Όμως, επειδή είμαι λάτρης και αυτό το γνωρίζω θετικά, το φαγόπυρο που συναντάτε στο σούπερ μάρκετ, ουδεμία σχέση έχει με αυτό που χρησιμοποιούν για το κάσα. Το φαγόπυρο που χρησιμοποιούν θα το βρείτε μόνο σε Ρώσικα, ή Βουλγάρικα μάρκετ. Θα το βρείτε να γράφεται ''kasha'' ή ''gretchka'' και όπως μαρτυράει η λέξη, μπορεί στους Νεοέλληνες το φαγόπυρο να είναι άγνωστο, αλλά οι Ρώσοι το έμαθαν από 'μας. Α μην ανησυχείτε, ούτε εγώ ξέρω κανέναν που να το γνώριζε, σε αντίθεση με το χαρούπι που ως Κρητικός και το ήξερα πριν γίνει φιρμάτο και έτρωγα ;)

Η διαφορά του φαγόπυρου των σούπερ μάρκετ πάντως είναι πως το χρώμα του είναι ξανθωπό, ενώ το άλλο είναι σκούρο καστανό και το οποίο έχει μεγάλη διαφορά στη γεύση. Το σωστό κάσα έχει μια καπνιστή γεύση που το άλλο μπορεί να την αποκτήσει αν το ψήσουμε. Αλλά είναι κάπως ανόητο να το ψήσεις για να το βράσεις μετά. Αφήστε που των σούπερ μάρκετ και των βιολογικών προϊόντων έχει από 2,00 ευρώ το μισό κιλό, ενώ το Ρώσικο έχει στη συσκευασία 800 γραμμάρια. Ο ΑΒ έχει μόνο απλό αλλά ψημένο. Δε φιλοδοξώ να δημοσιοποιήσετε το σχόλιο μου, αλλά μου μάθατε κάτι χρήσιμο και βρήκα την ευκαιρία να πω κι εγώ κάτι χρήσιμο που γνωρίζω. Το απαιτεί ο εαυτός μου, όπως είναι μια κλίση πολλών μοναχικών ανθρώπων.

Άρης.