Κυριακή 19 Δεκεμβρίου 2010

Μεβλανά, ο μυστικισμός της Ανατολίας


O Mevlana Celaleddin-i Rumi (Μεβλανά Τζελαλεντίν Ρουμί) είναι ένας από τους σημαντικότερους εκπροσώπους του μυστικισμού της Ανατολίας, ένας στοχαστής τη μνήμη του οποίου τιμά όχι μόνο ο τουρκικός λαός αλλά όλος ο κόσμος χάρη στην αγάπη που έτρεφε για τον άνθρωπο και την φιλοσοφία του που πάλεψε να διαδώσει σε όλη του τη ζωή.

Παρόλο που έχουν περάσει 737 χρόνια από το θάνατό του, η φιλοσοφία που είχε αναπτύξει γύρω από την αγάπη και τον έρωτα, εξακολουθεί να κεντρίζει το ενδιαφέρον των ανθρώπων από διαφορετικές θρησκείες και κουλτούρες. Η ερευνήτρια Αϊρίν Μρλίκοβ έλεγε ότι αν τα έθνη του κόσμου μεταφράσουν τα έργα του Mevlana στη δική τους γλώσσα, ο κόσμος θα απαλλαγεί από το κακό, τον πόλεμο και το μίσος.

17 Δεκεμβρίου είναι η επέτειος θανάτου του Mevlana αλλά εκείνος έλεγε πως είναι η μέρα που γεννήθηκε. «Μην ψάξετε τον τάφο μας στο χώμα μετά που θα πεθάνουμε. Ο τάφος ο δικός μας βρίσκεται στην ψυχή των σοφών», έλεγε.

Όσοι τον αγαπούν, τιμούν τη μνήμη του με τις τελετές Şeb-i Arus προσερχόμενοι κάθε χρόνο στην Konya, στην πόλη που είχε ζήσει. Οι επιμνημόσυνες τελετές συνεχίζονται σε όλη τη διάρκεια της εβδομάδας.

Τι σημαίνει Şeb-i Arus

Ο θάνατος ήταν για τον Mevlana η αναγέννηση. Έλεγε συνεχώς ότι από τη μια είναι θάνατος, αλλά από την άλλη γέννηση. Η 17η Δεκεμβρίου οπότε είχε ανταμώσει τον Allah τον οποίο αγαπούσε με βαθιά συναισθήματα, ήταν τα γενέθλιά του. Ήταν η μέρα της αντάμωσης των ερωτευμένων και ερμηνευόταν ως Νύχτα Γάμου. Γι' αυτό ο Mevlana χαρακτήρισε τον θάνατό του με την έκφραση Şeb-i Arus.

Ο Μevlana ότι είχε να πει, το είπε στον άνθρωπο. Ο άνθρωπος ήταν για εκείνον το πιο ύψιστο πλάσμα. Ο Allah είχε εμψυχώσει τον άνθρωπο με την ανάσα του, ήταν η ιδιαίτερη δημιουργία του και του είχε προσφέρει όλα τα αγαθά του κόσμου.

Ο Mevlana Celaleddin-i Rumi συμβούλευε τον άνθρωπο να γνωρίσει πρώτα και κυριότερα τον δικό του εαυτό.

«Υπάρχει μια ψυχή μέσα στην ψυχή σου, ψάξε να τη βρεις. Έχεις έναν θησαυρό μέσα στο βουνό του κορμιού σου, ψάξε να το βρεις. Ψάξε με όλη σου τη δύναμη, αλλά όχι έξω, ψάξε το μέσα σου.»

Ο Mevlana είχε διδάξει στον άνθρωπο να αντιμετωπίζει τους πόνους της ζωής με ηπιότητα και ψυχραιμία ακόμα και μετά το θάνατό του, με τη συναισθηματική χροιά του ποιήματος και της μουσικής του. Και είχε πει πολύ χαρακτηριστικά:

«Έλα όποιος και να είσαι, και ειδωλολάτρης να είσαι, έλα. Αυτή δεν είναι η Πύλη της απόγνωσης. Έλα και τον όρκο σου να έχεις σπάσει εκατό φορές.»

Η φιλοσοφία του Mevlana που ρίχνει φως στους αιώνες, έχει δείξει σε όλη την ανθρωπότητα τα ομορφότερα παραδείγματα της ανοχής και της αρετής. Ο Mevlana Celaleddin-i Rumi έδωσε ένα ολοκαίνουργιο μήνυμα στην ανθρώπινη σκέψη, παρουσίασε τους κανόνες της πίστης μέσα στο τρίγωνο του πνεύματος, του νου και της αγάπης και άνοιξε νέους ορίζοντες στον άνθρωπο. Για τον λόγο αυτό είναι μια εξαιρετικά ύψιστη οντότητα, ένα θείο φως και ένας πνευματικός ήλιος. Το μεγαλύτερό του μήνυμα προς την ανθρώπινη σκέψη ήταν ο έρωτας, η αγάπη και η ενότητα. Εκείνος είχε ενθουσιάσει τις ψυχές, είχε εξαγνίσει την ανθρώπινη καρδιά και είχε λούσει με φως το ανθρώπινο μυαλό για να καθαρίσει το πνεύμα και την ψυχή. Εκείνος δεν απαρνιέται τίποτα, αλλά ενώνει και ενσωματώνει τα πάντα. Εκείνος δεν ξεχωρίζει κανέναν. Γιατί εκείνος ξέρει ότι τα πάντα είναι η όψη του Θεού στη γη και το αντικατοπτρίζει με τα ποιήματα στην ψυχή του ανθρώπου. Ο Mevlana Celaleddin-i Rumi είναι ένας όσιος μάστορας, ένα ενιαίο σύστημα. Είναι ένας τρόπος ζωής και μια τάξη. Είναι ένα ανθρώπινο μνημείο που μαθαίνει τη μεγαλειότητα με το ήθος, την αγάπη, τον νου, την αντίληψη και τη συμπεριφορά του. Ο Mevlana είναι το σύμβολο της αγάπης, της ειρήνης, της αδελφοσύνης και της ανοχής.

Πέρα από τις μεγάλες πεποιθήσεις του Mevlana, αξίζει να εξηγηθεί και η επίδειξη sema η οποία εντυπωσιάζει ιδιαίτερα τους ανθρώπους. Το sema είναι ένα από τα σημαντικότερα στοιχεία του τάγματος των Μεβλεβί. Ο Mevlana περιγράφει το sema με τα εξής λόγια:

«Να ακούς τα μυστικά του Θεού πίσω από το πέπλο της ψυχής. Να έχεις άγνοια της ύπαρξης και να παλεύεις με την ουσία και την ψυχή.»

Το sema είναι η τροφή των ερωτευμένων γιατί εκεί υπάρχει το όνειρο της αντάμωσης με τον Θεό. Κάθε κίνηση στην τελετή αυτή έχει και ένα ξεχωριστό νόημα, έτσι ακριβώς και η ενδυμασία των semazen, δηλαδή των περιστρεφόμενων δερβίσηδων.

Το Semahane είναι ένας κυκλικός χώρος που συμβολίζει την υφήλιο. Η κόκκινη προβιά πάνω στην οποία κάθεται ο Σεΐκ θεωρείται η έδρα του Mevlana. Το κόκκινο είναι το χρώμα της αντάμωσης με τον Θεό. Ως γνωστόν, ο Mevlana είχε ανταμώσει τον Allah κατά τη δύση του ηλίου.

Oι «νέοι» δερβίσηδες κάθονται πάνω σε μαύρη προβιά που συμβολίζει το χρώμα του άχρωμου και έχει συνάμα μέσα του όλα τα χρώματα. Όσο περισσότερη γνώση αποκτά ο δερβίσης, τόσο περισσότερο δικαιώνεται να κάθεται πάνω σε λευκή προβιά.

Όσο για την ενδυμασία των semazen, αυτή εξηγεί τις κακές συνήθειες του ανθρώπου με το πηλίκιο που ονομάζεται sikke, με το λευκό ρούχο που αποκαλείται tennure και συμβολίζει τη σινδόνη του νεκρού και τη ζακέτα που φοράει από πάνω.

Ο δερβίσης όταν ξεκινά τον ιερό χορό sema βγάζει τη ζακέτα του και κάνει το βήμα προς την πνευματική κάθαρση. Έχει τα χέρια του σταυρωμένα, πράγμα που συμβολίζει την ενότητα του με τον Θεό. Ανοίγει τα χέρια διάπλατα και αρχίζει να περιστρέφεται δίνοντας την εικόνα ότι αγκαλιάζει όλο τον κόσμο. Το δεξί του χέρι είναι ανοιχτό προς τον ουρανό για να πάρει από τον Θεό και δώσει με το αριστερό του στον λαό.

Οι semazen με αρχηγό τον Σεΐκ ακολουθούν μια κυκλική πορεία γύρω από τον χώρο της περιστροφής. Το ένα μισό του κάθε κύκλου συμβολίζει τον υλικό κόσμο και το άλλο, τον πνευματικό. Οι στροφές είναι η προετοιμασία για ένα πνευματικό ταξίδι.

Στο τέλος μιας τέτοιας τελετουργίας και ο δερβίσης αλλά και ο θεατής του, νιώθουν τον Θεό που τους έχει πλάσει στα ενδότερά τους, να τους καθαρίζει την ψυχή και να γαληνεύουν.

Δεν υπάρχουν σχόλια: